thema 4, basisstof 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

het gebit

• uitleggen hoe kauwen voor oppervlakte vergroting zorgt
• benoemen onderdelen van een tand
• uitleggen wat de functies ervan zijn
• tandformule van een volwassen gebit
• uitleggen welke problemen kunnen ontstaan als een persoon niet goed poetst

Waarom kauwen?

• Kleinere brokjes van je voedsel slik je makkelijker door
• Oppervlakte vergroten zodat verteringssappen het eten goed kunnen verteren. 

Gebitselementen

De bouw van tanden

1. kroon            buitentenste deel
2. wortel           bevestiging
3. glazuur         bescherming
4. tandbeen      materiaal
5. tandholte      hier zitten bloedvaten/zenuwen
6. tandvlees      afsluiting
7. kraakbeen     kaak
8. bloedvat        bloed en zuurstof toe en afvoer
9. cement          bescherming
10. wortelvlies     bevestiging
11.  zenuw          gevoel

Tandformule

Verzorging van je gebit

• Tandplak > laagje aanslag bestaande uit etensresten, speeksel en bacterien
  
• Tandvleesontsteking > loszittende tand
  

Hoe krijg je gaatjes?

- Tandplak -> tandsteen

- Tandvleesontsteking

Tandplak en ontstekingen

Terug getrokken tandvlees (na ontsteking), ruimte voor tandplak

Als tandplak blijft zitten wordt het tandsteen

Tandplak en tandsteen kunnen weer nieuwe onstekingen veroorzaken -> uitval

Soorten voereters

Herbivoren = planteneters
Carnivoren = vleeseters
Omnivoren = alleseters

Planteneters/Herbivoren

Herbivoren

• plooikiezen en snijtanden
• koeien en geiten zijn herkauwers
• pens, netmaag, boekmaag, lebmaag (PeNiBeL)
  

plooikiezen

0

Vleeseters/Carnivoren

Carnivoor

• knipkiezen
• hoektanden
• bovenkaak breder dan onderkaak zodat kiezen als benen van een schaar langs elkaar heen glijden
• korter spijsverteringskanaal dan herbivoren
  

hoektanden, snijtanden, knipkiezen

Alleseters / Omnivoren

Omnivoor

• knobbelkiezen kunnen knippen en malen
• hoektanden

knobbelkiezen,

voortanden en hoektanden

samenvatting

Hoe kauwen dieren?

• planteneters bijvoorbeeld koeien hebben plooikiezen.
• vleeseters bijvoorbeeld een hond, hebben grote scherpe hoektanden en knipkiezen
• Alleseters, mensen hebben snijtanden + knobbelkiezen