Paragraaf 2.1 Woestijnaarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Woestijnaarde paragraaf 2.1

Je begrijpt het verband tussen de platentektoniek en de woestijnaarde uit het Perm 

Je kan uitleggen waarom Nederland de aardgasvoorraaden en het zout te danken heeft aan de woestijnaarde. 

Perm

Door fossielen- en gesteenteonderzoek en een reconstructie van de platentektonische bewegingen is er veel informatie over het klimaat in het Perm (300 miljoen jaar tot 250 miljoen jaar geleden).

 Continentverschuiving en de daarmee gepaard gaande zeespiegelbewegingen zijn bepalend geweest voor veranderingen in het klimaat.

Alfred Wegener

Alfred Wegener: alle continenten zaten in het verre verleden aan elkaar vast – het oercontinent Pangea. Door uiteenvallen van Pangea waren de huidige continenten en oceanen gevormd.

 Wegener kon niet verklaren waarom Pangea was opengebroken en waarom de continenten bewogen.

Mid-oceanische ruggen

In de oceanen liggen onderzeese gebergtegordels.

 Het gesteente waaruit deze gebergten bestaan, is veel jonger dan het gesteente van de continenten.

Hoe verder weg van de onderzeese gebergteketens, hoe ouder het gesteente. Door seafloor spreading wordt nieuw gesteente gevormd dat zich horizontaal verplaatst.

Aardplaten

De aardkorst bestaat uit allemaal platen die bij de mid-oceanische ruggen uit elkaar drijven. Op andere plekken botsen de platen en duikt de ene plaat weg onder de andere.

Aardplaten

De beweging van de platen wordt aangedreven door de inwendige warmte van de aarde --> kringlopen van magma: de convectiestromen.

Dit komt doordat de aardkern warmer is (+/- 6000 graden) dan de aardmantel (+/- 2000 graden)

Supercontinent

In het Perm was er een oercontinent: Pangea. Omdat veel land ver weg van de oceaan lag, had een groot deel van de wereld een continentaal klimaat en was zeer droog.

● De zandlagen in de woestijn hebben een kenmerkende rode kleur, die is ontstaan door de ijzerdeeltjes in het zand.

(de ijzerdeeltjes oxideren en kleuren hierdoor rood).

Terugkoppelingsmechanisme in het Perm! 

Veel water opgeslagen in een ijskap -->

zeespiegel relatief laag  -->

 gesteenten blootgesteld aan verwering en erosie -->

rivieren namen afbraakmateriaal mee naar de oceanen -->

meer voedingsstoffen voor flora en fauna in de oceanen -->

sterke plantengroei leidde tot opname van veel CO2 -->

laag CO2-gehalte: vermindering broeikaseffect, dus afkoeling -->

groei ijskappen en daling zeespiegel
-->

Zout in Nederland

Gedurende het Perm lag het huidige Nederland ter hoogte van de huidige Sahara. Het maakte deel uit van een grote woestijn die zich van Engeland tot Polen uitstrekte en die was omgeven door gebergtes. Aan het einde van het Perm overstroomde dit gebied.

Zout in Nederland

In de gevormde binnenzee verdampte het water door het droge klimaat. Het gevolg was dat zoutkristallen neersloegen en steenzoutlagen vormden.

Steenkol/ aardgas

In het Carboon lag het huidige Nederland ter hoogte van de evenaar: moerasachtig, tropisch gebied. Planten die doodgingen, kwamen in het zuurstofarme water van de moerassen terecht en vormden dikke veenlagen. Door het inkolingsproces ontstaat uit veen uiteindelijk steenkool.

Zoutlagen

De dikke zoutlagen uit het Perm vormden een dekgesteente waardoor de uit de plantenresten ontsnappende gassen werden tegengehouden. De zandlagen uit het Perm dienden als reservoirgesteente.