Thema 3 BS 8, bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag

korte uitleg Bloedgroepen

zelf aan het werk met opgaven

Bloedgroepen en bloedtransfusies

Waar heb je mee te maken: Antigeen en Antistof

Antigeen en Antistof?

Antigenen

Alle cellen hebben antigenen aan de buitenkant:

• De antigenen aan de buitenkant van je eigen cellen zijn lichaamseigen
• Ziekteverwekkers hebben andere antigenen dan jouw eigen cellen, die zijn lichaamsvreemd

witte bloedcellen

lymfocyten(=soort witte bloedcel) maken antistoffen 

Antistoffen passen op de antigenen van de indringer en sluiten deze in, waardoor deze onschadelijk wordt gemaakt.

Antigenen op de bloedcellen

Op je rode bloedcellen zitten antigenen, die noem je ook wel bloedfactoren.

Afhankelijk van welke antigenen er op je rode bloedcellen zitten heb je een bepaalde bloedgroep.

Antistoffen in het bloed

Elke bloedgroep heeft de antistoffen in het bloed tegen de antigenen die er niet zijn. Dit is aangeboren.

Bloedgroep A

Bloedgroep A heeft antigen A op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof B

Bloedgroep B

Bloedgroep B heeft antigen B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A

Bloedgroep 0

Bloedgroep 0 heeft geen antigenen op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A en B

Bloedgroep AB

Bloedgroep AB heeft antigen A en B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit geen antistoffen

Bloedgroepen verdeling over de wereld

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben de antigenen B

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antistoffen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Bloedgroepen

Sleep naar de juiste plaats

Antistof A

Antistof B

Antistof A en antistof B

Geen antistoffen

Antigen A

Antigen B

Antigen A en antigen B

Geen antigenen

Klontering

Als je antiB en bloed met bloedcellen met antigeen B samenvoegt gaat het klonteren.

(Het effect van de klontering 

kun je gebruiken om de

bloedgroep van iemand te bepalen).

Bloedtransfusie

Klontering moet je vermijden bij een bloedtransfusie.

De antistoffen uit het donorbloed spelen maar een verwaarloosbare rol, het gaat vooral mis door de antistoffen bij de ontvanger!

Trucje

Een makkelijke manier om dat te onthouden is de afbeelding hiernaast!

Aan welke bloedgroep kan O geven

1. A
2. B
3. AB
4. Alle bloedgroepen

Iemand heeft bloedgroep AB.
Deze persoon kan donor zijn voor mensen met de bloedgroepen...

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Klontering

A = linkerdruppel

B = rechterdruppel

Na toevoegen van anti-A of anti-B vind er wel of geen klontering plaats

Klontering

P

A = geklonterd

B = niet geklonterd

Geeft aan bloedgroep

A

Klontering

Q

A = niet geklonterd

B = geklonterd

Geeft aan bloedgroep

B

Klontering

R

A = geklonterd

B = geklonterd

Geeft aan bloedgroep

AB

Klontering

S

A = niet geklonterd

B = niet geklonterd

Geeft aan bloedgroep

O

Ik heb onbekend bloed en ik voeg anti-A toe. Het bloed gaat klonteren.
Welke bloedgroep is het?

1. Dat weet je niet
2. B
3. AB
4. A

www.bioplek.org

Bedenk of het bloed gaat klonteren

- Patient met bloedgroep A krijgt bloed van een donor met bloedgroep B

- Patient met bloedgroep AB krijgt bloed van een donor met bloedgroep B

- Patient met bloedgroep 0 krijgt bloed van een donor met bloedgroep A

- Patient met bloedgroep B krijgt bloed van een donor met bloedgroep 0

- Patient met bloedgroep A krijgt bloed van een donor met bloedgroep AB

Bloeddruk

Bloeddruk meet je in mm kwikdruk die kan worden weggedrukt met de druk die in je armslagader wordt uitgeoefend. 

Dit meet je op twee momenten:

- de bovendruk: de hoogste druk: het bloed kan alleen door als het hart samentrekt

- de onderdruk: als het bloed gelijkmatig door kan stromen

Hoe zat het ook alweer?

Antigeen = ?

Antistof = ?

Zoveel soorten antigenen en antistoffen

Ieder soort bacterie of ziekteverwekker heeft een uniek type antigeen (herkenningseiwit).

Dat betekent dat voor ieder type antigeen een apart soort antistof gemaakt moet worden.

Bloed krijgen en geven

Als je bloed krijgt,
krijg je alleen de rode bloedcellen (niet de antistoffen).

Stel je hebt bloedgroep A. Van welke bloedgroep kan je bloed ontvangen?

Bloedtransfusie

Klontering moet je vermijden bij een bloedtransfusie.

De antistoffen uit het donorbloed spelen maar een verwaarloosbare rol, het gaat vooral mis door de antistoffen bij de ontvanger!

Bloedtranfusie

Om te bepalen welk bloed iemand kan ontvangen moet je dus bepalen welke antistoffen iemand heeft/ maakt.

Bloedgroep A maakt Anti-B en mag dus geen bloedcellen met antigeen B ontvangen. Dit is bloedgroep B en bloedgroep AB.