Groei & ontwikkeling dag 6

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

welkom 8C

Hoe ver kan een hond het bos in rennen?

Welke factoren kun je noemen in de ecosysteem.

lesson up code

gratis app op je telefoon/laptop

presentaties met info + filmpjes

klassencode:  svkho

programma vandaag

• korte terugblik op skelet
• botten met namen
• sterkte van botten - practicum
• 
  

Leerdoelen van vandaag

1.  Je weet de namen van de botten van het skelet
2. Je kunt de bouw van botweefsel en kraakbeenweefsel beschrijven.
3. Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

huiswerk voor morgen

1. Werk je periodeschrift bij:
   a. samenvatting maken van theorie: botten en 
   b. practicumverslag schrijven over sterkte van botten
2. Leer de theorie aan de hand van de leerdoelen.

Skelet: belangrijkste functies

1. Het skelet beschermt kwetsbare organen.

Voorbeelden:  De schedel beschermt de hersenen.

                              De ruggenwervels beschermen het ruggenmerg.

                              De borstkas beschermt hart en longen.

2. Aan het skelet zitten spieren vast waardoor een mens kan bewegen.

3. Het skelet zorgt samen met de spieren voor de stevigheid van het lichaam.

4. In de platte beenderen: heupbeenderen, schouderblad en ribben

worden bloedcellen gemaakt.

opdracht(je)

Hoe zou je eruit zien skelet?

Maak een tekening van jouw gedachten.

in je periode schrift

Hoofdstuk 3 Groei en ontwikkeling van mensen

§ 3.1 Samenvatting groei en ontwikkeling van mensen

§ 3.2 Kennismaking met mijn binnenkant: tekening in omtrek (zie slide 26)

§ 3.3 Skelet met de namen van de botten (werkblad)

§ 3.4 De functies van het skelet

§ 3.5 Hoe ik eruit zie zonder skelet (gedachte-experimentje met tekening)

H4: bouw van botten en kraakbeen

samenvatting maken dmv vragen

1. Uit welke twee stoffen bestaat bot, en wat is de functie van deze stoffen?

2. Wat is het verschil in samenstelling tussen kraakbeen en bot?

3. Hoe verandert de samenstelling van het bot bij het ouder worden?

4. Hoe liggen de cellen in kraakbeenweefsel? En in botweefsel?

Het skelet

Beenderen = botten

Skelet = geraamte

Er zitten 206 botten in het skelet

de schedel

de wervelkolom

De borstkas: ribben, borstbeen en borstwervels

Ribben

Borstwervels (aan de achterkant bij de ruggengraat)

Borstbeen

schoudergordel: schouderblad en sleutelbeen 

armen

Opperarmbeen

Spaakbeen

Ellepijp:

Er is een ezelsbruggetje: bij de pols zit de ellepijp aan de kant van de pink.

Botten van de hand

bekkengordel: heupbeenderen, heiligbeen en staartbeen

benen

botweefsel en kraakbeenweefsel =  bindweefsel

verschillende soorten botten

http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i003696.html

http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i001811.html

pijpbeenderen

pijpbeen

Pijpbeenderen, zoals het dijbeen, hierin bevindt zich een mergholte.

In de mergholte slaat het lichaam vet op.

Omdat vet wat gelig is, noem je dit geel beenmerg.

In de koppen van een pijpbeen zit geen mergholte. Hier is het bot sponsachtig.

Tussen het botweefsel bevinden zich kleine holten.

In deze holten zit rood beenmerg.

In rood beenmerg worden nieuwe bloedcellen gevormd. Daardoor is dit weefsel rood van kleur.

Botten bestaan vooral uit kalkzouten en collageen (lijmstof).

Botten bestaan vooral uit kalkzouten en collageen (lijmstof).

dus...

Kalk: hardheid van het bot, geeft stevigheid en maakt het

zwaar

Lijmstof (collageen): flexibiliteit van bot, maakt het bot licht

been is harder en steviger dan kraakbeen

kraakbeen heeft veel lijmstof is dus buigzamer.

practicum

Botten op zoutzuur:

Het zoutzuur reageert met de kalkzouten en zorgt ervoor dat deze uit het bot verdwijnen.

botcellen

Osteoblasten: opbouwers, leggen calcium en fosfaat vast in het bot.

Osteocyten: onderhouden het bot

Osteoclasten: breken bot af, maken calcium en fosfaat los uit het bot

practicum: 'Sterkte van botten'

Van dit practicum/onderzoekje maak je een verslag (met inleiding, resultaten en slot). Dit komt natuurlijk ook in je periodeschrift.

De centrale vraag: "Welke botten kunnen het meeste gewicht dragen, ronde botten of platte botten?"

in je periode schrift

Hoofdstuk 4 Bouw van botten en kraakbeen

  

§ 4.1 Samenvatting van de theorie over bot en kraakbeen

§ 4.2 Practicumverslag botje in zoutzuur

§ 4.3 Practicumverslag sterkte van botten

lesdoel

Wat neem jij mee van deze les?  

(figuurlijk taalgebruik)

filmpjes

uitleg namen van botten