Romaans deel 2 beeldhouwkunst en schilderkunst

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

ROMAANS

1000-1200

'ora et labora'

term Romaans komt van het Romeins; naar de overeenkomsten met de Romeinse architectuur.

Bid en werk: het leven stond in het teken van het geloof en was ondergeschikt aan het leven in het hiernamaals

Wie was de belangrijkste opdrachtgever voor de kunsten in de middeleeuwen?

1. de adel
2. God
3. de burgers
4. de kerk

kenmerken Romaanse bouwkunst

Waarom is het interieur van Romaanse gebouwen zo somber en donker?

4. Aanvankelijk rust de overkapping van romaanse basilieken op balken. Wat is de reden om die constructie te vervangen door tongewelven?

Met houten balken is een minder brede overspanning mogelijk dan met de boogconstructie

Dit is een foto van het interieur van de Saint Sernin. 

6. Wat is het visuele effect van de architectuur van tongewelven en gordelbogen?

je aandacht wordt door de lijnwerking naar het koor / de absis en naar omhoog getrokken

7. Waarom voegde men straalkapellen toe aan de kerken?

1. voor het vereren van relikwieën (heiligenverering)
2. Om zoveel mogelijk licht binnen te laten

7. Waarom voegde men straalkapellen toe aan de kerken?

om plaats te bieden aan de steeds grotere hoeveelheid pelgrims en gelovigen die de relikwieën en altaren wilden aanbidden 

(heiligenverering)

westtorens

gordelboog

pilasters

reliek

Beeldhouwkunst

Het laatste oordeel op een timpaan van de kathedraal in Conques. In het midden zit Christus, die volgens het Bijbelverhaal aan het einde der tijden zal oordelen over de mens.

Christus wordt getoond als rechter over de mens, hij verwijst met zijn rechterhand de goede zielen naar de hemel en met zijn linkerhand de slechte zielen naar de hel. Rechts worden de zielen gewogen, beneden is de hel te zien met duivels en martelwerktuigen. Een engel scheidt de verlosten van de verdoemden.

In dit detail van het laatste oordeel zie je:

1. links de hemel en rechts de hel
2. rechts de hemel en links de hel
3. een heidens tafereel
4. een waarschuwing voor de gelovigen

beeldhouwkunst uit de Griekse oudheid

beeldhouwkunst Romaans

vrijstaand

onderdeel van de architectuur

veel aandacht voor anatomie

verhoudingen/anatomie hoeft niet te kloppen, gaat om de boodschap

Romaanse beeldhouwkunst

De romaanse beeldhouwkunst hangt nauw samen met de bouwkunst. Het betreft in veel gevallen gebeeldhouwde reliëfs, die deel uitmaken van de bouwsculptuur van een kerk, zoals kapitelen en timpanen.

Romaanse beeldhouwkunst

Het ging de Romaanse beeldhouwers niet om dat het afgebeelde heel realistisch was.

Het ging hen om de Christelijke boodschap. De meeste mensen waren analfabeet, dus door middel van 'plaatjes' wilde de kerk hen aan de verhalen uit de Bijbel herinneren.

Romaanse beeldhouwkunst

De beelden boven de ingang van de kerk en op de kapitelen zoals je hiervoor zag, doen ons misschien humoristisch aan. Voor de Middeleeuwse gelovige was het echter een verschrikkelijk vooruitzicht. Als ze zich niet aan de wetten van de kerk hielden zouden ze na de dood branden in de hel.

Kenmerken Romaanse beeldhouwkunst

• ondergeschikt aan de architectuur, geen vrijstaande beelden   
• Vooral laag- en hoogreliëf 
• beeldhouwwerk bij de ingang van kerkportalen en op kapitelen
• op kapitelen ook afbeeldingen uit het dagelijks leven en dier- of plantmotieven 
• symbolische, verhalende uitbeelding van Bijbelse voorstellingen


• de beelden dienden om de analfabetische middeleeuwse mens te onderwijzen
• beeldhouwwerk was gepolychromeerd (beschilderd)
• gestileerde vormgeving

Overige kunstvormen

Wat wordt bedoeld met een fresco?

1. Een schildering op een houten paneel
2. Een schildering in natte kalk
3. een schildering in een kerk
4. Een schilderij op doek

Waarom moest bij het maken van een fresco snel gewerkt worden?

1. de kalklaag droogde binnen een dag
2. het eiwit in de verf droogde snel op
3. de ondertekening vervaagde snel
4. de olie in de verf zou stollen

16. Waarom is de frescotechniek zo duurzaam?

1. de verf droogt op in het stukwerk en zit dus in de muur
2. de pigmenten in de verf zijn synthetisch en blijven heel lang mooi
3. de muur wordt in kerken zelden aangeraakt

Welke onderdelen

vind je niet of 

weinig realistisch

 uitgebeeld?

gezicht en handen: gestileerd

kleding en troon zonder diepte of plasticiteit, decoratief

Tapijt van Bayeux

Het tapijt van Bayeux is een borduurwerk van 70 meter lang en 50 cm hoog, dat de geschiedenis uitbeeldt van de Slag bij Hastings in 1066; de verovering van de Engelse troon door de Normandische Willen de Veroveraar.

Wanddoek om de daden van Willem te verheerlijken.

bekijk de laatste 1.5 minuut.

Willem de veroveraar (hertog van Normandië) zou de Engelse koning opvolgen na zijn dood, maar Engelse edelen besloten Harold aan te stellen als koning van Engeland. Willem liet een vloot bouwen en trok met zijn leger de Noordzee over. Harold werd tijdens deze slag gedood en Willem werd tot koning gekroond.

13. Ondanks de minimale middelen geeft de voorstelling de indruk de hevige strijd goed te beschrijven. Geef twee argumenten waardoor die indruk ontstaat.