3.5 Kringlopen 2025

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

H3 Planten en dieren

3.5 Kringlopen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de functies van organismen in een voedselkringloop zijn.
  
• Je kunt de kringloop van fotosynthese en verbranding uitleggen.
  

• Je kunt beschrijven hoe stoffen doorgegeven worden in de koolstofkringloop.
  
• Je kunt beschrijven hoe stoffen doorgegeven worden in de stikstofkringloop.

Voedselkringloop

De voedselkringloop laat zien dat de vier rijken van elkaar afhankelijk zijn voor hun voedingsstoffen. 

1. Producenten (planten)
2. Consumenten (planteneters/vleeseters/alleseters)
3. Afvaleters
4. Reducenten (bacteriën en schimmels)

Moleculen

Moleculen (water, koolstofdioxide, zuurstof, glucose) kan je met het blote oog niet zien -> bestaan weer uit nog kleinere deeltjes: atomen

• Koolstof atoom = C
• Zuurstof atoom = O
• Waterstof atoom = H

En zuurstof (O2)

water + koolstofdioxide -> glucose + zuurstof

water + koolstofdioxide -> glucose + zuurstof

H2O + CO2 -> C6H12O6 + O2

water + koolstofdioxide -> glucose + zuurstof

6 H2O + 6 CO2 -> 1 C6H12O6 + 6 O2

De kringloop van fotosynthese en verbranding

Waar zit de C allemaal in?

De C wordt overgebracht van de ene naar de andere stof

Koolstofkringloop: plant -> dier -> schimmels en bacteriën -> plant.

Verbranding door alle organismen zorgt voor CO2 in de lucht.

Fotosynthese door planten zorgt voor opname CO2 vanuit de lucht.

Stikstof

Atoom stikstof = N

Belangrijke stof voor levende organismen

• Eiwitten -> opbouw celmembranen en spieren
• Lucht (78%)

Sommige bacteriën kunnen stikstof uit de lucht halen. Planten/dieren/mensen kunnen dit NIET.

Hoe krijgen zij dan stikstof binnen???

Stikstof binnenkrijgen

Planten: vanuit de bodem (nitraat = mineraal)

Mensen en dieren: eiwitten eten (plantaardig of dierlijk met "N" erin gebouwd)

Stikstofkringloop: plant -> dier -> bacteriën

Schimmels geen rol

Leerdoelen behaald??

• Je kunt uitleggen wat de functies van organismen in een voedselkringloop zijn.
  
• Je kunt de kringloop van fotosynthese en verbranding uitleggen.
  

• Je kunt beschrijven hoe stoffen doorgegeven worden in de koolstofkringloop.
  
• Je kunt beschrijven hoe stoffen doorgegeven worden in de stikstofkringloop.

De opdrachten

Aantekeningen 3.5 afmaken.

Maken en nakijken opdr. 4, 5, 9, 12, 14, 15, 18, 20, 23, 24.

Stoffen bestaan uit moleculen. Wat zijn moleculen? Benoem ook vier moleculen.

Moleculen bestaan uit atomen. Wat zijn atomen? Benoem ook drie atomen (inclusief letters).

Wat is de scheikundige formule van:
- water
- koolstofdioxide
- glucose
- zuurstof

Vul de puntjes ... in.
.. H2O + .. CO2 -> .. C6H12O6 + .. O2