Par. 4.5: Het Communisme in de Sovjet-Unie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

H4,  Van oorlog naar oorlog

Paragraaf 4.5

Het Communisme in de Sovjet-Unie

Programma

1. Uitleg par. 4.5
2. Opdrachten maken
3. Afsluiten

Leerdoelen (les 1)

1. Hoe en waarom veranderde Rusland in de communistische Sovjet-Unie? 
2. Wie was Lenin en welke rol hij speelde in de opstand van 1917?
3. Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?
4. Wie was Stalin?
   
5. Hoe was het leven in de Sovjet-Unie onder Stalin? 

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)

• Mensen hebben evenveel bezit.
  

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

Wat is communisme? (3)

• Karl Marx schreef zijn ideeën op in Het Communistisch Manifest en later in Das Kapital
  

• Toen Marx in 1883 stierf was er nog nergens een revolutie van arbeiders geweest en bestond het communisme alleen op papier

• Op zijn graf in Londen staat: "Arbeiders aller landen verenigt U"

Rusland vóór 1917

• Keizerrijk; Russische keizer is een tsaar.
• Grote verschillen tussen arm en rijk.
• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917).
• De heerschappij van de tsaar werd in 1917 beeïndigd.
  

Februarirevolutie  1917

• Voedselrellen en stakingen.
• Demonstraties tegen de tsaar.
• Er komt een voorlopige (democratische) regering.
• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd.

Aprilstellingen van Lenin april 1917 

 

 

 

 

 

 

 

• Alle grond aan de boeren .
• Alle macht aan de sovjets. 
• Alle fabrieken aan de arbeiders. 
• Vrede met Duitsland.

Oktoberrevolutie 1917

• Onrust in Rusland blijft.
  
• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917).
  
• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet.

Oorzaken van de val van de tsaar

1. De Eerste Wereldoorlog 
2. Voedseltekorten 
3. Stakingen en demonstraties 
4. Muiterij in het leger 
5. Falend beleid van de tsaar

Vrede van Brest-Litovsk 

maart 1918 

Het communistische Sovjet-Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland 

en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek.

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. 
• Zij voeren het communisme in. 
  
• Geheime politie rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie.
  
• Alle productie gaat naar de staat.
• Geen privé-bezit.
• Nationalisatie van banken en fabrieken.

De Sovjet-Unie

De Sovjet-Unie is de naam voor Rusland (met een aantal andere landen) tussen 1922 en 1991, toen het land een communistische dictatuur was.  

Een sovjet is een raad van boeren, arbeiders en soldaten.  Het bestuur van Sovjet-Unie zou in handen van deze sovjets moeten zijn.

0

Opdrachten maken

Paragraaf 4.5 communisme in Rusland (p140)

Opdracht 1 tot en met 3

In stilte

Klaar? Alvast verder werken

Afgelopen les...

• Karl Marx en het ontstaan van het communisme. 
• Februarirevolutie: de russische tsaar Nicolaas II wordt afgezet. 
• Oktoberrevolutie: Lenin en zijn mannen winnen de burgeroorlogen en grijpen de macht.
• Vrede van Brest-Litovsk (met Duitsland)
• Rusland wordt de Sovjet-Unie 

• Lenin sterft in 1924 zonder een duidelijke opvolger aan te kunnen stellen.

• Het lichaam van Lenin is sindsdien opgebaard en te bekijken op het Rode Plein in Moskou
• Vervolgens doet Stalin net alsof hij de echte opvolger van Lenin is.

De Sovjet-Unie 

onder Stalin

1924-1953

Vijfjarenplan

• Stalin wilde de Sovjet-Unie snel groot en machtig maken.
• Daarom economische verandering: vijfjarenplan (de staat bepaald wat en hoeveel er gemaakt wordt)

• Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Planeconomie

• Staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd. 
  
• Planeconomie: voor bepaald aantal jaar vastleggen wat er geproduceerd moet worden. 5 jaar werd er dat bij de Sovjet Unie vastgelegd. 
• Economisch gezien rampzalig, altijd tekorten.

De Grote Leider?

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit is een vorm van propaganda
• Ook verheerlijkte hij de boeren en arbeiders; zij zijn de helden van het land.

Grote Terreur

Stalin vertrouwde niemand...

• De KGB (geheime politie) hield alles in de gaten.
• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.
• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.

Goelag

Stalin: onze Grote Leider

Ook Stalin maakte gebruik van propaganda, net als Hitler. Op scholen leerde de leerlingen dat Stalin een geweldige leider was. Pas na zijn dood in 1953 kwam men erachter dat hij verantwoordelijk was voor ongeveer 20 miljoen doden. 

Propaganda

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,

dit zijn de helden van het land!

Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...

Propaganda (1): Verheerlijking van arbeiders en boeren.

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het land! 

Propaganda (2): Verheerlijking van arbeiders en boeren. 

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het land! 

Persoonsverheerlijking (1)

Om het volk te laten zien dat Stalin de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk. 

 Persoonsverheerlijking 

           Persoonsverheerlijking

Afsluiten

1. Wie was Stalin?
   
2. Hoe was het leven in de Sovjet-Unie onder Stalin? 

Opdrachten maken

Paragraaf 4.5 communisme in Rusland (p140)

Opdracht 4 tot en met 9 & 11(8 hoeft niet)

In stilte

Klaar? Bezig met een ander vak