2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961) deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- Hoe West-Duitsland zich ontwikkelde tot 1961.

- Hoe Oost-Duitsland zich ontwikkelde tot 1961

- Het beleid van Adenauer en Ulbricht​

- De invloed van de Koude Oorlog op de twee Duitslanden

Leidende vraag

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Bekijk de foto (hotspot) en kies bij welk
aspect van ontwrichting deze foto het best past.

Duitse burgers worden gedwongen concentratiekamp Buchenwald te bezoeken na de bevrijding.

1. economisch
2. moreel
3. politiek
4. sociaal

Bekijk de foto (hotspot) en kies bij welk aspect van
ontwrichting deze foto het best past.

1. economisch
2. moreel
3. politiek
4. sociaal

- Welke keuze hebben landen volgens Truman?
- Welke zin heeft met de Marshallhulp te maken?
(leg uit)

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

West Duitsland

De BRD was een parlementaire democratie met de bondskanselier als regeringsleider.

Na 1945 in West-Duitsland politieke stabiliteit:

- Kiesdrempel 5% v/d stemmen.

- Nazipartijen verboden.

- Sterke economische groei; wirtschaftswunder.

- Tot de jaren 80 drie groeperingen in de Bondsdag: 1. christendemocraten 2. sociaaldemocraten 3. liberalen.

--> CHU (christendemocraten) de grootste partij: Konrad Adenauder (Der Alte) bondskanselier.

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

West Duitsland

Buitenlands beleid​:

- Europese samenwerking = westbindung​

- EGKS (1951/52)​

- NAVO (1955)​

Binnenlands beleid​:

- Wirtschafswunder​

Relatie DDR​:

- Ideaal was Duitse eenheid (hereniging)​

- Niet ten koste van westbindung​

- Oost-Duitsland moest niet meer communistisch zijn​

- Geen erkenning DDR​

Wat was het Wirtschaftswunder?

1. Dat de Oost-Duitse huizen snel herbouwt werden
2. De wonderlijke samensmelting van Kapitalisme en Communisme
3. Het werk wat de Duitse bevolking deed aan de wederopbouw
4. De wederopstanding van de West-Duitse economie na WOII

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Oost-Duitsland

De DDR werd onder leiding van Walter Ulbricht een totalitaire communistische dictatuur. 

Volkskammer = parlement​

Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) is aan de macht  -->

regeert naar het voorbeeld van de Sovjet-Unie.

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Oost-Duitsland

--> Sovjet Unie als voorbeeld:

- Planeconomie, waarbij alle industriebedrijven in handen van de staat kwam. Grond van de adel verdeeld onder de boeren tot de collectivisatie.

- Binnenlandse inlichtingendienst om bevolking te controleren: Staatssicherheitsdienst (Stasi).

- DDR deel van het Oostblok: - Warschaupact

                                                 - Comecon, economische samenwerking

                                                    communistische landen (1959).

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Oost-Duitsland

Buitenlands beleid​:

- Europese samenwerking = Oostblok​

- Comecon (1959)​

- Warschaupact (1955)​

- Herstelbetalingen USSR​

Binnenlands beleid​:

- Arbeiders- en boerenstaat​

- Planeconomie​

- Collectivisatie​

Relatie BRD​:

- Geen Duitse eenheid (hereniging)​

- Geen erkenning BRD

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Oost-Duitsland

Economisch slecht door hoge herstelbetalingen aan de Sovjet-Unie en de slechte werking van de planeconomie. De bevolking heeft een laag levenspeil.

Oplossing: Arbeiders moeten harder werken voor gelijkblijvend loon zodat een snelle industrialisering mogelijk is. Daarnaast werden de winkelprijzen verhoogd.​

Gevolg:​ 16 juni 1953 Arbeidersstaking Berlijn​

80 bouwvakkers Stalinallee​

Eisen:​ - Verhoogde normeisen terugdraaien​ - Vrije verkiezingen​ -Duitse hereniging​

--> 17 juni 1953 landelijke staking​:

>500 steden en dorpen​

Politieke gevangen worden bevrijd​

DDR-leiders vluchten naar Sovjethoofdkwartier Berlijn --> Sovjet Unie grijpt hard in.

Eind maart ’53 worden prijzen wederom verhoogd. Ter indicatie: een gemiddeld maandloon is iets meer dan 300 Ostmark. In de HO-winkels kost een kilo suiker 12 Ostmark, een kilo boter 24 Ostmark of een kilo varkensvlees 15 Ostmark. Als de Ministerraad op 28 mei 1953 komt met een verhoging van de productienormen van minimaal 10%, wat samen met de eerder doorgevoerde prijsverhogingen van de primaire levensbehoeften neerkomt op een loonsverlaging van 25 tot 30%, begint het hevig te borrelen in de DDR.

Havo 5 Historische context: Duitsland in Europa

2.2 Duitsland valt uiteen (1945-1961)

Oost-Duitsland

De DDR leiders zien nu de noodzaak om de Stasi verder uit te breiden naar een organisatie met tienduizenden medewerkers. Iedereen werd bespioneerd, niemand was te vertrouwen.

- Meer censuur

- Meer controle door de overheid.

Al voor 1953 trokken honderdduizenden Oost-Duitsers naar West-Duitsland.

- Ulbricht krijgt toestemming SU om grens te sluiten: prikkeldraad, mijnenvelden en schietinstallaties.

--> Geen muur: slecht voor imago.

- 1961 toch de Berlijnse muur:

Tegenhouden buitenlandse spionnen --> Chroesjtsjov akkoord

Kijk voor exrtra informatie naar een video over de Stasigevangenis tot minuut 18.

DDR

BRD

Westbindung

Warschaupact

Stasi

Wirtschafswunder

EGKS

Planeconomie