Par. 3.2 Snelle groei van fabrieken en steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Leerdoelen opschrijven

1. Waardoor groeiden de steden in de 19de eeuw?

2. Noem de twee kenmerken van massaproductie. 

3. Noem een nadeel en drie  voordelen van massaproductie. 

Studiewijzer

07/04: Par. 3.1 Kenmerken van de industriële samenleving

11-12/4: Par. 3.2 Snelle groei van fabrieken en steden

14/04: Par. 3.3 Overgang handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme

18/04: Tweede Pasen

21/04: Par. 3.3  Overgang handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme

MEIVAKANTIE

09-10/05: Par. 3.4 Grote veranderingen in de gelaagdheid van de bevolking

12/05:   Par. 3.4 Grote veranderingen in de gelaagdheid van de bevolking

16-17/05: Par. 3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

19/05:  Par. 3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

23-24/05: Uitleg PO

30/05: -

31/05:Presentatie

02/06: Presentatie

(Pinksteren)

09/06 Herhaling

Toetsweek 3

Par. 3.1,  3.2, 3.3, 3.4 en 3.5

Vandaag

1. Uitleg par. 3.2 

2. Huiswerk bespreken

3. Opdrachten maken 

4. Afsluiten

Massaproductie

Door massaproductie kunnen fabrieken gigantisch groeien

Hierbij worden grote aantallen van precies dezelfde producten gemaakt. Hierbij zijn 2 dingen belangrijk:

Arbeidsverdeling

Een product wordt in verschillende stappen gemaakt. 1 arbeider doet 1 zo'n taak

Lopende band

Deze band brengt het product naar de arbeider en bespaart zo veel tijd

Voordelen en nadelen

Massaproductie had voordelen en nadelen

Voordelen

- Sneller

- Goedkoper

- Betaalbare producten

- Makkelijk vervangen

- Geen opleiding nodig

Nadelen

- Einde vakmanschap

- Eentonig werk

- Stress (tempo)

- Onpersoonlijk

Voor- en nadelen voor de fabrieksbaas:

Fabrieksbaas wilden zo veel mogelijk winst maken:

• Goederen met lage kosten maken
• Kinderarbeid toegestaan
• Fabriek moest rendabel zijn
• Ontslag bij staken
• Arbeiders zijn verantwoordelijk voor wat er in de fabriek gebeurd.

Maar...

- Staking

- Risico op faillissement

Voor- en nadelen voor de fabrieksarbeiders

Genoeg betaalt werk, maar slechte arbeidersomstandigheden:

• Zo laag mogelijk loon
• Lange werkuren (ook 's nachts)
• Onveilig
• Onhygiënisch
• Geen vakbond

Kinderarbeid

Streng toezicht en zware straffen

• Er waren streng fabrieksreglement om de arbeiders nog harder te laten werken (tijd is geld). 
• Arbeiders waren zelf verantwoordelijk voor ongelukken. 
• Fabrikanten lieten zich weinig op het fabrieksvloer zien. Daarvoor waren er opzichters. 

Wie kreeg wat betaald?

ƒ6.60 per week

ƒ2.70 per week

ƒ1.80 per week

Verbetering

Eind 19de eeuw zien fabrieksbazen en de regering de situatie

Ze snappen dat er verandering moet komen

Er worden maatregelen genomen ter verbetering: zoals werktijden beperken, betere werkomstandigheden (veiligheidswetten)  en kinderarbeid afgeschaft. 

1874: verbod op kinderarbeid werd ingevoerd, maar pas nageleefd in 1904, met het invoeren van de leerplicht. 

Verbetering 

• Uitkering in geval van werkloosheid. 
• Overheid gingen eisen stellen aan woningen. 
• Ondergronds riolenstelsel. 
• Straatverlichting, 
• Politie
• Meer scholen en bibliotheken. 
• Meer vrije tijd en uitgangsmogelijkheden. 

Huiswerk bespreken

Werkboek blz. 36 en 37, opdrachten 2 en 3.

Werkboek, blz. 18, opdracht 4a t/m 4c 

Aan wat staat de arbeider te werken?

Wat is de taak van de arbeider?

He veilig is het werk in de fabriek?

110

Aan wat staat de arbeider te werken?

Wat is de taak van de arbeider?

He veilig is het werk in de fabriek?

110

Opdrachten maken

Werkboek, blz. 18, opdracht 4a t/m 4c

Zelfstandig, zachtjes overleggen mag. 

Afsluiten: leerdoelen antwoorden

1. Waardoor groeiden de steden in de 19de eeuw?

2. Noem de twee kenmerken van massaproductie.

3. Noem een nadeel en drie voordelen van massaproductie.