6.2 Om de macht (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Regenten en Vorsten 

6.2 Om de macht (A)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen terugkoppeling 

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Beeldmateriaal

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt uitleggen dat de graanhandel het begin vormde van een uitgebreid handelssysteem met een stapelmarkt voor een steeds groter handelsnetwerk.

2. Je kunt de doelen en de werkwijze van de VOC en WIC beschrijven.

3. Je kunt beschrijven hoe Engeland en Frankrijk reageerden op de economische voorspoed van de Republiek.

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe het streven naar particularisme de staatsinrichting van de Republiek heeft beinvloed. 

2. Je kunt de verschillen van inzicht tussen staatsgezinden en Oranjegezinden benoemen.

Theorie

Weet je nog? In 1588 besloot de Staten-Generaal geen nieuwe landsheer te zoeken. De zeven noordelijke gewesten gingen zichzelf besturen: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 

Vrij opmerkelijk, want overal in Europa was een vorst aan de macht. De Republiek werd bestuurd door regenten: bestuurders van de Republiek, komend uit rijke handelsfamilies. 

Theorie

De macht in de Republiek was verdeeld onder: 

Gewestelijke Staten: Elk gewest bepaalde eigen rechtspraak, regels en belasting. 

Staten-Generaal: Buitenlandpolitiek en verdediging van het land. 

Zo overheerste het Particularisme: elk gewest kon eigen regels en wetten maken. Godsdienstvrijheid! (?)

Theorie

In de Republiek hadden twee functionarissen veel macht: de stadhouder en de raadspensionaris: hoge ambtenaar van het gewest Holland en voorzitter Staten-Generaal. 

Theorie

Weet je nog? De Republiek was in oorlog met Spanje. Deze duurde inmiddels al tientallen jaren. Mensen binnen de Republiek raakten verdeeld in twee groepen over hoe nu verder: 

Oranjegezinden: Onder leiding van stadhouder Maurits oorlog voortzetten. 

Staatsgezinden: Onder leiding van Johan van Oldenbarnevelt de oorlog stoppen. 

Theorie

De belangrijke stadhouder - en leider van het leger en zoon van Willem van Oranje - Maurits van Oranje Nassau had het niet zo met Johan Van Oldenbarnevelt. 

Theorie

Uiteindelijk kwamen de Republiek en Spanje overeen tot een wapenstilstand. Het Twaalfjarige Bestand: Vrede tussen de Republiek en Spanje (1609-1621). 

Maar in deze twaalf jaar brak er onrust in de Republiek uit tussen gematigde en de orthodoxe protestanten. Stadhouder Maurits en Van Oldenbarnevelt kozen beide partij..

Theorie

Maurits wilde iedereen laten zien wie de baas was in de Republiek en liet daarom Johan Van Oldenbarnevelt oppakken en berechten. Deze werd vermoord op het Binnenhof in Den Haag wegens landverraad. 

Iets waarover de Oranjes nog steeds niet willen praten of over nadenken.. 

Theorie

Vrede tussen de Republiek en Spanje kwam er uiteindelijk in 1648 met de Vrede van Munster. Hier werden door alle Europese staten de Republiek als soevereine staat gezien. 

Opschrijven: 

Met de Vrede van Munster (1648) eindigt de oorlog met Spanje en wordt de Republiek erkend als soeverein: onafhankelijk en bepaalt zelf de regels en wetten.  

Aan de slag

1. Maak de opdrachten 2, 3, 4  uit het handboek. Dit laten zien en checken. 

2. Kijk op Youtube 'De man achter de VOC: Johan van Oldenbarnevelt'.

3. Beginnen met Kennen en Kunnen 6.2. 

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt beschrijven hoe het streven naar particularisme de staatsinrichting van de Republiek heeft beinvloed. 

2. Je kunt de verschillen van inzicht tussen staatsgezinden en Oranjegezinden benoemen.