les 4 Imkercyclus en zwermverhindering

• Biologie
• Beroepsopleiding

Les 4: Natuurlijke cyclus van een bijenvolk

• Wat bloeit en groeit er nu?
• Zomer-herfst
• Winter
  
• Voorjaar
  
• Zwermen
  
• De imker

De cyclus, ongeacht de huisvesting

Wanneer is de voortplanting succesvol? 

Zomer-herfst

Stille moerwissel?

Darrenslacht

Wintervoorraad 10 kg

Broedontwikkeling winterbijen

Wintertros

Wintermaanden

• Bijen vliegen niet onder de 10 oC

• Een gezond volk verliest in de 

winter ± 2.500 bijen

• Minimale grootte gedurende de

winter is 5.000 werksters.

Een strenge winter is voor het

bijenvolk geen probleem.

Sneeuw laten liggen!

Wintertros

De bijen kruipen dichter op elkaar  

naarmate de buitentemperatuur  

lager wordt.

Tros temperatuur aan

de buitenkant is minimaal 12oC,  
ongeacht de buitentemperatuur 

voorraad voer

Reinigingsvlucht

• Bijen ontlasten buiten ⇨ in de winter ophoping van onverteerbare voedselresten in darmen, goede inwintering
• Bij 12 oC in januari-februari ⇨ reinigingsvlucht
  
• Indien te lang koud ⇨ diarree (roer)

Vroege voorjaar

• Februari: klein broednest
• Maart-april: bij de eerste voorjaarsdracht

groei van broednest

Winterbijen worden vervangen door jonge bijen.

• Hoe weet je dat er broed is?                                        

April – Mei: groei

Wat kun je afleiden uit het brengen van stuifmeel?

Mei-juni: Zwermstemming

Zwermen = voortplanting door splitsing van kolonie

In zwermstemming komen, is een geleidelijk proces:

maken (door de werksters) en beleggen (door de koningin) van zwermcellen

• Tijd van het jaar 
• Leeftijd koningin
• Bijenras

aantal bijen

verspreiding koninginnenstof

plaatsgebrek

Wat is géén teken van zwermstemming?

1. De bijen halen extreem veel stuifmeel
2. Er zijn veel darren in de kast
3. De bijen hangen in een tros aan vliegplank
4. Er zijn zwermdoppen

Zwermverloop

Doppen sluiten +/- 9e dag ⇨ volk zwermt met oude koningin = voorzwerm

In het hoofdvolk komt na 7 dagen jonge koningin uit: nazwermen?

Tuten en kwaken

Uitkomende koningin ⇨ tuten

Koninginnen in dop als reactie ⇨ kwaken

Als er kwakers zijn zwermt het volk met

de jonge koningin

En in het hoofdvolk....

Vechtende koninginnen

paring na 7 dagen

eileg na paar dagen

Doppen afgebroken

Zwerm

Zwerm in holle boom

Zwerm geschept door imker

Basiscursus Bijenhouden les 4

Georganiseerd door;

Imkervereniging Enschede

Docent Stephanie Eidhof

Boek: Bijenhouden. Hoe doe je dat?

Friedrich Pohl, vertaling en bewerking Jan Charpentier

Les 4: Imkercyclus en zwermverhindering

• Wat bloeit en groeit er nu?
• Voorjaar
  
• Zwermverschijnselen
  
• Zwermverhindering
  
• Behandeling hoofdvolk
  
• Honingslingeren, varroabestrijding, inwinteren
  

Wat bloeit en groeit er nu?

Voorjaar

• Groei volk
  
• Zwermneiging
  

Ruimte geven

Waarom zwermverhindering?

• Overlast voor medeburgers voorkomen
  
• Behoud volk
  
• Vergroten honingoogst
  

Zwermsignalen voor de imker

Alle raten zijn vol met stuifmeel, honing en broed

Veel werksters, soms in lagen op elkaar op de raten

Veel gesloten broed en weinig open broed

Speeldoppen (kleintjes, eikeldopjes)

Uitgebouwde en belegde doppen

Niet bouwen aan het bouwraam

Tijd van het jaar

Zwermverhindering

Kunstzwerm maken met oude koningin met deel van de bijen

1. Oude koningin opzoeken, en met
   raam voer en bijen in nieuwe kast.
2. Op alle ramen zoeken naar belegde
   zwermcellen en deze wegbreken.
    Waarom?
   

Behandeling hoofdvolk

Doppen breken. Waarom?

Redcellen worden opgetrokken

Werksterlarf krijgt alle dagen koninginnengelei  koningin

Behandeling hoofdvolk

13e dag: doppen breken

paar rijpe moeren laten lopen

Behandeling hoofdvolk

Let op!                                      Als alles goed gaat:

Redcel die over het hoofd gezien wordt: zwermen

3 weken na doppen breken controle door imker

Jonge koningin na 6 dagen op bruidsvlucht

Eierleggende werksters

Mislukte bruidsvlucht : 

na 3 weken eierleggende werkster --> bultbroed = darren

Het volk is dan verloren

Na de zwermverhindering

Kunstzwerm met de oude koningin

Productievolk met de jonge koningin

Opbouw broednest (met zwermverhindering)

in kunstzwerm en productievolk

Honingslingeren, varroa bestrijding en inwinteren

• In juli honing slingeren
• In juli varroa bestrijding
• In augustus wintervoer geven

Honingbij ondersoorten

De zwarte bij, Apis mellifera mellifera: Inheemse honingbij (nu niet meer raszuiver) aangepast aan ons grillige klimaat

De grijze bij, Apis mellifera carnica: Zachtaardige honingbij uit Crainergebied die door imkergroepen in Nederland geteeld wordt

Buckfast bij: Kunstras ontstaan door kruisingen van verschillende ondersoorten met aandacht voor eigenschappen als zachtaardigheid en zwermtraagheid

De Italiaanse bij, Apis mellifera ligustica: Wereldwijd ingevoerde honingbij uit Italië, aangepast aan stabiel warm klimaat, niet geschikt voor Nederland

Huiswerk