Les 6: oorlog in Nederland

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Les 6: de Tweede Wereldoorlog in Nederland

4.2, p. 138 + 139

Welke voorbeelden/verhalen van de Tweede Wereldoorlog kennen jullie uit de buurt?

Na deze les kan je...

• Uitleggen hoe de oorlog in Nederland uitbreekt.
  
• Een aantal voorbeelden noemen van hoe een gewone burger tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland leefde.
  
• Uitleggen wat een begrip als propaganda betekent.
  

Aanloop naar oorlog in Nederland

•  NSB: nationaalsocialistische partij in Nederland (Oprichting 1931): 

        --> Aan de leiding Anton Mussert (niet zo'n spreker als Hitler).

        --> Ook succes door de economische crisis.

        --> Hitler en de NSDAP als voorbeeld.

• In september 1939 komt de oorlog. Wat doet Nederland?

       --> Neutraal: Nederland wil zich niet in internationale conflicten mengen.

       --> wel rekening met dat zij ook betrokken kunnen worden.

Oorlog in Nederland

• 10 mei 1940: Duitsland begint met de inval op Nederland --> de slag om Grebbeberg.

• Koningin Wilhelmina en de regering vluchten.
• 14 mei 1940: Bombardement op Rotterdam --> als ze zich niet overgeven, worden ze gebombardeerd.

• Na dit bombardement wordt ook Utrecht bedreigd --> Capitulatie op 15 mei 1940 --> begin Duitse bezetting.

• Op 29 mei kwam er een Duits bestuur aan de macht. 

Leven in Nederland tijdens de bezetting

• 1941: voedselbonnen --> eerlijkere verdeling van eten

• Het leven gaat gewoon door voor velen
• Veel Duitsers op straat
• Persoonsbewijs:

       --> Verplicht in het openbaar.

       --> Bij Joden stond hier de letter J op.

• Avondklok + verduistering:

       --> 12 uur 's nachts tot 4 uur 's ochtends.

Leven in Nederland tijdens de bezetting

•  Geen culturele vrijheid:

        --> propaganda: eenzijdige politieke reclame om mensen te overtuigen

        --> censuur: de nazi's bepaalden wat er in de kranten stond

• Radio Oranje:

       --> Wilhelmina spreekt het volk toe  

       --> Radio's werden verboden --> censuur 

• Je kan kiezen voor aanpassing, verzet of collaboratie 

Propaganda om bij de nationaal-socialistische jeugdorganisatie te gaan

Propaganda om bij de SS te gaan

Het verzet

Het verzet bestond uit: 

• hulp aan onderduikers
• gewapend verzet
• illegale pers
• spionage
• smokkelen van spullen en mensen

Ongeveer 5% van de Nederlanders kwam in verzet tegen de Duitse overheersing. Waarvan 2% de wapens op pakte.

Collaboratie

Een deel van de mensen werkte samen met de Duitsers (= collaboratie), bijv. NSB'ers. Waar bestond dit uit?

• Bunkers bouwen
• Onderduikers opsporen
• Machines, voedsel en voertuigen naar Duitsland brengen
• Bij razzia's mannen oppakken die aan het werk moesten in Duitsland of joodse mensen oppakken 

Werktijd

• Opdrachten nakijken + verbeteren

• Lees de leerstof op p. 138 + 139

• Maak opdracht 1 t/m 5