les 9: Ontstaan van de landbouwstedelijke samenleving in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Verwachte groei wereldbevolking tot het jaar 2050

Tractor die gewassen besproeit met bestrijdingsmiddel

Vandaag

Terugblik +/- 5 min.

De landbouwrevolutie +/-25 min.

PO schrijfopdracht +/- 15 min.

Terugblik

Wanneer is de Islam ontstaan?

Hoe heeft de Islam zich verspreid?

Lesvragen

Welke technische verbeteringen en uitvindingen zorgden voor een landbouwrevolutie?

Hoe zorgde de landbouwrevolutie voor de opkomst van steden in Europa?

Tijdvak 1: Jagers en boeren 

tot 3000 jaar v.Chr.

1. Samenleving van jager-verzamelaars

en

2. Landbouwsamenleving

Tijdvak 2: Tijd van Grieken en Romeinen

3000 V.chr. - 500 n.Chr.

3. Landbouwstedelijke samenleving

Tijdvak 3: Tijd van monniken en ridders

500 - 1000

2. landbouwsamenleving

Tijdvak 4: Tijd van steden en staten

1000 - 1500

3. landbouwstedelijke samenleving

Late Middeleeuwen

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

• Het is 'veiliger' en 'rustiger'
  
• Er komt meer handel
  
• Geld komt weer terug
  
• Bevolking groeit
  
• Er ontstaan steden
  
• Macht van de steden neemt toe
  
• De adel krijgt (soms) minder macht

1. Landbouwrevolutie

Rond het jaar 1000

1. Ontginnen van woeste grond

Uitvindingen:

2. IJzeren ploeg

3. Halsjuk

Nieuwe techniek

4. Drieslagstelsel 

Drieslagstelsel

• Als landbouwgrond elk jaar wordt gebruikt, dan wordt de grond onvruchtbaar, waardoor de oogst steeds minder werd.

• Met het drieslagstelsel werd de grond verdeeld in drie stukken, 
• waarbij elk jaar één stuk grond niet gebruikt werd (braak). 

• Hierdoor kon de grond herstellen en werd de opbrengst hoger.
  

• Meer opbrengst = meer voedsel! 

Braak

🐄

Zomergraan

🏖

Hoe werkt het drieslagstelsel?

Jaar 1 

Jaar 2 

Jaar 3 

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Braak

🐄

Wintergraan

☃️

Zomergraan

🏖

Lesvragen

Welke technische verbeteringen en uitvindingen zorgden voor een landbouwrevolutie?

Hoe zorgde de landbouwrevolutie voor de opkomst van steden in Europa?

2. Stijging voedselproductie

• Meer mensen kunnen gevoed worden

dus....

• sterftecijfer omlaag = bevolking groeit!

3. Bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei zorgt voor meer vraag naar producten en grondstoffen. 

4. Specialisatie

Door de toegenomen vraag gaan sommige boeren zich in handel en ambacht specialiseren. 

5. Handelaren vestigen zich

Deze handelaren stichten een nederzetting (dorpje) op plekken waar veel mensen zijn.

6. Nederzetting wordt stad

De inwoners van deze nederzetting kopen of krijgen van de heer stadsrechten, waarmee de nederzetting officieel een stad is.

Lesvragen

Welke technische verbeteringen en uitvindingen zorgden voor een landbouwrevolutie?

Hoe zorgde de landbouwrevolutie voor de opkomst van steden in Europa?

Is de standenmaatschappij veranderd?

PO schrijfopdracht

1. Wie heeft er nog geen thema/onderwerp?
2. Extra uitleg nodig?
3. Aan de slag!