Het begin van de opstand deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

De
Republiek 1515-1648

DEEL 2

Het begin van de Opstand

Als je je telefoon niet nodig hebt -> op de hoek van je tafel.

Geen geklets tijdens uitleg, anders schrijfopdracht.

Doel vorige les: Aan het eind van deze les moet je redenen kunnen noemen waarom de inwoners van de Nederlanden ontevreden waren.
Noem 2 redenen waarom ze ontevreden waren.

Koning van Spanje, delen Italië, 

Heer der Nederlanden, 

Keizer van het Heilig Roomse rijk.

Centralisatiepolitiek

Koning van Spanje, Heer der Nederlanden

Helpen de Heer met regeren,

 door taken uit te voeren.

Karel V

Margaretha van Parma

Privileges afnemen

Inquisitie

1 geloof

Filips II

Willem van Oranje

vragen over de vorige les:...

Wat heeft Margaretha van Parma hier mee te maken?

Doel van deze les:

Aan het eind van deze les kan je uitleggen wat de oorzaken en de aanleiding waren van de opstand in de Nederlanden.

Veranderingen in de Nederlanden

Filips wilde zo snel mogelijk weg uit de Nederlanden, en zijn rijk centraal vanuit Madrid (Spanje) besturen. Dat gebeurde vanaf 1559.

• Hij liet zijn halfzus Margaretha van Parma, als landvoogdes, de Nederlanden besturen. Zij volgde zijn bevelen uit Spanje op.
• De collaterale raden (adviesraden) door Karel V opgericht blijven bestaan. (Raad van State, Geheime raad, Raad van financiën)
• De stadhouders = toezichthouder gewest (waaronder Willem van Oranje)  moesten de bevelen Filips, met tegenzin, uitvoeren.

De spanningen nemen toe...

• Veel Nederlandse edelen voelden er niets voor om protestanten zo hard aan te pakken: het zou alleen maar voor opstanden zorgen
• In 1566 bood een groep edelen een smeekschrift aan aan Margaretha van Parma om niet zo hard tegen de protestanten op te treden.
• Margaretha gaf toe: er zouden voorlopig geen protestanten meer worden vervolgd.
• Hierdoor komen protestanten nu samen buiten de stadsmuur, dit worden Hagepreken genoemd.

De Beeldenstorm

1566

• De onrust wordt tijdelijk minder, maar in augustus 1566 gaat het mis
• Na een oproep, van protestantse predikanten, om de beelden in de kerken te verwijderen, worden honderden kerken vernield en geplunderd.
• Deze Beeldenstorm werd overigens niet alleen gedaan door fanatieke protestanten, maar ook door arme en hongerige katholieken en relschoppers.

Filips is woedend!

• Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm
• Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.
• Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.

Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, hertog van Alva, was één van de succesvolste generaals van Karel V en Filips II. Voor hen had hij al veel belangrijke veldtochten gewonnen.

Hij was al 60 jaar, voor die tijd een hoge leeftijd, toen hij landvoogd van de Nederlanden werd.

 Aanpak Alva

-Raad van beroerten wordt ingesteld (bloedraad) zij voerden de regels van de bloedplakkaten die Karel V in 1550 al had opgesteld uit.

-1100 mensen worden geëxecuteerd, waaronder ook twee hoge edelen Egmont en Hoorne.

- Voert nieuwe belastingen in (tiende penning).

Gevolg:

-Edelen vluchten naar buitenland of zee (watergeuzen).

-Oranje roept op tot verzet vanuit Duitsland.

-1568 Oranje valt met huurlingenleger Nederlanden binnen. (mislukt)

-Veel tegenstand in Nederland tegen belasting.

Stadhouder Willem van Oranje

Beeldenstorm

Alva, de ijzeren hertog

Hagepreek

smeekschrift

Fillips II

Begrippen uit deze les

• landvoogd(es)
• Bloedraad
• Beeldenstorm
• Watergeuzen

Personen uit deze les

• Karel V
• Filips II
• Margaretha van Parma
• Willem van Oranje
• Hertog van Alva

Jaartallen uit deze les

• 1506-1555: Karel V is Heer van de Nederlanden
• 1555: Filips II volgt Karel V op
• 1566: Het Smeekschrift
• 1566: Beeldenstorm

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.