ZN en LW + Introductie BN

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

Woordsoorten

Zelfstandige naamwoorden

Lidwoorden

Bijvoeglijk naamwoord

Doelen

• Je weet wat een zelfstandig naamwoord is
• Je weet wat een lidwoord is
• Je weet wat een bijvoeglijk naamwoord is
• Je weet hoe je het bijvoeglijk naamwoord schrijft

Zelfstandige naamwoorden (zn)

Zelfstandige naamwoorden zijn:

• mensen
• dieren
• dingen
• planten
• namen (van mensen, bedrijven, steden, landen)

Eigenschappen zelfstandige naamwoorden 1 (zn)

• De meeste zelfstandige naamwoorden kun je aanraken, ze zijn tastbaar, zoals een tafel, een schuur, een telefoon, een fietsje en een schommel. 

• Er zijn ook niet-tastbare zelfstandig naamwoorden, zoals boosheid, vrolijkheid, angst, honger en liefde. Maar ook dingen die niet bestaan, zoals een elfje of Zweinstein. 
  

• Een eigennaam is ook een zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld Nikky, Tieme, Wolvega of Amsterdam. 

• Voor zelfstandige naamwoorden kun je meestal een lidwoord zetten: de, het of een. 
  

Eigenschappen zelfstandige naamwoorden 2 (zn)

• De meeste zelfstandige naamwoorden hebben een enkelvoud en een meervoud, zoals boom en bomen.
  

• Sommige zelfstandige naamwoorden hebben geen enkelvoud, zoals hersenen. Andere zelfstandige naamwoorden hebben geen meervoud, zoals sneeuw en rijst.
  

• Zelfstandige naamwoorden kun je vaak verkleinen; boom en boompje.

Vraag

Welke lidwoorden ken je?

Lidwoord (lw)

• 3 lidwoorden 
•  De, het, een 
•  Lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord
• Tussen het lidwoord en een zelfstandig naamwoord kan nog  een ander woord staan, bijvoorbeeld het blauwe tasje. 

      Weet iemand hoe je dat woord noemt?

Lidwoord

Bepaald of onbepaald?

Bepaald: de, het

Onbepaald: een

Bepaald of onbepaald?

Bepaald: de, het

(je weet over wat of welke het gaat)

Onbepaald: een

(je weet niet over wat of welke het gaat)

Vergelijk: 

De jongen zit op de stoel / Een jongen zit op de stoel.

Let op!

Het woord 'het' is geen lidwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord hoort!

Het is koud buiten. Het is al vijf uur geweest. 

Vraag

Noem 3 zelfstandige naamwoorden + het lidwoord

Benoem de lidwoorden:

1. Het meisje geeft de vogel een koekje.

2. Het lesrooster van de leerling ziet er goed uit.

3. Wat is het koud buiten!

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over een zelfstandig naamwoord (zn).

• Het Linde College is een leuke school.
• Die grappige Ivar weet het altijd beter.

Een bijvoeglijk naamwoord kan ook achter een zelfstandig naamwoord staan:

• Ons vakantiehuis is prachtig!

Hoe schrijf je het bijvoeglijk naamwoord?

Kort:

• Na het lidwoord 'een' als het woord een het-woord is

      Een groot vakantiehuis / Een mooi gerecht

• Als het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord staat

      Die scholier is fantastisch / Het huis is schitterend

Lang:

• Na de lidwoorden 'de' en 'het'

      De grote jongen / Het mooie gerecht

• Na het lidwoord 'een' als het woord een de-woord is

      Een leuke vriendin / Een fantastische show

• Stof en materialen + en!

      Het gouden boekje / De wollen trui

Aan de slag!

Grammatica

B. Zelfstandig naamwoord, lidwoord en bijvoeglijk naamwoord

Lees theorie HB blz. 160/161

Maak opdracht 5 OB blz. 94/95

Morgen: opdracht 6 t/m 10 OB blz. 94/95

Oefenen

Artikel

Onderstreep of arceer in de tekst alle lidwoorden, zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden. 

Deel 2

Bijvoeglijk naamwoord

• Trappen van vergelijking
• Als of dan?

De trappen van vergelijking

Bijvoeglijke naamwoorden komen voor als:

• Stellende trap         Groot         Hoog        Mooi
• Vergrotende trap    Groter       Hoger       Mooier
• Overtreffende trap Grootst     Hoogst     Mooist

Soms veranderen een paar letters: lief, liever, liefst

Soms verandert het hele woord: goed, beter, best

Maak nu oefening 1 t/m 3 op pagina 166.

Je krijgt 10 minuten de tijd en daarna gaan we samen nakijken.

Dan of als?

Suriname is vier keer zo groot ... Nederland.

Simon is kleiner ... ik.

Hij rent een stuk sneller ... zijn broertje.

Even oefenen...

Het tekort is groter ... vorig jaar.

Hij heeft net zo weinig honger ... jij. 

Ik vind Nederlands interessanter ... Duits. 

Zijn salaris is twee keer zo hoog ...  het mijne. 

Maken in de les:

Bijvoeglijk naamwoord

Maak oefening 4 t/m 7 (pagina 167/168)