1.8. De Pacificatie van 1917

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Introduction

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom rond 1917 een aantal politieke problemen werd opgelost en welke dit waren.

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting

Nederland van 1848 tot 1914

8. De Pacificatie van 1917

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom rond 1917 een aantal politieke problemen werd opgelost en welke dit waren.

Situatie in Nederland

• Strijd voor Algemeen Kiesrecht
  

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

• Schoolstrijd

Caoutchouc-artikel

1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

Situatie in de wereld

• Eerste Wereldoorlog

• Russische Revolutie

• Strijd voor Vrouwenkiesrecht

Politieke tegenstellingen

• De socialisten willen algemeen kiesrecht, de liberalen en de confessionelen niet
  
• De confessionelen willen geld voor bijzonderde scholen, de liberalen en de socialisten niet
• De confessionelen en socialisten besluiten op elkaars voorstellen te gaan stemmen, waardoor er toch een meerderheid ontstaat.
• Hierdoor worden de liberalen buiten spel gezet

Pacificatie

1917

• Pacificatie betekent letterlijk: vredestichting
  
• Er werd tussen de partijen politieke vrede gesloten door een oplossing te vinden voor een aantal politieke problemen

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie (1)

• Er komt een einde aan de Schoolstrijd: zowel Openbaar- als Bijzonder onderwijs krijgen nu geld van de overheid

• Er komt Algemeen Kiesrecht voor mannen (vanaf 23 jaar)

• Er komt kiesrecht voor vrouwen (1917: passief kiesrecht, 1919: actief kiesrecht)

Belangrijkste gevolgen van de Pacificatie (2)

• Er komt een verandering van het kiesstelsel: het districtenstelsel wordt vervangen door evenredige vertegenwoordiging. Dit hebben we tegenwoordig nog steeds.

• Einde van de politieke macht van de Liberalen: pas in 2010 komt er weer een Liberale minister-president, Mark Rutte

Verhoudingen vóór en na de Pacificatie van 1917

'Sinterklaasfeest van 1917'

Aletta Jacobs

Zij krijgt hier 'niks', omdat vrouwen slechts passief en geen actief kiesrecht kregen.

Pieter Jelles Troelstra

Hij was blij, omdat er algemeen kiesrecht voor mannen kwam.

Abraham Kuyper

Hij was blij, omdat er ook geld kwam voor bijzonder onderwijs.

Hoeveel procent van de mannen mocht in 1888 stemmen voor de Tweede Kamer?

1. 10%
2. 20%
3. 25%
4. 50%

Het Caoutchouc-artikel werd ingevoerd in:

1. 1848
2. 1887
3. 1914
4. 1918

Het Caoutchouc-artikel heeft als gevolg dat:

1. Iedereen mag stemmen
2. Alle mannen mogen stemmen
3. De kiesdrempel steeds lager wordt
4. Er rubber ingevoerd wordt vanuit Indie

Begrippen uit deze les

• Pacficatie
• Algemeen Kiesrecht
• Vrouwenkiesrecht
• passief kiesrecht
• actief kiesrecht
• Schoolstrijd
• Caoutchouc-artikel

Personen uit deze les

• Pieter Jelles Troelstra
• Abraham Kuyper
• Aletta Jacobs
• Pieter Cort van der Linden

Jaartallen uit deze les

• 1887: Caoutchouc-artikel
  
• 1917: Pacificatie
• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen/passief kiesrecht voor vrouwen
• 1919: actief kiesrecht voor vrouwen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen