§5.4 Problemen in de lage landen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

§5.4 Problemen in de lage landen

De beeldenstorm, 1566

Hoofdvraag

"Om welke reden kwamen de Nederlanden in de 16e (1500-1600) eeuw in opstand?"

Planning

- Herhaling §5.3

- Uitleg §4

- Video

- Opdrachten maken

De Paus

Luther

Welke omschrijving hoort bij de juiste persoon:

Is het hoofd van de katholieke kerk

Had veel kritiek op de Katholiek kerk

Deze persoon was een monnik

Deze persoon was de hoogste geestelijken

Schreef de bijbel in Volkstaal (Duits)

Las voor uit de bijbel in het Latijn

Verkocht Aflaatbrieven

Had veel kritiek op aflaatbrieven

Welke twee zinnen passen bij het geloof rond 1500?

De katholieke kerk vertelde hoe je moest leven

Gewone mensen lazen de bijbel ook

De paus was de enige die wist wat er in de bijbel stond

Priesters vertelden gewone mensen wat er in de bijbel stond

Iedereen mocht zelf uitmaken wat goed en niet goed leven was

Tijdlijn 16e eeuw

______________________________________________________

1500

1600

1566:

Beeldenstorm

1517:

95 stellingen, Maarten Luther

Begin van protestantisme

1560:

Onvrede in de Nederlanden

1568:

De opstandelingen Spaanse troepen aan

1572:

Opstandelingen veroverden Den Briel.

De zeventien Nederlanden

• Filips II had een enorm rijk geërfd (Spanje, Portugal en de
  

Nederlanden). Rond het jaar 1550 bestond de Nederlanden uit zeventien 

gewesten (provincie). Ieder gewest had zijn eigen wetten, munten en

bestuurders. Elk gewest had een eigen stadhouder (de hoogste bestuur-

der van het gewest). Een voorbeeld van een stadhouder was Willem van

Oranje (Holland, Utrecht en Zeeland).

Voor Filips II was het niet makkelijk om vanuit Spanje de Nederlanden te 

besturen, daarom stelde hij plaatsvervangers aan. 

• Filips II was niet tevreden met het bestuur. De Spaanse koning voerde

voortdurend oorlog met andere landen. Hier had hij geld voor nodig. Als

hij in de Nederlanden meer belasting wilde innen was er een centraal 

bestuur nodig (dat overal dezelfde munten en wetten werden aangehouden).

Zo zou het bestuur voor hem makkelijiker worden en zou hij meer macht 

krijgen.

Groeiende ontevredenheid

• Rond het jaar 1560 waren veel mensen ontevreden over de

Spaanse koning. Hier waren drie redenen voor:

1. De Nederlandse edelen en andere bestuurder wilden geen

centraal bestuur, want dan zouden de edelen overbodig worden;

2. De Spaanse koning vroeg regelmatig om nieuwe belastingen;

3. De Spaanse koning vond het protestantse geloof niet goed, hij is van oorsprong katholiek en pakte de protestanten streng aan. Degene die zich niet wilden bekeren, werd vermoord. Hier waren veel mensen in de Nederlanden op tegen. Zelfs de katholieken mensen in de Nederlanden vonden de straffen te zwaar.

Opstand tegen de koning

• De protestanten hadden geen kerken, zij moesten geheime bijeenkomsten houden in bijv. de buitenlucht. In de zomer van 1566 vond er zo'n bijeenkomst plaats in Vlaanderen. Daar werd gepreekt over de heilige beelden in de kerk, volgens hen hoorden die niet bij het ware geloof.
  

• Beeldenstorm (1566): beelden in kloosters en kerken werden vernield. Dit verspreidde zich snel over Brabant en Holland. Filips II was woedend over de vernielingen. Hij stuurde daardoor Spaanse legers naar de Nederlanden onderleiding van Alva.  Veel protestantse mensen vluchten naar het buitenland, waaronder Willem van Oranje (hij vond dat iedereen een eigen geloof mocht kiezen & was tegen het centrale bestuur van Filips II. Hij ging samenwerken met een groep opstandelingen die tegen Alva wilden vechten. In 1568 vielen ze het Spaanse leger samen aan, dit was het begin van de opstand tegen de Spaanse koning. 
• In 1572 hadden de opstandelingen succes, ze veroverden namelijk het plaatsje Den Briel aan de kust van Holland. Hierna veroverden zij ook andere plaatsen in Holland en Zeeland.

Willem van Oranje

Opdracht

Maak de opdrachten van §4 op je iPad of in je werkboek.