Grammatica (werkwoordspelling)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2-4

De tegenwoordige tijd

De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd kun je op 3 manieren schrijven. Welke?

Hoe vervoeg je een werkwoord (TT) met jij/hij/zij/het...

1. Met 't ex-fokschaap
2. Door de stam te zoeken
3. Stam + T
4. Stam + en

Tegenwoordige tijd; vervoegingen

Enkelvoud:

• ik / ..... jij?                                                       ===> stam
• jij / hij / zij / het / u / men / iedereen ===> stam + t

Meervoud:

• wij / jullie / zij                                               ===> hele werkwoord

Oefenopgaven tegenwoordige tijd

[dia 12 t/m 23]

Sport & Bewegen

Bij de opleiding Sport en Bewegen worden veel praktijklessen gegeven. Iedere student [geven] minimaal één keer per periode les aan medestudenten. Voordat de les [plaatsvinden], [leveren] de lesgever een lesplan in. In het lesplan [staan] alle onderdelen van de voorbereide les. Zo [zorgen] de lesgever bijvoorbeeld voor een goede warming-up. Ook [kunnen] er voor creatieve spelvormen worden gekozen. Sommige studenten [kijken] erg uit naar het lesgeven, maar een enkeling [vinden] het vooral spannend. Een goede voorbereiding [helpen] dan enorm. Na de les [evalueren] de docent de les met de lesgevers van die dag. De lesgever [schrijven] daarna nog een evaluatieverslag met de belangrijkste tops en tips voor de volgende keer. Tot slot een tip van de taaldocent; [schrijven] je verslagen zoveel mogelijk in de tegenwoordige tijd!

Bij de opleiding Sport en Bewegen worden veel praktijklessen gegeven.

Iedere student [geven] minimaal één keer per periode les aan medestudenten.

Voordat de les [plaatsvinden], [leveren] de lesgever een lesplan in.

In het lesplan [staan] alle onderdelen van de voorbereide les.

Zo [zorgen] de lesgever bijvoorbeeld voor een goede warming-up.

Ook [kunnen] er voor creatieve spelvormen worden gekozen.

Sommige studenten kijken erg uit naar het lesgeven, maar een enkeling [vinden] het vooral spannend.

Een goede voorbereiding [helpen] dan enorm.

Na de les [evalueren] de docent de les met de lesgevers van die dag.

De lesgever [schrijven] daarna nog een evaluatieverslag met de belangrijkste tops en tips voor de volgende keer.

Tot slot een tip van de taaldocent; [schrijven] je verslagen zoveel mogelijk in de tegenwoordige tijd!

Sport en Bewegen

Bij de opleiding Sport en Bewegen worden veel praktijklessen gegeven. Iedere student geeft minimaal één keer per periode les aan medestudenten. Voordat de les plaatsvindt, levert de lesgever een lesplan in. In het lesplan staan alle onderdelen van de voorbereide les. Zo zorgt de lesgever bijvoorbeeld voor een goede warming-up. Ook kan er voor creatieve spelvormen worden gekozen.

Sommige studenten kijken erg uit naar het lesgeven, maar een enkeling vindt het vooral spannend. Een goede voorbereiding helpt dan enorm. Na de les evalueert de docent de les met de lesgevers van die dag. De lesgever schrijft daarna nog een evaluatieverslag met de belangrijkste tops en tips voor de volgende keer. 

Tot slot een tip van de taaldocent; schrijf je verslagen zoveel mogelijk in de tegenwoordige tijd!

Rondvraag

Heb je nog vragen over werkwoorden in de tegenwoordige tijd?

De verleden tijd

Verleden tijd:

De verleden tijd kan op 2 manieren worden gevormd: 

• door klankverandering bij klankveranderende werkwoorden (= sterke werkwoorden): loop - liep, zwem - zwom, schijn - scheen, doen - deden, rijden - reden, komen - kwamen
• door achter de ik-vorm de(n) of te(n) te zetten bij klankvaste werkwoorden (zwakke ww.): werk - werkte, leer - leerde

Een overzicht van alle sterke en onregelmatige werkwoorden vind je op: https://onzetaal.nl/taalloket/sterke-werkwoorden

Wanneer gebruik je het 't ex-kofschip / 't sexy fokschaap?

1. in de tegenwoordige tijd
2. Als je in de VT niet hoort of je het met -te of -de moet schrijven
3. Als je het onderwerp van de zin zoekt
4. Bij de verleden tijd en voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Verleden tijd (zwakke ww)

VT ==> - bij zwakke werkwoorden: leg je vinger op -en

               - is de laatste letter een T, K, F, S, C, H, P of X?
                        ja? dan STAM + TE(N)          nee? dan STAM + DE(N)

Samenvattend tot nu toe:

TT ==> 3 mogelijkheden:   [1] stam,   [2] stam + t,   [3] hele ww

VT ==> onderscheid sterke en zwakke werkwoorden
               - bij zwakke werkwoorden: leg je vinger op -en
               - is de laatste letter een T, K, F, S, C, H, P of X?
                        ja? dan STAM + TE(N)          nee? dan STAM + DE(N)

Afgelopen zaterdag .......... mijn oom en ik aan het kanaal.
[vissen]

1. visde
2. visden
3. viste
4. visten

Het team ......... een goede wedstrijd.

[spelen]

1. speeld
2. speelt
3. speelde
4. speelden

Vorig jaar ....... wij veel avonturen.

[beleven]

1. beleefde
2. beleefden
3. beleefte
4. beleeften

Afgelopen weekend ............ Kim met een goed boek.
[relaxen]

1. relax
2. relaxde
3. relaxte

Tijdens landkamp ............ Jamie en Vera voor een goede sfeer.
[zorgen]

1. zorgde
2. zorgden
3. zorgte
4. zorgten

Het voltooid deelwoord

Voltooid deelwoord:

Het voltooid deelwoord heeft een aantal kenmerken:

• Het geeft aan dat iets voltooid is (het is klaar of voorbij)
• Het kan niet van tijd veranderen
• Meestal staat er een hulpwerkwoord bij (hebben, zijn of worden)
• Veel voltooide deelwoorden beginnen met de voorvoegsels ge-, be-, of ver- 

Vb.: Lisa heeft gelachen. /  Aziz heeft besteld. / Het voorstel is verworpen.

'T KofSCHiP X / SeXy FoKSCKaaP / SoFT KeTCHuP X

VT ==> - bij zwakke werkwoorden: leg je vinger op -en

               - is de laatste letter een T, K, F, S, C, H, P of X?
                        ja? dan STAM + TE(N)          nee? dan STAM + DE(N)

Volt.dw.: in de zin staat een vervoeging van het werkwoord ZIJN of HEBBEN.
                   Het  begint vaak met ge-, be- of ver-

                   Bij zwakke werkw. pas je ter controle van de laatste letter Kofschip-
                   regel toe [haal -en van hele ww. en kijk naar laatste letter]  

In de zomer heeft hij extra .........

[werken]

1. gewerkd
2. gewerkt

Wat heb jij na jouw onderzoek ......?

[concluderen]

1. geconcludeerd
2. geconcludeert

Hij heeft mij een cadeautje ...

1. belooft
2. beloofd
3. beloofde

Hij ... wel meer.

[beloven]

1. belooft
2. beloofd

Wij zijn nu beter voor de toets ......

[voorbereiden]

1. voorbereid
2. voorbereidt
3. voorbereit

TT ==> 3 mogelijkheden: [1] stam, [2] stam + t, [3] hele ww

VT ==> onderscheid sterke en zwakke werkwoorden

               - bij zwakke werkwoorden: leg je vinger op -en

               - is de laatste letter een T, K, F, S, C, H, P of X?

                   ja? dan STAM + TE(N) nee? dan STAM + DE(N)

Volt.dw: in de zin staat een vervoeging van HEBBEN of   
                ZIJN. Het begint vaak met ge-, be- of ver- 

                controle laatste letter: -d of -t? Pas de Kofschip-
                regel toe
                toe.

Rondvraag

Heb je nog vragen over de vervoeging van werkwoorden?

Zelfstandig maken van Grammatica §3.2 en §3.3