Hst 4 De macht van het geloof

• Kunst Algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hst 4 

De macht van het geloof

Beeldende kunst in de hoge middeleeuwen

- Byzanthium -> Oost Romeinse rijk -> Byzantijnse rijk= Istanbul

- Invloeden in de kunst; Klassieke oudheid 

gemengd met Oosterse invloeden. 

- Bijbelse onderwerpen volgens strenge 

regels.

- Iconen zijn geschilderde heiligenafbeeldingen, 

die zelf ook weer heilig en vereerd worden. 

Iconoclasme

Iconoclasme, beter bekend als de ‘Byzantijnse Beeldenstrijd’. Er mogen geen afbeeldingen van mensen of dieren gemaakt worden. 

Diverse keizers riepen op om iconen (afbeeldingen van Christus) op kerken en in gebouwen te slopen. 

Na 850 mogen heiligen weer afgebeeld worden. 

Iconen en mozaïeken

• (Orthodox) Christelijk
• Verhalend vanwege ongeletterdheid. 
• Klassieke normen gelden niet meer, geen 'heidense schoonheden’. 
• Stilering geeft aan dat het niet om aardse   beelden gaat.
• Weinig plasticiteit, statische composities.
• Symbolisch kleurgebruik (purper duurste). 
• Belangrijkste personen groter.
• Zwarte contourlijnen bij mozaïeken.  

Mozaïek van keizerin Theodora (vrouw Justinianus)

6e eeuw, San Vitale, Ravenna

Christus Pantocrator

- Christus wordt als Pantocrator (Παντοκράτωρ, al-beheerser), frontaal weergegeven, met een open of gesloten Evangelieboek in de linkerhand. 

- Met de rechterhand maakt hij een zegenend of vermanend gebaar. De pink en de ringvinger raken de duim, de wijsvinger en de middelvinger zijn licht gekromd in een V. Dit wordt ook het gebaar van de leraar genoemd.

- In de aureool rond het hoofd staan dikwijls de letters Ο ΩΝ ("de zijnde" of "Hij, die Is") of de afkorting ΙϹ ΧϹ van Ιησους Χριστος (Iesous Christos, Jezus Christus) 

Betekenis kleuren: 

1. De gouden achtergrond symboliseert het goddelijke: het is de voorstelling van het hemelse licht. 

2. Jezus draagt een rood of goudkleurig onderkleed.  Rood of goud is de kleur van de hemel, van de hemelse liefde.

3. En een blauwe mantel. Blauw is de kleur van de aarde.

Wat betekent het dat Jezus deze twee kleuren droeg? 

Romaanse beeldtaal

Vooral didactisch bedoeld, dus weinig aandacht voor realisme, anatomie, gelaatsuitdrukkingen. Maar ook omgeving en perspectief kreeg weinig aandacht. 

Heiligen zijn te herkennen aan 

een aureool en een kenmerkende 

attribuut. 

Makers onbekend

Bijbel in steen

Apocalyps

Het einde der tijden naar het laatste Bijbelboek. De openbaring van Johannes. 

Alles gericht op het hiernamaals, dus 

hemel en hel vaak als thema

Reliek / relikwie: 

• Overblijfsel van heilige of van iets wat een heilige heeft aangeraakt. 
  
• Wordt vaak in zeer kostbare houders (reliekschrijnen) bewaard. 
  
• Aanraken van een reliek zou genezende werking hebben.
  
• Kerk stichten? Reliek nodig!

Reliekhouder

ook wel reliek-schrijn. Bewaardoosje voor relieken, voorwerpen afkomstig van een heilige.

Hier: reliekhouder van Paus Alexander I (1145)

Vragenblok Lambo Beeldende kunst blok 2

Vragenblok Beeldende kunst Blok 2