P11 - Les 7 - Parkinson - Neurodegeneratieve aandoeningen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Les 7 - Ziekte van Parkinson

Opdracht 2

• had 1 week geleden ingeleverd moeten zijn.
• 1 week uitstel voor "vergeten" opdrachten.
• Vandaag = deadline
• Morgen voor de studenten met wie dat is afgesproken.
• Niet ingeleverd of niet af?
• LBC: onvoldoende voor werk- &studiehouding

Lesdoelen

• Parkinson, wat is het?
• Veelvoorkomende symptomen
• Meest gebruikte medicatie
• Andere behandelingen
• Anamnese 
• Verpleegproblemen, -doelen en interventies 

De ziekte van Parkinson

(Neuro degeneratieve aandoening)

Aandoeningen waarbij bepaalde gebieden van de hersenen progressief vroegtijdig verouderen en afsterven, noemen we neurodegeneratieve aandoeningen. De aandoeningen beginnen meestal op (laat)volwassen leeftijd.

Waar denk je aan bij de ziekte van Parkinson?

Parkinson

Niet hetzelfde als: 

"parkinsonisme"

Parkinsonisme:

Parkinsonachtige symptomen die niet door de ziekte van Parkinson worden veroorzaakt.

De volgende symptomen horen bij parkinsonisme:

• Stijfheid van ledematen en romp;

• Beven van armen en/of benen, vooral in rust (tremor);

• Vertraging van bewegen en een gebrek aan spontane bewegingen. Dit kan onder andere leiden tot een verminderde gezichtsuitdrukking (maskergelaat), zachtere en monotone spraak, schuifelend looppatroon met minder meebewegen van de armen, startproblemen (moeite met opstaan uit stoel), kleiner handschrift, moeite met fijne vingerbewegingen;

• Door een verlies van houdingsreflexen is er vaak een slechter evenwicht (balans), waardoor het valrisico verhoogd is.

Oorzaken van Parkinsonisme:

• Vasculair parkinsonisme

Parkinsonisme veroorzaakt door herseninfarcten en chronische doorbloedingsstoornissen diep in de hersenen. De herseninfarcten kunnen ongemerkt voorbij zijn gegaan en later tot parkinsonisme leiden.

• Medicamenteus parkinsonisme

Parkinsonisme veroorzaakt door gebruik van medicijnen die de werking van dopamine tegengaan, veelal door het blokkeren van de receptoren waarop dopamine moet werken. Hierdoor kan dopamine zijn werk niet meer doen, wat kan leiden tot spierstijfheid en bewegingstraagheid. Medicijnen zoals antipsychotica, lithium, middelen tegen misselijkheid, calciumkanaalblokkers, anti-epileptica en enkele antibiotica kunnen parkinsonisme (en daarnaast soms onwillekeurige bewegingen van het gezicht) veroorzaken. Na het stoppen van de medicatie verdwijnt het parkinsonisme bijna altijd, hoewel dit maanden kan duren; de onwillekeurige bewegingen kunnen zelfs altijd blijven bestaan.

• Toxisch parkinsonisme

Parkinsonisme veroorzaakt door overmatige blootstelling aan giftige stoffen in de leef- of werkomgeving, zoals: koolwaterstofverbindingen (bijvoorbeeld in organische oplosmiddelen), methanol, cyanide, mangaan, koolmonoxide, koolstofdisulfide, MPTP, disulfiram en organofosfaatverbindingen.

Hoeveel mensen krijgen jaarlijks te horen dat ze Parkinson hebben?

1. 60.000
2. 30.000
3. 100.000

Parkinson is een aandoening van

1. het bewegingsapparaat
2. de hersenen
3. de zenuwen

Bij Parkinsonpatiënten is er een tekort aan de stof

1. Serotonine
2. Melatonine
3. Dopamine
4. Levodopa

Parkinson is een chronische progressieve ziekte

1. waar
2. niet waar

Bij Parkinson heeft een patiënt uitsluitend last van motorische klachten

1. waar
2. niet waar

Motorische symptomen

• trillen (tremoren)
• stijfheid (rigiditeit)
• bewegingsarmoede (hypokinesie)
• maskergelaat

Parkinson patiënten moeten op hele vaste tijden hun medicatie innemen.

1. waar
2. niet waar

In rust is het beven bij Parkinson patiënten erger dan bij beweging

1. juist
2. onjuist

Ongeveer de helft van de mensen met de ziekte van Parkinson heeft last van beven. Bij sommige Parkinson patiënten is beven aanvankelijk zelfs het enige symptoom. Dit beven treedt vooral op als de handen niet gebruikt worden, maar bijvoorbeeld rustig in de schoot liggen (rusttremor).

In het begin van de ziekte van Parkinson manifesteren de klachten en verschijnselen zich vaak sterker aan één kant van het lichaam. Bij andere hersenziekten is het beeld juist vaak symmetrisch.

NB:

Bij een intentietremor ligt de oorzaak in de kleine hersenen. Dit kan ontstaan na een beroerte of een andere beschadiging van de kleine hersenen. Deze tremor is vaak asymmetrisch: het trillen begint niet tegelijkertijd links en rechts in uw lichaam. De rusttremor zien we vooral bij de ziekte van Parkinson.

Niet-motorisch

• stemmingswisselingen
• slapeloosheid
• slechte spraak
• initiatiefloosheid
• problemen met nadenken

Meest gebruikte medicatie

• Levodopa - bevat de stof Dopamine  
• Dopamine antagonisten - bootsen werking Dopamine na
• MAO-B remmers - werking bestaande Dopamine verbeteren

Parkinson is met medicatie te genezen.

1. Waar
2. Niet waar

Helaas is Parkinson niet te genezen. Wel zijn er medicijnen die de klachten (tijdelijk) kunnen verlichten en de achteruitgang enigszins kunnen afremmen:

• Levodopa met enzymremmer
• MAO-B-remmers
• Dopamineagonisten

Duodopa 

DBS

Duodopa

&

Parkinson

Parkinson

& 

Duodopa

Chirurgische behandeling

DBS (Deep Brain Stimulation)

onderdrukken van de symptomen van de ziekte van Parkinson

Welke tip(s) heb je onthouden bij het verplegen van mensen met Parkinson

Tips bij Parkinson

1. Neem de tijd
2. Pas de omgeving aan
3. 1 ding tegelijk
4. Vraag naar emotie en gevoel
5. Bij freezing: ‘cueing-strategie’ (externe cyclische bewegingspatronen)
6. Neem de cliënt serieus
7. Blijf op de hoogte

link - cueing strategie

Volgende week

Infecties van het zenuwstelsel

• Meningitis

• Encefalitis

Lees: NVV: Hoofdstuk 14 – Infecties van het CZS

Kijk: https://youtu.be/xPfBgg6TQpU (Meningitis)