§1.2 Een winstgevende kolonie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

1.2 Een winstgevende kolonie

§1.2 Een winstgevende kolonie 

...de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven;

...uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft;

...uitleggen wat de vrije economie betekende voor ondernemers en contractarbeiders;

...uitleggen wat de begrippen indo's, racisme, cultuurstelsel, liberalisme, vrije arbeid, contractarbeiders en kolies betekenen.

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Terugkijken

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

DOEN

TERUGKIJKEN

DENKEN - DELEN - UITWISSELEN

MINITOETS

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

A

De koloniale samenleving

Leerdoel:

• Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven

Begrippen:

• indo's
• racisme

B

Het cultuurstelsel

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft

Begrippen:

• cultuurstelsel
• liberalisme

C

Ondernemers en contractarbeiders

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat de vrije economie betekende voor ondernemers en contractarbeiders

Begrippen:

• vrije arbeid
• contractarbeiders
• koelies

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

A

De koloniale samenleving

Leerdoel:

• Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven

Groepen in de samenleving

• Nederlanders (tot 1880 alleen mannen, daarna kwamen ook vrouwen)
• Indo's: kinderen van Nederlandse mannen, inheemse vrouwen. Verschil in sociale lagen: hoe lichter de huid, hoe hoger de status
• Racisme

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

A

De koloniale samenleving

Nederlandse vrouwen: niet bezighouden met politiek of bestuur. Wel liefdadigheid

Indonesische vrouwen: geen onderwijs, als kind uitgehuwelijkt, geen beroep

Positie wordt verbeterd: 1904 oprichting school voor inheemse meisjes

Slaven. 50.000 slaven uit Afrika, China en Nederlands-Indië.

Slavernij afgeschaft 1860

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

B

Het cultuurstelsel

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom het cultuurstelsel werd ingevoerd en weer afgeschaft

1830: invoering cultuurstelsel op Java

Boeren moeten op 1/5 van hun land cultuurproducten verbouwen.

Dit moesten ze afstaan aan de Nederlanders

Die verkochten dit duur in Nederland

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

B

Het cultuurstelsel

Cultuurstelsel is een ramp voor de boeren:

• Moesten beste grond gebruiken voor cultuurproducten, hierdoor weinig eten verbouwen. ==> hongersnoden
• Sommige regenten dwongen boeren meer dan 1/5 deel te gebruiken. Bij hogere opbrengst kreeg regent bonus
• Boeren zonder geschikte grond moesten 66 dagen werken voor Nederlands bestuur. In praktijk waren dit soms 100 tot 200 dagen.

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

B

Het cultuurstelsel

Kritiek uit Nederland:

• 1860: boek Max Havelaar van Multatuli. Beschrijving onderdrukking en uitbuiting boeren.
• Nederlandse regering bemoeit zich te veel met economie Nederlands-Indië. 
  Vanaf 1848 veel Liberalisme in het bestuur.
  Het idee dat ondernemers vrij waren zou ook in Nederlands-Indië moeten gelden

1870: afschaffing cultuurstelsel

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

C

Ondernemers en contractarbeiders

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat de vrije economie betekende voor ondernemers en contractarbeiders

Begrippen:

• vrije arbeid
• contractarbeiders
• koelies

Gevolgen afschaffing cultuurstelsel:

Nederlandse ondernemers stichtten bedrijven in Nederlands-Indië: plantages (thee, koffie, suiker).

Werk werd gedaan door loonarbeiders uit de lokale bevolking.

Dit systeem is vrije arbeid

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

C

Ondernemers en contractarbeiders

Om genoeg arbeiders te hebben kwamen er contractarbeiders uit o.a. China

• Kregen voorschot op hun loon
• Verdienden te weinig
• Konden voorschot niet terug betalen
• Bleven vaak heel lang op de plantages

Nederlanders noemden deze mensen koelies

Leven van de koelies:

• 12 uur per dag werken
• Weinig eten
• Geen wc/ bad
• Kinderarbeid
• Geldboetes/lijfstraffen
• Koelieordonnantie (straf bij werkweigering)

Laat LessonUp open staan op je laptop!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: 1.2
Waarom?	kennis
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood: stilte, geen vragen Oranje: stilte, je mag vragen stellen Groen: zachtjes overleggen
Klaar?

Heb je het gesnapt?

Begrippen uit deze les

Indo's

Racisme

Cultuurstelsel

Liberalisme

Vrije arbeid

Contractarbeiders

Koelies

Jaartallen uit deze les

1830: Invoering cultuurstelsel

1860: Slavernij wordt afgeschaft in Nederlands-Indië

1860: Eerste uitgave Max Havelaar

1870: Afschaffing cultuurstelsel

1880: Eerste Nederlandse vrouwen in Nederlands-Indië

1904: Eerste inheemse school voor meisjes op Nederlands-Indië

Hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃