Evolutie

• Biology
• Secondary Education

Evolutie

Evolutie

ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen

Leg in je eigen woorden uit wat evolutie inhoudt

Begin evolutie

4.6 miljard jaar geleden was de aarde een grote bol van vuur en allemaal anorganische materialen. 

4.0 miljard jaar geleden ontstond de aardkorst

Door vulkanisme ontstond de atmosfeer

Anorganische materialen

kleine, eenvoudige moleculen. Komen zowel voor in organismen als de levenloze natuur. 

Voorbeelden: Koolstof (CO2) , stikstof (N2)

Vulkanisme

Alles wat door een vulkaan gedaan wordt.

Voorbeelden: Exploderen van magma (gesmolten stenen) etc. 

Ordening

Is het indelen van levende wezens (organismen) op basis van eigenschappen. 

Oftewel: 

Dezelfde dingen bij elkaar leggen.

Leg in je eigen woorden uit wat "ordening" in de biologie inhoudt

Organisme

1. voeden
   
2. Ademhalen
3. Uitschijden
4. waarnemen
5. bewegen
6. voortplanten
7. Groeien
   

Stofwisseling

}

Een organisme is een levend wezen

Prokaryoten

• Bacteriën
• Archaea

bij dit organisme ligt het DNA los in de cel

Het heeft geen celmembranen

Eukaryoten

• Planten
• Dieren
• Schimmels
• Protisten 

Bij dit organisme ligt het DNA in de celkern

Ordening

In drie "domeinen" van al het leven

Bacterieën

• één-cellig
• Geen celkern
• niet te zien met het blote oog

Archaea

• oer-bacteriën
• extreme omstandigheden
• meer dan 200 soorten

Eukaryoten

• meer-cellig
• wél celkern

Bacterie

• Geen celwanden
• geen celkern
• DNA los in de cel
• één-cellig 

Archaea

• één-cellig
• DNA los in de cel
• Geen celkern
• ánder DNA dan bacteriën en daarom verschillend 

Protist

• ééncellig
• wél Celkern
• ook wel beschreven als:

Geen plant, geen dier en geen schimmel 

van eencellig naar meer

• eencelligen vormden een groep (kolonie)
• Taken ,zoals energie-maken (vaak door fotosynthese), werden verdeeld
• op een gegeven moment konden de verschillende cellen niet meer zonder elkaar
• Werden afhankelijk van elkaar = meercellig organisme

mitochondriën

• Mitochondriën hebben hun eigen DNA
• Dominante theorie zegt dat dat komt doordat het symbiose is geweest tussen twee organismen
• De functie is het  maken van energie voor o.a. de mens

Mitochrondria

energiemakers in onze cellen

fotosynthese

d.m.v. water, CO2 en zonlicht energie maken voor een autotroof organisme.

autotroof

het zelf kunnen maken van "eten" of energie

symbiose

Het langdurig, afhankelijk en innig samenleven van één of meer individuen van een soort met deze van een andere soort.

plantaardige cellen

• Plantaardige cellen hebben  bladgroenkorrels
• hiermee zetten zij de energie van licht om in energie die zij kunnen gebruiken (glucose)
• zijn dus autotroof (zelfvoedend)
• heeft een celwand en een celmembraan

autotroof

zelf voedend, maken hun eigen eten

fotosynthese

het omzetten van licht, water en koolstof naar glucose

glucose

suiker, een energie houdende voedingsstof

celmembraan

scheiding tussen het binnenste van de cel en de buitenwereld.

celwand

heeft als functie om stevigheid te verzorgen, vooral bij planten

Chloroplast

bladgroenkorrels

plantaardige cel

• celwand én membraan
• celkern
• chloroplasten (bladgroenkorrels)
• vaak wat vierkantig  

Schimmelcel

• Celwand én membraan
• Celkern
• géén chloroplasten
• Schimmels zijn heterotroof

Heterotroof

hebben ándere organismen nodig om voeding te krijgen

Hetero = anders 

troof = voedend

"anders voedend"

Autotroof

Auto = zelf (automatisch)

troof = voedend

"zelf voedend)   

dierlijke cel

• alleen een celmembraan
• celkern
• rondachtig
• géén chloroplasten, zijn dus heterotroof 

evolutie

ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen

hoe werkt dat nu

evolutie ingrediënten

1. verschillen in de genenpoel
2.  het leven is zwaar in de natuur
3. overerving eigenschappen

Soorten

een soort is een groep individuën die met elkaar vruchtbare nakomelingen kunnen produceren. 

Lijger (Leeuw + tijger) 
krijgt een nakomeling die níet vruchtbaar is, en deze zijn dus niet van dezelfde soort.

Overerving

Tijdens de voortplanting worden bepaalde eigenschappen overgeërfd.

Bijvoorbeeld papa en mama hebben blauwe ogen, kind heeft ook blauwe ogen. 

Verschillen

Ieder individu van een soort is een beetje verschillend. 

hierdoor ontstaat er een grote genenpoel. 

Dit ontstaat door:

• Recombinatie
• Mutatie

Individu

een enkel organisme

genenpoel

Grote hoeveelheid verschillende genen in een soort

recombinatie

Het herverdelen van genen op het moment dat een ei- of zaadcel wordt gevormd

mutatie

een spontane verandering in het genetisch materiaal

Zwaar leven

In de natuur zijn er veel gevaren, is het moeilijk voedsel te vinden en daardoor is het moeilijk te overleven. 

door mutaties ontstaan er nieuwe eigenschappen bij een organisme. 

Die nieuwe eigenschappen zijn óf handig of niet.

Natuurlijke selectie

Het individu met de beste aanpassing (adaptatie) overleefd en kan zijn genetisch materiaal doorgeven. 

dus: 

rattenplaag in Utrecht, wordt veel gif gestrooid, veel ratten gaan dood. De gene die goed tegen gif kunnen overleven, maken kinderen die óók goed kunnen tegen gif (adaptatie) etc. 

Selectiedruk

De druk van de omgeving op een organisme. 

Hoge selectiedruk = weinig genetische variaties binnen een soort blijven leven

Lage selectiedruk = veel genetische variaties binnen een soort blijven leven

soorten met een veel genetische variaties hebben een grotere kans om te blijven leven. 

Adaptatie

Aanpassen 

Natuurlijke selectie

De best aangepaste organismen hebben een grotere kans om te overleven en hun genen door te geven

Selectiedruk

Elke omgevingsfactor die aanleiding geeft tot natuurlijke selectie

Isolatie

 is het afschermen van invloeden van buitenaf

Isolatie

om een nieuwe soort te creëren is er isolatie nodig.

een soort raakt gescheiden van elkaar en kan niet meer met elkaar voortplanten.

De omgeving is verschillend waardoor verschillende adaptaties voortleven. 

Na een enorm lange tijd ontstaan er twee soorten.