4.3 Het Nederlandse rivierengebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

4.3 Rivierenlandschap

De eerste bewoners van het rivierenlandschap woonden op de hoogste delen van het gebied.

Later gingen mensen dijken bouwen tegen de overstromingen.

Bescherming tegen het water

Meer mensen: bescherming van huizen en akkers tegen overstromingen.

- terpen (= kunstmatige heuvels)

- dijken

Terp

• Een kunstmatige (door de mens gemaakte) heuvel
• beschermd huizen tegen overstromingen
• +/_1000 jaar geleden gemaakt van o.a. afval en klei

terpen in noord Nederland

Twee soorten dijken

▪️ winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

▪️ tussen winterdijk en de rivier ligt een gebied dat mag overstromen bij hoog water: de uiterwaarden

Zie het verschil hiernaast.

Winterdijken/zomerdijken

• Winterdijken op oeverwallen --> hoge dijken tegen het hoge water in de winter. 
• Zomerdijken --> lagere dijken direct langs de rivier. 

Uiterwaard

Gebied tussen winter en zomerdijk.

• Zomer: natuurgebied, camping en weiland
• Winter: Vaak overstroomd.

Kribben

Korte, stenen dammen in de rivier. Daardoor stroomt de rivier in het midden het snelst en is daar het diepst. Is voordelig voor de scheepvaart.

Stuwen

Stuwen kunnen het water tegenhouden bij een hoge waterstand. Bij lage waterstand kunnen de stuwen water doorlaten.

Wiel

• Gat in de dijk met daarachter een diep gat in de grond door de kracht van het water. Na de overstroming werden dat meertjes (wielen).
• Reparatie dijk om wielen heen (kronkelende dijk).

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaard

Kribben

Komgronden

Oeverwal

Winterdijk

Zomerdijk

Uiterwaarde

Uiterwaard

Terp

Stuwen

Wielen

Het stuk tussen de zomerdijk en winterdijk

Kunstmatige heuvel