Nederlands Leesvaardigheid: even opfrissen!

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 3

Nederlands Leesvaardigheid

Even opfrissen!

Wat is ook al weer:

• het onderwerp; waar gaat de tekst over?
  
• de hoofdgedachte: wat wil de schrijver over het onderwerp vertellen? (te vinden door het lezen van titel, inleiding en slot)
• het tekstdoel: (zie volgende slide) Let op! de tekstsoort is afhankelijk van de hoofdgedachte!

Overzicht  tekstdoelen:

informeren                     -          uiteenzetten

beschouwing                -          opiniëren/aan het denken zetten

overtuigen                      -          overtuigen

activerende tekst        -          de lezer activeren (het gaat er niet                                                               om of de schrijver activistisch is,                                                                   maar of hij de lezer tot actie aanzet!)

amuseren                        -          de lezer vermaken

Leesvaardigheid: de tekstopbouw en de tekststructuur

• wat staat er in de samenvatting?
• bekijk het filmpje
• maak de opdrachten.

Let op!

Een inleiding kan uit 1,2 of 3 (en heel soms 4) alinea's bestaan. In het volgende filmpje wordt gezegd dat het er maar 1 of 2 zijn, dat klopt dus niet. 

Wat doet een inleiding?

1. de belangstelling wekken van de lezer door bijvoorbeeld in te gaan op een actuele gebeurtenis, het vertellen van een anekdote of het belang van de lezer bij de zaak benadrukken.

2. onderwerp, vraagstelling (in een beschouwing) of de mening die een schrijver over het onderwerp heeft (= standpunt in een betoog) introduceren.

3. de opbouw (welke deelonderwerpen er behandeld worden) aankondigen.

Een inleiding eindigt vaak met een vraag of aankonding van een te onderzoeken/te bespreken onderwerp.

Wat doet het middenstuk?

De hoofdgedachte uitwerken

per alinea of groepje alinea’s een deelonderwerp uitwerken,

Tip:

De eerste zinnen van een alinea introduceren vaak een deelonderwerp.

Welke functie heeft het slot?

• samenvatting
  
• conclusie
  
• oproep
  
• afweging
  
• aanbeveling

In het slot hoort dus geen nieuwe informatie te staan, het is de afronding.

Opdrachten

Hierna volgen verschillende opdrachten waarbij je de geleerde theorie moet toepassen. Lees steeds goed de vraag en de tekstfragmenten en neem de tijd om het juiste antwoord te geven. Succes!

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste vier alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste drie alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

De door jou gelezen tekst is niet compleet. Het zijn de eerste vijf alinea's ervan.
1. Bepaal tot en met welke alinea de inleiding loopt
2. Geef aan waarom jij denkt dat dat zo is

Dit is het slot van de tekst: " 's Ochtends koeien melken, 's middags op het ijs."

Dit is het slot van de tekst: "Pak de tabakslobby keihard aan."

Tekst 1

Tekst 2

Het slot van tekst 1 (koeien/schaatsen)
is een:

1. herhaling van het standpunt
2. samenvatting
3. aanbeveling/advies
4. toekomstverwachting

Het slot van tekst 2 (tabakslobby)
is een:

1. herhaling van het standpunt
2. samenvatting
3. aanbeveling/advies
4. toekomstverwachting

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verschijnsel-verklaringsstructuur
4. verschijnsel-besprekingsstructuur

Welke tekststructuur past niet bij de beschouwing?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verschijnsel-verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur past niet bij de uiteenzetting?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. voor- en nadelenstructuur
3. vraag-antwoordstructuur
4. verschijnsel-verklaringsstructuur

Een tekst is gebaseerd op de argumentatiestructuur. Wat staat er in de inleiding?

Een tekst is gebaseerd op de vraag/antwoordstructuur. Wat staat er in het middenstuk?

Een tekst is gebaseerd op de probleem/oplossingstructuur. Wat staat er in het slot?

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

samenvatting van de verschillende onderdelen

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Wat heb je geleerd - 1

• De inleiding loopt tot en met het moment dat je weet wat

       het onderwerp / de hoofdvraag / het standpunt is

• Het middenstuk start met het geven van
  

       uitleg / antwoorden / oplossingen / argumenten

• Het slot rondt het geheel af met een 

       samenvatting / conclusie / aanbeveling / toekomstvisie / herhaling van het standpunt

Wat heb je geleerd - 2

Er zijn verschillende tekststructuren, die afhankelijk van de hoofdgedachte, worden gebruikt. Elk met een andere inhoud van inleiding - middenstuk - slot.

even oefenen ...

welk argumentatieschema herken je in de volgende drie redeneringen?

(na elke quizvraag volgt een toelichting)

Als je last hebt van FOMO en vaak het gevoel hebt dat je niet zonder je mobiel kunt, ligt verslaving op de loer. Dit zegt Tischa Neve, pedagoog, gespecialiseerd in tienergedrag.

1. op basis van voorbeelden
2. op basis van autoriteit
3. op basis van kenmerken
4. op basis van voor- en nadelen

twee antwoorden goed

FOMO (Fear of missing out) en het gevoel niet zonder te kunnen: kenmerken van smartphoneverslaving.

Tischa Neve, pedagoog (opvoedingsdeskundige) en gespecialiseerd in tienergedrag: een autoriteit.

Het vuurwerkverbod is fijn, omdat de hulpverleners ontlast worden tijdens de jaarwisseling. Toch missen veel mensen nu het plezier van vuurwerk afsteken. Ook missen vuurwerkverkopers inkomsten.

1. op basis van kenmerken
2. op basis van voor- en nadelen
3. op basis van autoriteit
4. op basis van vergelijking

voor- en nadelen afwegen

Voordeel: de hulpverleners worden ontlast (zorg, brandweer en politie)

Nadelen: geen plezier van vuurwerk afsteken en geen inkomsten voor vuurwerkverkopers

Amsterdam trekt jaarlijks veel toeristen vanwege zijn beroemde musea. Rijks Museum, Anne Frankhuis en Van Goghmuseum zijn goed voor bijna 6 miljoen bezoekers per jaar.

1. op basis van autoriteit
2. op basis van getallen
3. op basis van kenmerken
4. op basis van voorbeelden

voorbeelden

Er stonden drie voorbeelden in de redenering die voor veel bezoekers (waaronder veel toeristen) zorgen.

Dit was op basis van een getal: dat klopt! Getal bij voorbeeld 1 (2,2 miljoen), getal bij voorbeeld 2 (1,3 miljoen) en getal bij voorbeeld 3 (2,1 miljoen).

Wat heb je geleerd - 3

Er zijn 6 erschillende argumentatieschema's.

Het herkennen van het schema (tijdens het lezen van de tekst) zorgt dat je de tekst beter begrijpt. Je kunt het dan ook eenvoudiger in een vakjes-schema invullen!

We gaan nu verder met de functiewoorden en verbindings- of signaalwoorden

Functiewoorden

Een functiewoord zegt iets over de functie van een tekstgedeelte (dus 1 of meer alinea's)

Functie woorden staan meestel niet in de tekst zelf

Signaalwoorden

Een signaalwoord zegt iets over het verband tussen tekstgedeelten (daarom noemen we het ook wel een verbindingswoord)

Signaalwoorden staan altijd in de tekst zelf

Herhaal nu de LessonUples over functiewoorden (zie je account, staat bij week 8).

Zorg verder dat je de betekenis van de signaalwoorden goed kent! Hierna vind je nog een handig filmpje.

Veel succes met de toets!