wk 39 Onrust in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

• Telefoon in je tas
• Leerboek op tafel
• laptop dichtgeklapt op tafel
• schrift en pen op tafel voor aantekingen
  
• Luisteren als er iemand praat. Gaat dit niet goed deze les. Dan volgende week weer in de plattegrond.
• Niet naar de WC  tijdens de les

Planning leerdoel H2: 

Hoe ontstond er tussen 1550 en 1650 een Nederlandse Staat?

wk 39: reformatie, onrust in de kerk

wk 40 onrust in de Nederlanden (de Opstand) + FToets H1 tijdens inschrijfuur/Stilte uur

wk 41 De breuk tussen de opstandige gewesten en FilipsII wordt definitief

wk 42 De Republiek ontstaat

wk43 Herfstvakantie

Wk 44 en 45 Summatoetsweek

wk 46 Herhalen H2 en Summatoets nabespreken (tijdens inschrijfuur)

Leerdoelen deze week:

• Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam.
  
• Je kunt beschijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en elke gevolgen daarvan noemen.
  
• Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed.
  

Ontdekkers & Hervormers

H1: Ontdekkers

H2: Hervormers

Onrust in de kerk

Steeds meer kritiek op de kerk:

* Leefwijze van geestelijken paste niet bij hun status. (te rijk, te luxe, stiekem een vrouw, kind)

Geleerden lazen boeken --> Conclusie:

* veel ideeën & gebruiken van de kerk hoorden niet bij oorspronkelijke teksten.

Gevolg: Splitsing in de kerk: Protestanten/Katholieken

Misstanden

• Tijdens de middeleeuwen werd de kerk steeds machtiger en rijker.
  
  Misstanden in de kerk:
  

1. De paus en bisschoppen leefden in grote rijkdom en bezaten veel macht. 
2. Geestelijken hielden zich niet aan de regels, hadden bijvoorbeeld een vrouw.
3. Aflaten(handel). Met een aflaat kocht je je zonden af.

Wat is een aflaat?

1. Een stuk papier dat je als protestant kon kopen.
2. Kritiek op de katholieke kerk van Luther.
3. Kritiek op de Protestantse kerk van de Paus.
4. Bewijs dat (een deel van) iemands zonden zijn kwijtgescholden.

Luther had veel kritiek op de aflaten. Wat is dat, een aflaat?

1. Geld voor de kerk
2. Een brief waarmee een heilige werd gesteund
3. Brief waarmee je in de hemel kwam
4. Heilig water die je kon drinken

Luther had veel kritiek op de aflaten. Wat is dat, een aflaat?

1. Geld voor de kerk
2. Een brief waarmee een heilige werd gesteund
3. Brief waarmee je in de hemel kwam
4. Heilig water die je kon drinken

Erasmus

• Humanisten stellen mens centraal
  
• Humanisten: bewonderden de cultuur van de klassieke oudheid. Ook hielden zij zich bezig met de studie van de bijbel. 
• Uit bijbelonderzoek blijkt dat de kerk zich niet aan de leefregels van Christus hield
• Beroemdste humanist: Desiderius Erasmus
• Eind 15e eeuw: groeiende kritiek op kerk

Reformatie

• 1517: Maarten Luther publiceert 95 kritiekpunten op de kerk: start Reformatie
• Hij vond aflaten onzin
• Kern: het ware geloof staat in de bijbel, de (luxe) kerk is overbodig
• 1521: keizer Karel V eist dat hij zijn kritiek intrekt --> excommunicatie na weigering
• Gevolg: godsdienstoorlogen in Duitsland
• 1555: godsdienstvrede van Augsburg
• Cuius regio, eius religio: de vorst bepaalt het geloof

Calvijn

• De protestant Johannes Calvijn is veel strenger dan Luther:
• 1. Priesters moeten land regeren, niet vorsten
• 2. Predestinatie: god heeft al vantevoren bepaald of je in paradijs of hel terecht komt
• In de Nederlanden is men voornamelijk Calvinistisch 
• De landsheer (Fillips II) is echter katholiek... 

Exit ticket

1) Hoe werden mensen genoemd die kritiek hadden op de kerk?

2) Waarom vertaalde Luther de bijbel in het Duits?

3) Wat is het gevolg van de kritiek van Luther (en Erasmus en Calvijn) op de kerk?

Volgende week

Wat gaan we doen in:

• Vaste les: Instructie Onrust in de Nederlanden
• Inschrijfuur: Formatieve Toets H1

Kijk in de studiewijzer Geschiedenis:

• maken opdrachten 2.3