P10 - Les 10 - Pathologie hypofyse & hypothalamus

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Les 5 - Pathologie 

hypofyse & hypothalamus

Deze les

• Huiswerk                                                         (5 minuten)
• 9 MC-vragen                                                  (5 minuten)
• Nieuwe lesstof hypofyse                          (20 minuten)
• Casuïstiek 4 keer 5 minuten                 (20 minuten)
• Nabespreken casuïstiek                           (20 minuten)

Adrenaline en noradrenaline 

reactie op gevaar, angst of woede

Fight or Flight = vecht of vlucht

aangemaakt in de binnenkant van de bijnieren= bijniermerg

Adrenaline =epinefrine

Bijniermerg en

sommige zenuwcellen

Hormoon

Lange halfwaardetijd

emoties+

Noradrenaline

Bijniermerg

Hormoon én neurotransmitter

Korte halfwaardetijd

emoties +++++

(angst, paniek, opwinding, stress)

Leerdoelen

Na deze les:

• welke ziektebeelden er passen bij een hyperfunctie van de hypofyse
• welke ziektebeelden er passen bij een hypofunctie van de hypofyse
• ken de verschillen tussen de hypofyse voorkwab en de hypofyse achterkwab
• kan je uitleggen hoe de hypofyse en de hypothalamus samenwerken

Korte herhaling...

 9 meerkeuze vragen

De ziekte van Addison is een vorm van bijnierinsufficiëntie.

1. waar
2. niet waar

Een Addison crisis ontstaat niet door:

1. koorts
2. infectie
3. verveling
4. spanning

Welk hormoon wordt teweinig gemaakt bij de ziekte van Addison?

1. Adrenaline
2. Cortisol
3. Testosteron
4. Oestrogeen

Hoe wordt de ziekte van Cushing behandeld?

1. substitutie medicatie
2. operatief verwijderen van het gezwel
3. operatief verwijderen hypofyse
4. (deel van) bijnieren verwijderen en substitutie medicatie

Antidiuretisch hormoon (ADH) wordt gemaakt door de

1. HVK - hypofysevoorkwab
2. HAK - hypofyseachterkwab

Antwoord B

HAK: ADH, oxytocine

HVK: TSH, ACTH, GH, LH, PRL, MSH

Schildklierstimulerend hormoon (TSH) wordt gemaakt door de

1. HVK - hypofysevoorkwab
2. HAK - hypofyseachterkwab

Antwoord A

HAK: ADH, oxytocine

HVK: TSH, ACTH, GH, LH, PRL, MSH

Follikelstimulerend hormoon (FSH) wordt gemaakt door de

1. HVK - hypofysevoorkwab
2. HAK - hypofyseachterkwab

Antwoord A

HAK: ADH, oxytocine

HVK: TSH, ACTH, GH, LH, PRL, MSH

Oxytocine wordt gemaakt door de

1. HVK - hypofysevoorkwab
2. HAK - hypofyseachterkwab

Antwoord B

HAK: ADH, oxytocine

HVK: TSH, ACTH, GH, LH, PRL, MSH

Bijnierschorsstimulerend hormoon (ACTH) wordt gemaakt door de

1. HVK - hypofysevoorkwab
2. HAK - hypofyseachterkwab

Antwoord A

HAK: ADH, oxytocine

HVK: TSH, ACTH, GH, LH, PRL, MSH

Anatomie en Fysiologie van Hypofyse

Hypothalamus en Hypofyse

Hypothalamus: De 'baas'

• Produceert hormonen om de hypofyse aan te sturen
  

Hypofyse: De 'onderbaas'

• Regelt lichaamsfuncties door afscheiden
    van hormonen
• Bestaat uit een voorkwab en een achterkwab
  

De hypothalamus en de hypofyse zijn met de hypofysesteel met elkaar verbonden. De hypothalamus 'meet' of er voldoende van een bepaald hormoon in het bloed aanwezig is. Wanneer het lichaam meer of minder van een bepaald hormoon nodig heeft, geeft de hypothalamus de hypofyse een seintje. Dat gaat met behulp van hormonen.

Regulering hypofysehormonen

De hypofyse krijgt informatie van:

• Hypothalamus: regelcentrum vitale functies en gedrag
• Terugkoppeling van andere hormoonklieren
• Lichaamssignalen

Onder invloed van GHIH en GHRH

Onder invloed van PSH en Dopamine

Onder invloed van TRH

Onder invloed van CRH

Onder invloed van GnRH

Relatie Hypothalamus en hypofyse

Hypofyse

Hypofyse: 

• Produceert 9 verschillende hormonen
• Bestaat uit een voorkwab en een achterkwab

Voorkwab: Endocrien weefsel (gespecialiseerd in één/meer hormonen)

• 7 verschillende hormonen (TSH, ACTH, LH, FSH, GH, PRL, MSH)

Achterkwab: Neurosecretoire cellen (gespecialiseerde zenuwcellen)

• 2 hormonen (Oxytocine en ADH/vasopressine)

Hypofyse voorkwab

Hypofyse voorkwab: Endocriene cellen

• Maakt zélf hormonen aan onder invloed van hypothalamus 

Hypothalamus zet hypofyse voorkwab aan op twee manieren:

• Releasing factors: Stimuleren de afgifte van hormonen
• Inhibiting factors: Remmen de afgifte van hormonen

Uiteindelijk productie van 7 verschillende hormonen...

Hyperfunctie hypofyse

• Acromegalie

Hypofyse

hypofunctie <-> hyperfunctie

Hypofunctie Hypofyse

• Hypofysaire achondroplasie
• Diabetes insipidus

Soms heeft het kind bij de geboorte een harmonieuze lichaamsbouw, maar treedt na het vierde levensjaar een grote groeivertraging op. Die is te wijten aan een stoornis van de hypofyse, waardoor het lichaam te weinig groeihormoon aanmaakt.

Hypofysaire dwerggroei kan tegenwoordig perfect behandeld worden door het toedienen van een synthetisch equivalent voor het door de mens aangemaakte groeihormoon.

Woordenlijst

acromegalie

TSH

ACTH

LH

FSH

GH

 PRL

MSH

Diabetes insipidus

Leerdoelen

Na deze les:

• welke ziektebeelden er passen bij een hyperfunctie van de hypofyse
• welke ziektebeelden er passen bij een hypofunctie van de hypofyse
• ken de verschillen tussen de hypofyse voorkwab en de hypofyse achterkwab
• kan je uitleggen hoe de hypofyse en de hypothalamus samenwerken

Ik heb de leerdoelen van deze les behaald

😒🙁😐🙂😃

Klinisch redeneren 

Hoe zat het ook alweer?

Casuïstiek

Ik deel jullie in in 4 gelijke groepen

Met jullie groep krijgen jullie elke 10 minuten een nieuwe casus.

Probeer samen de antwoorden te bedenken op de vragen.

Na 40 minuten ronden we de les  gezamenlijk af.

Na de vakantie

Lees:  * A&F: 7.5 (blz 238 t/m 242)

                            10.17.4 glucosestofwisseling

               * IGC: 10.6 (blz 546 t/m 565)

Bekijk: * https://youtu.be/1kKA-1P_gdg (wat is DM)

               * https://youtu.be/-Y_eH-epmrE (herkennen)

                * https://youtu.be/Fbp0h5PTOxc (bls)

                * https://youtu.be/bZ1j45RM5ZU (hypo/hyper)

               * https://youtu.be/Qxmn6VHpLew (DM1 en DM2)