H3 onderzoek doen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Practicum

Rode ui (+/- 0,9%) in water:

H2O: osmotische waarde = 0 

Water verplaatst van plek met een lage concentratie naar een plek met een hoge(re) concentratie. 

Practicum

Rode ui (+/- 0,9%) in zoutoplossing:

Zoutopl: osm. waarde = 10% 

Water verplaatst van plek met een lage concentratie naar een plek met een hoge(re) concentratie. 

Let op:

-Vorm cellen 

Celwand is poreus -->

Zoutoplossing gaat  dus

door de celwand. Als vacuole 

krimpt, laat celmembraan 

los van de celwand

Vacuole

Cytoplasma

Zoutoplossing

Celwand 

Hoofdstuk 3

Wetenschappelijk onderzoek

Zelf onderzoek doen

• P84: 20 woorden leren
• 4 pogingen 
• Vergelijken
• Wat heb je hiervan geleerd?

Na hoeveel pogingen kende je minimaal 50%?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Na hoeveel pogingen kende je meer dan 80%?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Zet de gegevens in een grafiek

Maak nu een staafdiagram waarin je je eigen gegevens verwerkt.

Wat zet je op de X-as en wat op de Y-as en waarom?

3.1 Experimenteel onderzoek

3 eisen!

1. Controle - experiment

2. Een factor (variabele) varieert 

3. De afhankelijke en de onafhankelijke variabelen zijn bekend. 

Experiment

Doel:

Causaal verband vaststellen door te laten zien dat verandering in de onafhankelijke variabele direct verantwoordelijk is voor veranderingen in afhankelijke variabele
.

--> Groeien planten sneller met muziek? 

Welke groep planten is het het controle experiment?

1. De planten met muziek
2. De planten zonder muziek

groeisnelheid

muziek

onafhankelijke variabele

afhankelijke variabele

Waarom worden er 50 planten gebruikt en niet 1 plant per groep?

Bedenk een variabele die constant gehouden is in beide groepen planten.

Wat zet je op de X-as als je de gegevens zou uitzetten in een grafiek?

1. De groeisnelheid
2. Wel/geen muziek
3. De tijd
4. Maakt niet uit

Onthoud:

Wat je weet: x-as

Wat je meet: y-as

Wat je weet = onafhankelijke variabele

Wat je meet = afhankelijke variabele

verwerken 3.1

• Rest bij 3.1 en lezen en maken.
  
• 4-7 maken

Hoe ging de verwerking van 3.1?

1. Goed
2. Slecht
3. Matig

Placebo en nocebo

Lezen tekst

Maken 1, 2, 3, 5

Bespreken 6

4 mag wel, hoeft niet (evt thuis)

Bedenk een voorbeeld van een placebo of een nocebo en omschrijf deze kort.

3.2 Gegevens verzamelen en vastleggen

• Beschrijvend onderzoek <---> Experimenteel onderzoek
• Kwantitatief onderzoek
• Kwalitatief onderzoek
• Vastleggen van gegevens

Experimenteel onderzoek

• Er wordt een hypothese getest door een experiment.
• Één variabele wordt veranderd en het effect daarvan wordt gemeten.
• Conclusie wordt getrokken uit waarnemingen (resultaten)

 Beschrijvend onderzoek

• Registreren van waarnemingen, zonder te variëren met een onafhankelijke variabele.
• Hieruit probeer je een algemene regel te vinden

Kwalitatief onderzoek:

• Het resultaat hiervan is alleen een uitspraak.
  
• Bijv. vloeibaar water kan verdampen of bevriezen.

Kwantitatief onderzoek:

• Resultaten worden in getallen uitgedrukt.
• Bijv. Kokend water verdampt 108x zo snel als water van 20 graden.

Gemiddeld scoren 2e klas leerlingen tijdens een proefwerk 0,3 punten hoger dan 1e klas leerlingen.

1. Kwalitatief
2. Kwantitatief

Bevat een aardappel de voedingsstof zetmeel?

1. kwantitatief en experimenteel
2. kwantitatief en beschrijvend
3. kwalitatief en experimenteel
4. kwalitatief en beschrijvend

Welke planten komen voor in het natuurgebied 'de Veldkamp' langs de Regge?

1. kwantitatief en experimenteel
2. kwantitatief en beschrijvend
3. kwalitatief en experimenteel
4. kwalitatief en beschrijvend

Hoeveel planten per soort komen voor in het natuurgebied 'de Veldkamp' langs de Regge?

1. kwantitatief en experimenteel
2. kwantitatief en beschrijvend
3. kwalitatief en experimenteel
4. kwalitatief en beschrijvend

Wat is het effect van temperatuur op het % ontkieming van tuinkerszaden?

1. kwantitatief en experimenteel
2. kwantitatief en beschrijvend
3. kwalitatief en experimenteel
4. kwalitatief en beschrijvend

Verwerken 3.2

Maak 3.2: 

opgave 1-2 evt.

opgave 3-5 + 7 

3.3 gegevens presenteren

Diagrammen

Soorten grafieken

• lijndiagram
• staafdiagram
• histogram
• cirkeldiagram
• strooidiagram 
• stapeldiagram

Wat hoort bij elkaar?

Verband tussen een afhankelijke en onafhankelijke variabele als beide variabelen een coninue reeks getallen zijn.

Bij geen continue reeks van de onafhankelijke variabele gebruik je deze grafiek. 

Deze gebruik je om de aantallen of percentages van de onafhankelijke variabele per groep weer te geven.

Als je twee metingen aan 1 object doet, waarbij geen sprake is van een afhankelijke en onafhankelijke variabele.

Staafdiagram

histogram

Strooidiagram

Lijndiagram

Veel metingen zijn ongeveer gelijk aan het gemiddelde en steeds minder metingen zitten verder van het midden af.

Dit histogram heeft de normale verdeling en de "breedte" daarvan blijkt makkelijk te beschrijven met de standaarddeviatie.

De standaardafwijking wordt veel gebruikt bij normale verdelingen:

Gemiddelde/ Mediaan /Modus

‘Een centrummaat zegt iets over het centrum/midden van een aantal gegevens’

Spreidingsbreedte / Standaarddeviatie / Variatiecoëfficiënt

‘Een spreidingsmaat zegt iets over de opbouw van gegevens rond het centrum’  

Spreidingsstreepjes

Kunnen verschillende dingen aangeven:

- standaarddeviatie

- minimale en maximale waarde

- meetonnauwkeurigheid 

Maken: 3.2 en 3.3

• Maak 3.2: opgave 1-2 mag wel hoeft niet,  opgave 3-5 + 7 
• Mk 3.3:
  opgave 1 optioneel, wel: opgave 2-4 + 6

• Voor te TW: H2 en 3.1-3.3 leren + placebo/nocebo 

3.4 wetenschappelijk onderzoek

Betrouwbaar: 

- herhaalbaarheid (dus een goede methodebeschrijving)

- volgt de stappen van natuurwetenschappelijk onderzoek

- collegiale toetsing (controle door vakgenoten)

Fraude

Wat is de juiste volgorde van wetenschappelijk onderzoek doen?

1. onderzoeksvraag - hypothese - materialen en methode - resultaten - conclusie - discussie
2. hypothese - onderzoeksvraag - materialen en methode - resultaten - conclusie - discussie
3. onderzoeksvraag - hypothese - materialen en methode - resultaten discussie - conclusie

Wanneer is een onderzoek valide?

1. Als het onderzoek betrouwbaar is.
2. Als het onderzoek bij herhaling hetzelfde resultaat oplevert.
3. Als de onderzoeksmethode geschikt is geweest om antwoord te krijgen op je vraag.
4. Als de resultaten overeenkomen met de hypothese

Verwerken 3.4

- Lees en maak 3.4

- Opgave 1-3 optioneel

- Opgave 4, 6, 7, 8, 

- Keuze uit 10, 11 of 12 (goede oefeningen als voorbereiding op de toets)