Paragraaf 10.1, opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 10

Je verandert

Paragraaf 10.1

Opgroeien

Les 1

Planning

* Huiswerk noteren in je Plenda.

* Doornemen van LES 1

Je luistert naar de uitleg, bekijkt de filmpjes en maakt de opdrachten.

* Heb je alle dia`s doorgenomen dan ga je de opdrachten in je werkboek maken.

Huiswerk

LEREN: bron 2 en bron 4

Maken: opdracht 2, 3, 4, 6, 7, 8 en 9

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen lichamelijke en geestelijke ontwikkeling.

Je kunt voorbeelden geven van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling bij de verschillende levensfasen.

Je kunt de definitie geven van hormonen.

Je kunt uitleggen waar hormonen gemaakt worden.

Je kunt uitleggen wat de hypofyse is en waar deze zich in het lichaam bevind.

Je kunt in je eigen woorden uitleggen hoe hormonen bij de verschillende organen komen.

Je kunt de twee verschillende fasen van celdeling benoemen en uitleggen wat er tijdens deze fasen gebeurt.

Je kunt uitleggen wat groeischijven zijn en aangeven waar in het lichaam ze zich bevinden.

Je kunt uitleggen waarom je in de puberteit een groeispurt krijgt.

Je kunt uitleggen waarom de groeispurt stopt.

Je kunt de verschillen tussen de groeispurt bij jongens en meisjes benoemen.

Je kunt uitleggen wat receptoren en doelwitorganen zijn. 

Leerdoel

Je kunt het verschil uitleggen tussen lichamelijke en geestelijke ontwikkeling.

Je kunt voorbeelden geven van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling bij de verschillende levensfasen.

Opgroeien = ontwikkelen

Wanneer je ontwikkeld dan vinden er veranderingen plaats. 

Er zijn twee soorten ontwikkeling. 

Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Levensfasen

Tijdens iedere levensfase vinden er lichamelijke en geestelijke ontwikkelingen plaats. 

Minder goed gaan lopen/ dementeren als je ouder wordt noem je ook ontwikkeling. Je verandert immers!

geen groei, zorg voor kinderen

groei, leren rennen, leren praten

geslachtsorganen worden werkzaam

afronding van de hersenontwikkeling

gezichten herkennen

Baby

Peuter

Puber

Adolescent

Volwassene

lichamelijke ontwikkeling

geestelijke ontwikkeling

kruipen

gezichten herkennen

bouwen met blokken

leren wat niet mag

lezen

wiskunde

seksuele gevoelens

groeispurt

zelfstandig worden

vergeetachtig worden

rimpels

Leerdoel

Je kunt de definitie geven van hormonen.

Je kunt uitleggen waar hormonen gemaakt worden.

Je kunt uitleggen wat de hypofyse is en waar deze zich in het lichaam bevind.

Veranderingen

Waardoor verandert je lichaam?

Hormonen

Hormonen zijn regelstoffen die berichten doorgeven aan organen

Worden gemaakt in hormoonklieren

Belangrijkste hormoonklier:   hypofyse

In het filmpje gaat het over 'signalen' die de hypofyse afgeeft. Welk begrip gebruiken we voor die signalen?

Leerdoel

Je kunt in je eigen woorden uitleggen hoe hormonen bij de verschillende organen komen.

Werking van hormoonklieren

Hoe werken hormonen? Maak een mooie uitleg van maximaal 3 zinnen waar in ieder geval de volgende begrippen zitten:
hormoonklier, doelwitorgaan, receptor, specifiek

Zelfstandig werken

Leren:   bron 2 en bron 4

Maken 10.1:    2, 3, 4, 6, 7, 8 en 9

Les 2

Paragraaf 10.1

Opgroeien

Planning

* Huiswerk noteren in je Plenda.

* Doornemen van LES 2

Je luistert naar de uitleg, bekijkt de filmpjes en maakt de opdrachten.

* Heb je alle dia`s doorgenomen dan ga je de opdrachten in je werkboek maken.

Huiswerk

LEREN: bron 5

Maken 10.1: 10, 12, 13, 14, 15, 18 en 19

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen lichamelijke en geestelijke ontwikkeling.

Je kunt voorbeelden geven van lichamelijke en geestelijke ontwikkeling bij de verschillende levensfasen.

Je kunt de definitie geven van hormonen.

Je kunt uitleggen waar hormonen gemaakt worden.

Je kunt uitleggen wat de hypofyse is en waar deze zich in het lichaam bevind.

Je kunt in je eigen woorden uitleggen hoe hormonen bij de verschillende organen komen.

Je kunt de twee verschillende fasen van celdeling benoemen en uitleggen wat er tijdens deze fasen gebeurt.

Je kunt uitleggen wat groeischijven zijn en aangeven waar in het lichaam ze zich bevinden.

Je kunt uitleggen waarom je in de puberteit een groeispurt krijgt.

Je kunt uitleggen waarom de groeispurt stopt.

Je kunt de verschillen tussen de groeispurt bij jongens en meisjes benoemen.

Leerdoel

Je kunt de twee verschillende fasen van celdeling benoemen en uitleggen wat er tijdens deze fasen gebeurt.

Hypofyse

* Groeihormoon

* Geslachtshormonen

Hoe groei je?

1. Hypofyse maakt groeihormoon
2. Botten zijn doelorgaan
3. Cellen in de botten gaan sneller delen

Cellen delen in twee fasen: 

celdeling en celgroei

Je botten groeien. Wat is de goede volgorde?

1. botcellen reageren op groeihormoon - celgroei - celdeling
2. botcellen reageren op groeihormoon - celdeling - celgroei
3. celgroei - celdeling - botcellen reageren op groeihormoon
4. celdeling - celgroei - botcellen reageren op groeihormoon

Leerdoel

Je kunt uitleggen wat groeischijven zijn en aangeven waar in het lichaam ze zich bevinden.

groeischijven

Groeischijven zijn platte lagen van kraakbeen. 

In dit kraakbeen zitten cellen die kunnen delen.

Plekken waar botten groeien

botten groeien: 

* aan de uiteinden van lange botten

* in de wervelkolom

* heupbeenderen

* in je kaak

Op deze plekken zitten de groeischijven. 

Welke cellen delen zich waardoor je botten groeien?

1. harde beencellen
2. kraakbeencellen
3. beenmergcellen
4. vetcellen

hoe heten de schijven waar deze kraakbeencellen liggen?

1. groeischijven
2. deelschijven
3. puberteitschijven
4. bamischijven

Leerdoel

Je kunt uitleggen waarom je in de puberteit een groeispurt krijgt.

Je kunt uitleggen waarom de groeispurt stopt.

Hypofyse

Maakt tijdens de puberteit heel veel groeihormoon. 

Hierdoor groei je een tijdje heel hard: GROEISPURT

Wanneer stop je met groeien?

Het kraakbeenweefsel in je groeischijven verandert in beenweefsel. 

Dit noem je verkalken. 

Zijn al je groeischijven veranderd in beenweefsel dan stop je met groeien. 

Er zijn verschillen tussen jongens en meisjes als het gaat om welke botten doorgroeien. Jongens krijgen (een) bredere ...(1)... en meisjes krijgen (een) bredere ...(2)....

1. 1. heupen 2. borstkas
2. 1. borstkas 2. heupen
3. 1. dijbenen 2 enkels
4. 1. enkels 2. dijbenen

Zelfstandig werken

Leren: Bron 5

Maken 10.1:  10, 12, 13, 14, 15, 18 en 19