Politieke stromingen (1848 - 1919)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Politieke stromingen 1848 -1919

Welk begrip past niet bij de situatie in Nederland eind 19e eeuw?

1. Sociale Kwestie
2. Industrialisering
3. Burgerij
4. Algemeen kiesrecht

Hoe werden tot 1879 kamerleden gekozen?

1. Via politieke partijen
2. via kiesdistricten
3. via de koning
4. via Thorbecke

Het districtenstelsel

Tot 1879 bestonden er in Nederland géén politieke partijen. 

Via kiesdistricten werden Kamerleden gekozen. 

Politici waren dus niet gebonden aan een zogenaamde 'partijlijn'. Zij dienden het algemeen belang!

Liberalen aan de leiding

Na de invoering van het parlement in 1848, werden voornamelijke liberale politici gekozen 

Liberalen stellen vrijheid van het individu voorop. Mensen moeten zelf bepalen wat ze doen met hun bezittingen en geld. De overheid moet zich zo min mogelijk bemoeien met de burger

Waarom waren vooral liberale politici populair halverwege de 19e eeuw denk je?

Sociale Kwestie

Wie moet de sociale kwestie oplossen? Moet er iemand opkomen voor de burgers en strijden tegen de armoede?

De Liberalen raken hierover verdeeld: 

1. Links-liberalen (overheid moet mensen helpen die buiten hun schuld in de problemen waren geraakt)

2. Rechts-liberalen: overheid moet nooit ingrijpen

Eind 19e eeuw worden sociale wetten ingevoerd, welke stromingen van de liberalen was dus het sterkst?

1. Links-liberaal
2. Rechts-liberaal
3. Beide
4. Geen

Politieke partijen

Mede door de verdeeldheid onder de liberalen, ontstaan er verschillende groepen en die gaan zich vereningen in politieke partijen. 

Ook de confessionelen en socialisten gaan dit doen

Wat is géén confessionele stroming?

1. Socialisme
2. Liberalisme
3. Katholicisme
4. Protestantisme

De confessionelen

Twee stromingen in Nederland:

1. Katholieke confessionele stroming

2. Portestants-christelijke stroming

Waarom gingen deze groepen zich politiek verenigen? 

Ze voelden zich achtergesteld door de politieke elite

Waarin voelden de confessionelen zich achtergesteld?

1. Woningbouw
2. Werk
3. Scholen
4. Verenigingen

Waar ging de schoolstrijd over?

De schoolstrijd

Sinds de schoolwet van 1870 werden openbare scholen gefinancieerd door de overheid

De confessionelen willen scholen waar bijzonder onderwijs wordt gegeven (religieuze scholen), en willen daar ook financiering voor, maar krijgen dit niet.

Uit protest richt Abraham Kuyper de ARP op

De ARP

De antirevolutionaire partij (ARP) wordt opgericht door Abraham Kuyper.

- Eerste politieke partij

- Partijdiscipline (eenheid)

- 'Kleine luyden'

De katholieken

De katholieken vormen niet direct een politieke partij

Verenigen zich onder Herman Schaepman en steunen de ARP in hun strijd tegen de liberalen

Hierdoor konden ze de liberalen verslaan!

Aan de slag!

Opdrachten 'historisch denken 2.1' bladzijde 32 en 33: 1 en 3

Opdrachten 'historisch denken 2.2' bladzijde 33: 2, 3 en 4

Programma

doel

terugblik

bespreken socialisten en kiesrecht

aan de slag 

afronden

Waarover ging de schoolstrijd?

Wie waren de confessionelen?

Socialisme

Wat is het verschil tussen de sociaaldemocratie en het communisme?

Sociaaldemocratie

Parlementaire democratie

Verkiezingen 

Samenwerking met andere partijen

SDB: Sociaal-Democratische Bond

Wordt steeds radicaler en besluit in 1893 niet meer mee te doen aan verkiezingen, alleen harde actie

SDAP

1894 wordt de eerste echte sociaal-democratische partij opgericht: de SDAP

Groeide rond de eeuwwissling: 

- algemeen kiesrecht

- vakbonden

§ 2.4

Algemeen kiesrecht

2.4 strijd om algemeen kiesrecht

Pacificatie, Algemeen Kiesrecht, Vrouwenkiesrecht,

passief kiesrecht, actief kiesrecht

schoolstrijd, 

evenredige vertegenwoordiging

Alleen mensen die veel belasting betalen, mogen stemmen.

1. Actief kiesrecht
2. Passief kiesrecht
3. Algemeen kiesrecht
4. Censuskiesrecht

Algemeen Kiesrecht

1. 1901
2. 1919
3. 1917
4. 1921

Algemeen kiesrecht 

mannen: 1917

vrouwen: 1919

Waarom vonden Jacobs en Drucker algemeen kiesrecht zo belangrijk?

Suze Groeneweg 

Eerste vrouwelijke 2e kamerlid in Nederland voor de SDAP in 1918

Ze bleef lid van de kamer tot 8 juni 1937

Belangrijke data in kiesrechtstrijd

• 1848: censuskiesrecht
• 1887: Caoutchouc-artikel
  
• 1917: Pacificatie
• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen/passief kiesrecht voor vrouwen
• 1919: actief kiesrecht voor vrouwen

Aan de slag 

Maken blz 34 historisch denken 2.3: vragen 1 - 3

Maken blz 35 historisch denken 2.4: vragen 1 -3