2.2 STROMINGEN IN DE SAMENLEVING (DEEL 2)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 2

Terugblik

Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

• 1815: Alleen rijke mannen mochten
    stemmen.
• 1917: Algemeen kiesrecht voor mannen,
    kiesrecht voor vrouwen.
• 1919: Algemeen kiesrecht voor iedereen.

Parlementaire democratie: het parlement heeft de hoogste macht en wordt door het volk gekozen. 

Afbeelding 1: Rellen op de Alexanderplatz in Berlijn, 1848. Kiesrecht voor rijke mannen.

Afbeelding 2: In 1848 had ongeveer 11% van de mannen kiesrecht. Later werd dit uitgebreid naar 50%, maar nog steeds mochten alleen de rijken stemmen. Deze poster roept mannen op hun handtekening te zetten onder een petitionnement, een verzoek aan de Tweede Kamer. Op de poster luidt een arbeider met opgestroopte mouwen de klok om zijn mening hoorbaar te maken. Op de achtergrond verdrijft de zon de wolken, als teken voor het goeds dat algemeen kiesrecht brengt.

Afbeelding 3: Bekendmaking algemeen kiesrecht in 1917. Hoe hoger de hoed, hoe rijker de man. Vrouwen pas twee jaar later.

Afbeelding 4: Vrouwen kregen in 1917 alleen passief kiesrecht. Dat betekende dat zij zich verkiesbaar mochten stellen, maar zelf niet konden stemmen. Net als de mannen, organiseerden vrouwen zich in verenigingen en hielden zij demonstraties. Deze vrouwen in Friese klederdracht trokken de aandacht voor vrouwenkiesrecht bij een demonstratie in Amsterdam. In 1919 werd de grondwet aangepast en kregen vrouwen ook actief kiesrecht.

Welke strijd werd er over het onderwijs gevoerd?

• 19e eeuw: Veel kinderen niet naar school.
• De overheid wil dat kinderen wel naar
    school gaan → leerplichtweg (1901) en
    oprichting openbare scholen. 

• Emancipatie: het krijgen van gelijke kansen
    en wegwerken van achterstanden.

• Confessionelen wilden lesgeven in
    godsdienst en richtten eigen scholen op.
  

• Politieke partijen werden opgericht met als
    doel financiering van bijzondere scholen.

• 1917: Nieuwe onderwijswet.

2.2 Stromingen in de samenleving

Stromingen in de politiek

5 stromingen 

• liberalen
  
• conservatieven
  
• confessionelen
  
• socialisten
  
• communisten
  

Strijd voor gelijkheid(1)

In de politiek kwamen socialisten op voor de belangen van arbeiders. Ze streefden naar meer gelijkheid. 

De socialisten wilden wetten uitbreiden en zorgen ervoor dat ouderen, zieken en weeskinderen een uitkering kregen. 

Strijd voor gelijkheid(2)

Liberalen willen voor de burgers grote vrijheden zoals de burgerrechten. beschermen en de macht van de staat en de kerk beperken.

Liberale politici zorgden voor de eerste sociale wetten. De overheid steunde hierdoor de mensen die niet voor zichzelf konden zorgen.

Strijd voor gelijkheid(3)

Anderen wilden de samenleving radicaal veranderen. 

Dit waren de communisten. Zij dachten dat de ongelijkheid in de samenleving alleen door een revolutie kon verdwijnen. 

Positie van vrouwen

Wetten maakten verschil tussen mannen en vrouwen. Hierdoor hadden vrouwen minder rechten dan mannen. 

Ze mochten niet naar het hoger onderwijs, mochten niet stemmen en getrouwde vrouwen moesten om toestemming vragen aan hun man. 

1870: vrouwen verzetten zich tegen discriminatie. 

Positie van vrouwen

Feministen: mensen die het opnemen voor vrouwenrechten. 

Vrouwen mochten hierdoor naar het hoger onderwijs, kregen kiesrecht maar de ongelijkheid tussen man en vrouw bleef. 

Aletta Jacobs was de eerste vrouw die naar de universiteit ging.

Basis

2.2 Stromingen in de samenleving

Lezen: 53 t/m 57

Maken: 1 t/m 8

Kader / gemengde leerweg

2.2 Stromingen in de samenleving

Lezen: blz. 58 t/m 63

Maken: 1 t/m 9

AAN DE SLAG!