Basisstof 9 biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

biotechnologie

Wat weet jij al over
biotechnologie?

Biotechnologie = verzamelnaam voor alle technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens

• Al eeuwenlang gebruiken mensen planten en dieren voor de productie van voedingsmiddelen, smaakstoffen, geneesmiddelen en hormonen
• De gewenste stoffen zijn dan al aanwezig in de organismen zelf
• Soms wordt de methode "veredeling" gebruikt om gewenste eigenschappen te verbeteren. Voorbeeld: een boer selecteert van een gewas het beste exemplaar en gaat hiermee doorkweken en kruisen. Zo ontstaat er een steeds beter gewas.

Recombinant-DNA-technieken

• Erfelijke eigenschappen van een organisme kunnen tegenwoordig met behulp van diverse technieken worden veranderd
• Deze technieken heten Recombinant-DNA-technieken
• Met deze technieken kan je positieve eigenschappen van de ene soort toevoegen aan het DNA van een andere soort

Recombinant-DNA-technieken

• Zo zijn er bijvoorbeeld landbouwgewassen gemaakt die bestand zijn tegen onkruid- en insectenbestrijdingsmiddelen.
• Door dezelfde technieken bestaan er nu schimmels, bacteriën en gisten die vitaminen, enzymen en medicijnen kunnen maken.
• Voorbeeld: insuline

Genetische modificatie

Met recombinant-DNA-technieken kunnen allerlei erfelijke eigenschappen bij organismen worden aangebracht. Met deze technieken verandert de mens naar eigen inzicht het genotype van andere soorten organismen.

Dit wordt ook wel genetische modificatie genoemd.

Transgeen

Een genetisch gemodificeerd organisme heet een "transgeen". Dit betreft meestal micro-organismen, maar soms ook planten of dieren.

Transgenen worden gebruikt in de gezondheidszorg, de landbouw, de industrie en het milieu.

Voorstanders van genetische modificatie

• Producten kunnen goedkoper en beter worden geproduceerd.
• Belangrijke problemen worden ermee opgelost.
• De opbrengst van landbouwgewassen wordt hoger, met als gevolg minder hongersnood.
•  Sommige ziektes kunnen er beter door behandeld worden.

Tegenstanders van genetische modificatie

• De mens zou niet het recht hebben om naar eigen inzicht de erfelijke eigenschappen van andere organismen te veranderen.
• Ze keuren af dat er allerlei nieuwe organismen worden gemaakt.
• Het kan mogelijk schade veroorzaken als een transgeen in de natuur terechtkomt.

Biotechnologie en misdaad

• Kennis van biotechnologie en DNA kan erg nuttig zijn bij misdaadonderzoek.
• Het DNA van een mens is uniek: niemand heeft exact hetzelfde DNA als jij.
• Als er op de plek van een misdrijf sporen, zoals haren of huidschilfers, worden gevonden, kan dit gebruikt worden bij DNA-onderzoek. 

Quiz

Goed of fout:
Biotechnologie bestaat nog maar 15 jaar.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout:
Een genetisch gemodificeerd organisme noem je een transgeen

1. Goed
2. Fout

Goed of fout: met recombinant-DNA-technieken kan je het DNA van een organisme wijzigen.

1. Goed
2. Fout

Opdracht 71 t/m 76 in werkboek dat 136.