Mirror I Mirror >> PO midden, bovenbouw

• Kunstzinnige oriëntatie
• Basisschool
• Groep 3-8

Spiegels!

Tijdens deze les ontdekken jullie meer over spiegels: hoe oud zijn ze eigenlijk, wat is spiegelgedrag en herkennen dieren zichzelf in de spiegel?

Tip: Wil je deze les klassikaal geven, zonder tablets/smartphones? Zet dan het vinkje bij 'devices in de klas' uit.

Wat voor soorten spiegels ken je allemaal?

Bespreek met elkaar de antwoorden.

Vraag: welke soorten spiegels herken je en welke niet? Bedenk met elkaar waarvoor deze spiegels gebruikt zouden kunnen worden. 

Tip: klik op de afbeeldingen om in te zoomen en ze nog beter te kunnen bekijken.

Bespreek: Spiegels zijn overal! In het water, in heel goed schoongemaakte ramen of een glimmende lepel, op je auto, in het verkeer en ga zo maar door. En als je een tweeling bent, lijkt het soms ook alsof je in de spiegel kijkt. 

Doen: kijk eens rond in het klaslokaal, kun jij nog meer spiegelende oppervlakten of dingen vinden?

Wat is het oudste voorbeeld van een 'spiegel'? 

1

2

3

Laat de leerlingen hun antwoorden invoeren (of: als je klassikaal lesgeeft: laat de leerlingen de volgorde bepalen)

Bespreek daarna: Vermoedelijk is de eerste "spiegel" een wateroppervlak, waarin een mens zich weerspiegeld zag (rechts)

De oude Egyptenaren maakten rond 3000 voor christus de eerste echte (hand)spiegels (links)

In de 18e eeuw gingen kunstenaars met de Claudespiegel op stap. Ze deden iets geks. Ze gingen met hun rug naar het landschap staan en keken dan in de spiegel. Het schijnt dat het landschap er dan uitziet als een schilderij (midden)

Bespreek: Jullie hebben het net gehad over wat voor soorten spiegels en spiegelingen er allemaal zijn. 

De spiegel zoals wij die kennen bestaat nog maar zo'n 200 jaar. Stilstaand water is het eerste voorbeeld van een spiegel. Kennen jullie het verhaal over de knappe jonge man Narcissus die zichzelf in het water zag en verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld? Hij kon niet meer stoppen met kijken.

 
Vraag:

Bekijk de beelden en kijk goed naar de houdingen van Narcissus (links), Plankboy (dit werk ga je in Kunsthal KAdE bekijken) en de bloemen.
Wat valt je op? En wat nog meer?
Zijn ze blij? Waarom wel of niet? Kijken ze verliefd? Hoe ziet dat eruit? 

Speel het

spot de spiegel-spel

wie het ziet mag het zeggen!

Speel het spel 'Spot de spiegel'! Jullie gaan een paar kunstwerken bekijken. Wie het eerst de spiegel ziet, mag het roepen en komen aanwijzen. 

Wat is er in de spiegel te zien?

Edouard Manet, Een bar in de Folies-Bergere (1882)

Jan van Eyck, Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw (1434)

Petrus Christus,

Een goudsmid in zijn winkel (1449)

Kunstenaar onbekend,

Marcia schildert haar zelfportret (ca. 1450)

Rene Magritte,

La reproduction interdite (Verboden af te beelden) (1937)

Vertel: het overnemen van een gezichtsuitdrukking, een houding of gebaren van een ander wordt ook wel 'spiegelen' genoemd. 

Onbewust spiegel je heel vaak iemand op een dag zonder dat je dat zelf doorhebt. Als iemand begint te lachen, lach jij waarschijnlijk mee of niet? Dat heet spiegelgedrag. Kijk maar eens goed naar deze twee foto's.

Weetje: vaak spiegel je iemand die je aardig vindt (of van wie je wilt dat hij/zij jou aardig vindt). Dit gebeurt vaak onbewust!

Waar kun je aan zien dat deze twee mensen elkaar spiegelen?

Pro-tip: klik op de afbeelding om in te zoomen.

Vraag: kijk eens goed naar elkaar, kun je twee klasgenootjes vinden die elkaar nu onbewust aan het spiegelen zijn en dezelfde houding hebben? 

Doen: vorm tweetallen en probeer elkaar om de beurt te spiegelen. Een iemand voert een actie uit en de ander doet dat na. Dat kan een gebaar met je handen zijn of een gekke bek trekken een bepaalde manier van praten. Hoe voelt dat?

Denk jij dat dieren zichzelf kunnen herkennen in de spiegel?

1. Nee
2. Ja
3. Iets anders
4. Sommige dieren wel

Bespreek: Gek he om te bedenken dat je niet naar jezelf kijkt in de spiegel, maar naar je spiegelbeeld. Wij mensen snappen dat, maar voor dieren is dat wel anders. Bespreek met elkaar de antwoorden op deze vraag en bekijk daarna de video. 

Bespreek: De spiegelproef is een test om vast te stellen of dieren zichzelf herkennen in het eigen spiegelbeeld. Niet alle dieren kunnen dat, maar sommige wel. Bekijk de video. 

 

01:09

Welke dieren herkenden zich wel in de spiegel denk je?
Waar zag je dat aan?

Bespreek en vraag:

De Amerikaanse psycholoog Gordon Gallup bedacht de spiegelproef al in 1970. Welke dieren zijn er tot nu toe voor geslaagd en welke niet?

Als eerste bleken alle mensapen zichzelf in de spiegel te herkennen, maar ook dolfijnen, olifanten en ja echt eksters. 

Opdracht: zelfportret maken 

Bespreek: wat zie jij als je in de spiegel kijkt? Schrijf drie woorden op. 

Maak nu een zelfportret waarin naar voren komt wie jij bent. Zou je net als narcissus verliefd kunnen worden op je eigen spiegelbeeld?

Tip Je kunt hiervoor ook het werkblad gebruiken.  Je kunt deze downloaden in het lesoverzicht: