lesplan
Katoendruk
Een lesplan van Ontdek kunst en erfgoed in Amersfoort
Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.
Project voor basisschoolleerlingen van groep 5/6, door De Katoendrukkerij in Amersfoort.
Algemene informatie
Iedereen laat iets van zichzelf zien in de keuze van kleding en de patronen op kleding. Ook kinderen doen dat. Zich mooi uitdossen om daarmee de identiteit te bevestigen doet de mensheid al eeuwenlang.
De eerste katoendrukkerij van Europa vestigde zich in de 17de eeuw in Amersfoort. Hier werd naar Indiaas voorbeeld katoen met houten handgegraveerde drukblokken bedrukt. Deze handbedrukte katoenen stoffen, ook wel sits genoemd, werd gebruikt voor kleding en woonstoffering. Voorbeelden daarvan zijn terug te vinden in de collecties van o.a. Museum Flehite, Museum Spakenburg en het Rijksmuseum
Anno 2021 kunnen leerlingen zelf het katoendrukken beoefenen en zelf patronen bedenken. Met oude en nieuwe drukblokken. Ze leren over de techniek van het ambacht en de geschiedenis van Amersfoort.
Leerdoelen
- Leerlingen begrijpen dat mensen in alle tijden en op alle plaatsen hun identiteit uitdragen in kleding. Bijvoorbeeld door patronen op stoffen te dragen.
- Leerlingen begrijpen dat patronen zich herhalen en dat regels het patroon bepalen.
- Leerlingen oefenen in het herkennen van patronen.
- Leerlingen experimenteren met het maken van patronen.
- Leerlingen experimenteren met- en ervaren hoe ze zelf patronen kunnen maken met drukblokken.
- Leerlingen leren over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland.
- Leerlingen begrijpen dat ambachten zich door ontwikkelen met behulp van techniek en computers, om gemakkelijker, sneller en goedkoper te kunnen produceren.
- Leerlingen begrijpen dat ambachtelijke- en technologische- of digitale werkwijzen allemaal nog gebruikt worden.
Aansluiting bij de kerndoelen
Oriëntatie op jezelf en de wereld: 44, 45, 51, 52
Kunstzinnige Oriëntatie: 54, 55, 56 (SLO)
Competenties
Kunstzinnige Oriëntatie: Competenties uit de Leerlijnen Beeldend en Cultureel Erfgoed (SLO)
Techniek: Competenties t.a.v. gebruik materiaal en gereedschap, onderzoekend ontwerpen, denken in patronen, processen en oorzaak-gevolg. Leerplankader Wetenschap & Techniek (SLO)
Een afspraak maken voor de excursie naar de katoendrukkerij
De Katoendrukkerij in De Volmolen
Contactpersoon Nathalie Cassee
Plantsoen Noord 2
3811 GH Amersfoort
Telefoon: +31(0)6 12526099
E-mail: info@dekatoendrukkerij.nl
Openingstijden: woensdag t/m zondag van 10.00-17.00 uur
Er kunnen maximaal 28 leerlingen meedoen per bezoek. Het bezoek duurt 1,5 uur en wordt begeleid door een medewerker van de Katoendrukkerij, de leerkracht en tenminste 3 hulpouders.
1. Voorbereidingsles
Aanpak: Digibordles en stempelactiviteit.
Doel: Introductie begrippen, voorbereiding op workshop en oefening in het maken van patronen.
Organisatie: Klassikaal en individueel
Duur: 60 minuten.
Benodigdheden: Stempel-alfabet, een stempelkussen per tafelgroepje, A4 voor elke leerling.
Voorbereiding: Lees de achtergrondinformatie over de Katoendrukkerij, onderaan deze pagina. Neem de digibordles door. Rechts onderin staat een icoon van een notitieblad, hier staat informatie voor de leerkracht, bijvoorbeeld conclusies die je kunt trekken of vragen die je kunt stellen aan de leerlingen.
De digibordles kan uitgeprint worden door op Print te drukken onder de rode knop Start Les.
LESOPBOUW
Deel 1. (Digibord) Opwarmquiz: Wat heb jij aan vandaag?
Deel 2. (Digibord) Kijkquiz: Kun jij patronen voorspellen?
Deel 3. Doe opdracht: Bedenk een patroon.
De leerlingen gaan oefenen met het maken van patronen. Verdeel de letters van een alfabet-stempeldoos over de tafelgroepjes. Laat kinderen nu experimenteren met het maken van een patroon met 1 letter. Stimuleer ze om te spelen met herhaling, vorm, richtig, afstand, volgorde, tussenruimte, spiegellijnen en symmetrie.
Bespreek het experiment na.
- Welke ontdekkingen heb je gedaan?
- Op welk werkstuk herhalen de patronen zich?
- Wat is de vaste volgorde in het patroon van een werkstuk?
- Kun je een patroon van een werkstuk voorspellen?
Deel 4. (Digibord) Voorbereiding op de excursie naar de Katoendrukkerij
De leerlingen gaan naar de Katoendrukkerij, waar ze met drukblokken zelf patronen gaan bedenken en stof gaan bedrukken. Gebruik de foto's, zodat ze een beeld krijgen van de plek waar ze naar toe gaan.
2. Excursie naar de katoendrukkerij
Bij de Katoendrukkerij wordt de groep in twee groepen verdeeld.
Groep 1 krijgt een workshop katoendrukken. De leerlingen krijgen een korte rondleiding in de werkplaats en bedrukken met blockprints een knikkerzak.
Groep 2 doet aan de Eemkade, een buitenopdracht over patronen in de stad, onder begeleiding van tenminste 3 ouders en/of leerkrachten.
Na 40 minuten wisselen de groepen.
En na een centrale afsluiting in de Katoendrukkerij gaan de leerlingen met de knikkerzak naar school.
3. Verwerkingsles
Aanpak: Digibordles: slideshow met uitleg van de leerkracht
Doel: Leerlingen leren over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland.
Leerlingen begrijpen dat ambachten zich door ontwikkelen met behulp van techniek en computers, om gemakkelijker, sneller en goedkoper te kunnen produceren.
Organisatie: Klassikaal
Duur: 30 minuten
Benodigdheden: Digibord, print van de PDF Katoendrukken van toen tot nu.
LESOPBOUW
Bespreek de excursie na.
Laat de slideshow zien en geef uitleg over de geschiedenis van het katoendrukken in Amersfoort en Nederland met behulp van de PDF Katoendrukken van toen tot nu, hieronder.
Achtergrondinformatie voor de leerkracht
COLOFON
Concept & lesmateriaal: Marije Visser Cultuureducatie en Nathalie Cassee
Achtergrondinformatie: Nathalie Cassee
Workshop: Nathalie Cassee
Eindredactie: Museum Flehite
Fotografie: Nathalie Cassee, Lydia Edelkoort, Juliëtte Schmitt, Marije Visser, Roel de Vringer
Realisatie: Mei 2021 i.s.m. De Sint Jorisschool
Dit project is gerealiseerd met subsidies in het kader van Cultuureducatie met Kwaliteit van de Gemeente Amersfoort en het Fonds voor Cultuurparticipatie.