Anne Frank Krant 2025

• Nederlands
• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Heb je de Anne Frank Krant 2025 over 80 jaar vrijheid? Dan kun je deze digiles gebruiken tijdens of na het lezen van de krant. Via interactieve vragen biedt de les verdieping op de artikelen in de krant waarmee je klassikaal of individueel aan de slag kunt. Bekijk samen de video ‘Wat is de Holocaust?' en een fragment waarin Otto Frank vertelt dat hij mensen wil betrekken en inspireren om bij te dragen aan een betere wereld. Ook ontdekken de leerlingen meer over de personen achter de citaten over de bevrijding die in de krant staan.

Instructies

Heb je de Anne Frank Krant nog niet besteld? Dat kan nog steeds, via: www.annefrankkrant.nl

Bij elke slide vind je instructies of extra informatie over de betreffende vraag of verdieping. De instructies voor de opdrachten staan op de slide zelf. Het is leuk om extra informatie te kunnen geven aan de leerlingen, doe hier je voordeel mee.

Tijdsduur

Je kunt de krant en verdiepende les op verschillende manieren inzetten in de klas. De leerlingen kunnen individueel aan de slag, klassikaal of een combinatie van beide. Afhankelijk van welke vorm je kiest kan de les duur verschillen van 45 tot 90 minuten.

Contact 

Heb je een vraag, of wil je ons laten weten wat je ervaringen zijn met deze les? Neem dan vooral contact met ons op via [e-mail]. We stellen reacties erg op prijs.

www.annefrank.org

©Anne Frank Stichting, 2025

Anne Frank Krant 2025

12 juni 1942

Introductieslide

Foto: Dirk Bakker/Vereniging Historisch

Purmerend

Deze digiles kun je gebruiken tijdens het lezen van de Anne Frank Krant.

Zo kom je nog meer te weten over de verhalen

uit de krant.

Introductieslide

Wat weet jij al over Anne Frank?

Voeg op de volgende pagina jouw antwoorden toe aan het woordweb.

Instructie:

Laat je leerlingen alle woorden in vullen die bij hen opkomen als zij denken aan Anne Frank.

Instructie:

Vraag bij enkele woorden die gegeven zijn uit het woordweb door. Waar kennen ze dat van, hebben ze buiten de Anne Frank Krant al meer gelezen, gezien of gehoord over Anne?

Extra uitleg:

Gebruiken de leerlingen geen eigen device? Selecteer dan het pennetje onderaan de slide.

• Schrijf de woorden die de leerlingen zeggen op.
• Laat leerlingen naar voren komen en de 'pen' doorgeven om de antwoorden op te schrijven op het digibord.

Hoe denk jij dat de mensen de bevrijding in 1944-1945 vierden? 

Kom erachter in
de video op de volgende pagina.

In Purmerend hingen de mensen op 5 mei 1945 de vlag uit en gingen de straat op.

Aanvullende informatie over de foto vind je in de docentenhandleiding.

Foto: Dirk Bakker/Vereniging Historisch

Purmerend

De bevrijding van Nederland begon in het najaar van 1944, maar het duurde tot mei 1945 voordat het hele land bevrijd was.

In deze video kom je erachter hoe de verschillende steden dit vierden. 

Tijdsduur 2:06 min

In deze video komen verschillende steden in Nederland voorbij waar de bevrijding gevierd werd in 1944 en 1945.

Je hoeft niet de heel video te laten zien, je kan er ook voor kiezen er een paar steden/fragmenten uit te pikken.

Lees het artikel in de krant.

Hiernaast zie je
de foto's van de onderduikers en helpers. Sleep de onderduikers naar het huis.

Na het lezen van het artikel op pagina 2 en 3 van de krant. Ben je meer te weten gekomen over het levensverhaal van Anne Frank. Op deze slide zien je de foto's met de namen van de acht onderduikers en vijf helpers. Maar wie waren de helpers en met wie zat Anne ondergedoken?

Extra uitleg: Deze opdracht kan je de leerlingen individueel laten doen op hun device of klassikaal op het digibord. Vraag dan leerlingen om naar voren te komen en de foto te verslepen,

Het doel van deze vraag: zorgen dat de leerlingen een beter beeld krijgen van wie er in het Achterhuis ondergedoken zaten. Letterlijk de namen een gezicht geven.

Korte verhalen

Mooie zinnenboek

Het Achterhuis

Anne was dol op schrijven.

Zo schreef ze korte verhalen, hield naast haar dagboek een mooie zinnenboek bij en schreef ook nog op losse vellen.

Het dagboek

Leerlingen hebben in de krant een aantal citaten van Anne gelezen en zijn te weten gekomen dat Anne zich door schrijven toch een beetje vrij kon voelen Op deze slide leren ze meer over wat Anne allemaal heeft geschreven.

Extra informatie docent:

Anne schrijft tijdens de onderduik meer dan de meeste mensen weten:

1. Korte verhalen. Anne schrijft 40 korte verhalen. Over haar schooltijd, over gebeurtenissen in het Achterhuis en zelf verzonnen sprookjes.

2. Het Mooie-zinnenboek. Dit waren niet haar eigen teksten, maar zinnen en passages die zij overschrijft uit boeken die zij in de schuilplaats leest. Haar vader brengt haar op het idee om dat te doen.

Cady’s Leven. Dat is de titel van Annes poging om een roman te schrijven. Na een paar hoofdstukken houdt zij er mee op.

3. Het Achterhuis. Dat is de titel die Anne in haar hoofd heeft voor een boek over haar tijd in het Achterhuis. Als basis gebruik zij de teksten van haar dagboek. Van sommige dagboekbrieven bestaan dus twee versies: Annes originele dagboekbrief en haar herschreven versie.

Anne verlangen vrijheid

Verdieping

Hoe kun je het beste naar een historische bron kijken?

            Kijken

            Denken

            Afvragen

Kijken: Wat zie je? Observeer het fragment goed en benoem wat je ziet. 

Denken: Waarom is deze video gemaakt? Wanneer? Wat is het doel van de video? Voor wie is de video bedoeld?

Afvragen: Wat zou je graag willen weten over de video? Welke informatie ontbreekt?

Klik op de hotspots voor een uitgebreidere instructie. 

Anne verlangen vrijheid

Het verhaal achter de video.

Klik hier voor informatie over de video!

Hier zie je Anne Frank terwijl ze uit het raam leunt van haar huis in Amsterdam op 22 juli 1941. Haar buurmeisje gaat trouwen en Anne wil het bruidspaar goed kunnen zien. Dit is de enige keer dat Anne Frank ooit op film is vastgelegd. De familie Frank woonde op de tweede verdieping aan het Merwedeplein 37. En de bruid op nummer 39. Dankzij het bruidspaar hebben we deze filmbeelden van Anne.

Het hele videofragment duurt 20 seconden en kun je bekijken op ons YouTube kanaal.

Benadruk:

Dat Anne in de 761 dagen dat ze in het Achterhuis zat niet naar buiten kon, niet de natuur in. Terwijl de natuur haar zoveel rust gaf. Ze kon alleen via het niet geblindeerde zolderraam iets van de natuur - de lucht, de vogels en de kastanjeboom - zien. Zo vond Anne de rust en vrijheid, ook dacht ze vaak aan en over de natuur.

Vraag 7

Op deze luchtfoto van het concentratiekamp Bergen-Belsen kan je goed zien hoe het kamp eruit zag. In dit kamp zijn Anne en Margot Frank gestorven.

Vraag 6

Op deze foto zie je de treinen bij het doorgangskamp Westerbork in Nederland, 1942/1943.

Vraag 5

In januari 1942 vond in dit gebouw de Wannseeconferentie plaats.

Vraag 4

Deze foto laat zien hoe de wetten van Hilter en zijn partij ook in Nederland bepalen wat er met de Joden gebeurden.

Vraaf 8
Op 27 januari 1945 wordt het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau bevrijd door soldaten van de Sovjet-Unie.

Bekijk de afbeeldingen in de krant nog eens goed.

Bij welke vraag zou de afbeelding kunnen horen?

Klik op het vergrootglas voor de oplossing en meer informatie. 

Vraag 8
Hier zie je nog een voorbeeld van de anti-Joodse wetten. Op de deuren van de ingang van bioscoop City in Amsterdam staat: ‘Verboden voor Joden.’ in 1941.

Vraag 8 (en 7)

Hier zie je het perron van Auschwitz-Birkenau, mei/juni 1944.

Op  pagina 4 en 5 in de krant vind je de antwoorden op 10 veelgestelde vragen over de Holocaust. Ook zijn er 7 afbeeldingen te zien. Laat de leerlingen nadenken: bij welke vraag zou de foto kunnen horen?

Door op het vergrootglas te drukken ontdek je het antwoord. Ook vind je extra nieuwe informatie of een andere foto dan die in de krant, zoals de foto van het gebouw waar de Wannseeconferentie plaats vond.

Beeldmateriaal:
Fotocollectie Anne Frank Stichting, Memorial and Museum Auschwitz-Birkenau, Beeldbank WO2/NIOD, Bundesarchiv/Bild_101I-133-0703-30,  Army Flying Museum, Yad Vashem, Gedenk- und Bildungsstätte Haus der Wannsee-Konferenz, Wikimedia Commons

Historicus Femke vertelt je in de video op de volgende pagina meer over de Holocaust.

Wat is dat?

Let op de video bevat beelden uit de oorlog.

Belangrijk!!

De video stopt bij 6:04 minuten. Daarna bevat de video heftig beeldmateriaal van de bevrijding van Bergen-Belsen.

Let op de video bevat beeldmateriaal uit de oorlog en concentratiekampen.

Het kan zijn dat je sommige beelden in de video liever niet laat zien aan je klas. Door van te voren zelf de video te bekijken kan je vast selecteren welke delen je eventueel overslaat.

Deze video hoort bij onze educatieve YouTube-serie het Anne Frank videodagboek. Sommige beelden in deze video zijn dus nagespeeld. 

Extra informatie over de Holocaust vind je in onze longread.

Illustraties: Karst-Janneke Rogaar

0

De video stopt bij 6:04 minuten. Daarna bevat de video heftig beeldmateriaal van de bevrijding van Bergen-Belsen.

Let op de video bevat beeldmateriaal uit de oorlog en concentratiekampen.

Deze video hoort bij onze educatieve YouTube-serie het Anne Frank videodagboek. Sommige beelden in deze video zijn dus nagespeeld. 

TIP!

Bekijk eerst zelf de video zodat je in kan schatten welke onderdelen wel en niet geschikt zijn voor jouw eigen klas.

Feest!

Feest?

De bevrijding is niet voor iedereen een feest. 

Voor wie zou het denk je geen feest zijn? En waarom?

In de krant lezen de leerlingen op pagina 6 t/m 8  over de ervaringen van 15 mensen over de bevrijding. De opdracht die ze daarbij gaan uitvoeren: 'Hoe denk je dat deze persoon zich voelt? Welke emotie(s) herken je, voel je en denk je dat hoort bij het citaat? Teken een emoji'.

Om deze pagina's te introduceren kan je eerst klassikaal de vraag op deze slide bespreken.

Doel:

Leerlingen realiseren zich dat niet iedereen dezelfde gevoelens had bij het einde van de Tweede Wereldoorlog. En dat je rond oorlogen en bevrijdingen complexe gevoelens kunt ervaren.

Günter Roos werd op 4 juni 1924 geboren in het kleine katholieke stadje Brühl in de buurt van Keulen, Duitsland. Als hij 18 wordt in 1942 gaat hij in dienst bij het Duitse leger. Op 20 april 1945 wordt hij gevangen genomen de door de militaire politie van het Amerikaanse leger. En op 29 augustus 1945 vrijgelaten uit gevangenschap.

Anna Steinbach

Benjamin Ferencz is Joods en werd geboren in Hongarije, maar emigreerde als baby met zijn gezin naar de VS. Daar stuurde hij rechten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zijn taak als soldaat van het Amerikaanse leger om bewijsmateriaal te verzamelen voor de oorlogsmisdagen van de nazis. Op 7 april 2023 overleed Benjamin.

Rosa de Winter woonde met man en dochten in Zutphen. Begin april 1943 doken ze onder bij een boerenfamilie in de Achterhoek. Een jaar later - 16 juli 1944 - werd het gezin ontdekt en gearresteerd. Ze komen in Auschwitz terrecht waar haar man meteen wordt vermoord. Rosa overleefd de holocaust en ontmoet op haar reis terug naar Nederland Otto Frank. Ze blijft haar hele leven bevriend met Otto.

Albert de Mesquita werd geboren op 15 maart 1930 in Amsterdam. Hij zat bij Anne Frank in de klas op de Zesde Montessorischool. Ook Albert zat tijdens de oorlog ondergedoken. Hij overleefd de holocaust. Op 28 augustus 2020 is hij overleden.

Dora Rensen hield tijdens de oorlog een dagboek bij die haar familie bewaard heeft.
1 arpil 1944 "Toen wij uit de kerk kwamen was er op de weg niets als terug trekkende Duitsers met paard en wagens, paard voor een auto, ook voor kanonnen. Toen wij dicht bij huis waren, kwam twee Engelse vliegtuigen laag over en werd er heel dicht bij geschoten. Ik de sloot in. Toen maar hard op huis aan."

Rita van Gestel

Brigitte Eicke

Różka Korczak-Marla verliet als een van de laatste verzetsstrijders het getto van Vilna in september 1943. Nadat Vilna bevrijd was, emigreerde Różka naar Palestina. Ze hield zich na de oorlog bezighield met onderzoek en publicatie van literatuur en Holocaustwetenschap.

Titia Speldekamp

Dick Woudenberg Hier zie je een Canadese militair bij het verlaten Kamp Vught in 1944. In september worden de laatste gevangenen uit het kamp in treinen gedeporteerd en het kamp wordt leeg achtergelaten. Vanaf oktober 1044 tot half januari 1949 wordt het kamp gebruikt als interneringskamp; verdachten van collobaratie, NSB'ers en Rijksduitsers komen hier terecht.

Martien van de Weijer

Henk Heilbron

Astrid Lindgren is wereldwijd bekend geworden door haar kinderboeken, zoals Ronja de roversdochter en Pippi Langkous. Het eerste verhaal over Pippi kwam uit in 1945. Net als Anne Frank vond Astrid Lindgren door te schrijven een uitweg van de werkelijkheid: "Als ik schrijf, ben ik onbereikbaar voor alle zorgen". 

Anonieme Nederlandse soldaat

Lees de citaten uit de krant op pagina 6-8.

Klik op de hotspots en kom meer te weten.

Op deze slide vind je meer informatie over de personen uit de krant op pagina's 6 t/m 8.

Bronvermelding:

• Albert de Mesquita en Rosa de Winter: kennisbank
• Benjamin Ferencz
• Brigitte Eicke
• Nederlandse soldaat die vocht voor nazi-Duitsland
• Różka Korczak-Marla 
• Günther Roos (Duitstalig)

Privécollectie, Bundesarchiv, B 145 Bild-P054320/Weinrother, Carl/CC-BY-SA 3.0, Yad Vashem, Nationaal Archief/Fotocollectie Anefo, Wikimedia Commons, Jugend! Deutschland 1918–1945.

Ik voel me vrij door...

Lees het artikel in de krant. 

Sleep daarna de foto van de persoon naar de bijpassende tekst.

 iets creatiefs te maken over belangrijke onderwerpen

muziek te maken, mijn gevoelens te uiten

geaccepteerd te 

worden voor wie ik ben

ruimte te krijgen voor het geven en maken van mijn eigen mening

Als de leerlingen de vraag op deze slide hebben beantwoord kan je de spinner van de volgende slide doen. Deze bevat vragen over of ze zich herkennen in de antwoorden die gegeven zijn door de vier jongeren.

In de video zie je een moment waarop Demian zich vrij voelt.

Wanneer voel jij je vrij? Klik op de spinner. Er komen 11 antwoorden tevoorschijn. Sta op als je het er mee eens bent.

Demian

In deze video speelt Demian het stuk Les cyclopes van Jean-Philippe Rameau in oktober 2024.

De video van Demian die piano speelt duurt 3:48 min. Je kan er voor kiezen om deze aan te zetten terwijl de leerlingen de pagina lezen.

Instructies:

Na het lezen van de pagina denken leerlingen na over wanneer zij zich vrij voelen en of dit overeenkomt met wat de jongeren in de krant hebben gezegd.

Als je de 8 antwoorden hebt gehad, kan je de leerlingen ook zelf antwoorden laten in brengen.

Lees het artikel uit de krant op pagina 10-11. 

Welke reis legde Otto Frank af naar huis?

Sleep de plaatsen naar de juiste plek op de kaart van Europa.

5 maart 1945: vertrek vanuit Auschwitz

3 juni 1945: aankomst in Amsterdam

Limburg

Marseille

Katowice

Bierun Nowy

Odesa

Tsjernivtsi

In de krant komen de leerlingen meer te weten over de lange reis die Otto Frank moest maken om terug in Amsterdam te komen. Kunnen ze de plaatsen waar Otto één dag of langer verbleef op deze kaart op de juiste plek zetten?

Doel:

Door zelf de plaatsen op de kaart aan te geven, realiseer je je nog beter hoe ver en lang de reis was, daarnaast wordt de topografie en goed lezen getest.

Je kunt eventueel met de leerlingen bespreken met welk voertuig zij op reis gaan en hoe snel dat gaat. In de krant kunnen ze namelijk ook lezen en zien met welke voertuigen Otto de route af heeft moeten leggen.

5.3 '45

Otto begint aan de reis naar huis, samen met andere overlevenden. Op deze afbeelding zie je Otto zijn Poolse reisdocument Gemeente Auschwitz.

23.4 - 21.5 '45

Hier zie je de haven van Odesa, Oekraine in 1942.

Het duurt het weken voordat Otto vanaf hier met de boot naar Frankrijk kan vertrekken.

6 - 22.4 '45

Hier zie je een ansichtkaart van het oude Czernowitz. De stad heet nu Tsjernivtsi. 

4.6 '45

Eenmaal in Amsterdam gaat Otto direct naar Jan en Miep Gies.  Hier zie je Otto Frank (midden) tussen de helpers (v.l.n.r.) Miep Gies, Jo Kleiman, Victor Kugler en Bep Voskuijl, augustus 1945.

5.3 - 1.4 '45

Otto hoort van Rosa de Winter dat zijn vrouw Edith (op de foto te zien) is overleden in Auschwitz-Birkenau.

27.1 - 5.3 '45

Soldaten van het Rode Leger bevrijden Auschwitz. Ze treffen er 7.000 gevangenen aan, die net als Otto allemaal erg verzwakt zijn.

1952

Otto verhuist naar Zwitserland in 1952. In 1953 hertrouwt hij met Fritzi Geiringer. Hier zie je ze met de gasten bij hun huwelijk (Amsterdam, 1953). Otto Frank sterft in 1980.

7 '45

De zusjes Janny en Lientje Brilleslijper vertellen Otto dat Anne en Margot in het concentratiekamp Bergen-Belsen gestorven zijn aan vlektyfus ergens in februari/maart 1945. Zij waren medegevangenen uit Bergen-Belsen. Brief die je hier ziet, schreef een van de zussen op 11 november 1945.

Otto zijn terugreis

naar Nederland duurt ruim vier maanden.

We weten precies welke route hij naar huis moest  nemen omdat Otto alles op schreef in zijn notitieboekje.

27.5 '45

Na zijn aankomst in Marseille kan Otto meteen met de trein naar Nederland.

Op deze slide zien de leerlingen de route van Otto met daarbij de data van hoelang hij op elke plek verbleef. 

Bij sommige hotspots ontdek je een nieuw beeld bij de locatie die niet in de krant staat.

Otto Frank wilde mensen inspireren om in hun eigen omgeving actief op te treden tegen antisemitisme, vooroordelen

en discriminatie, om zo bij te dragen aan een betere wereld.

Klik hiernaast en start de video.

Deze video duurt 1:27 minuten.

Dit is Rozette Kats met foto's van haar echte ouders en haar onderduik ouders.

Lees het interview in de krant met Rozette.

Beantwoord daarna drie quizvragen.

Haar biologische ouders

Haar tweede moeder en broertje

Foto: Patrick Post

Instructie:

Leerlingen lezen eerst het artikel in de krant op pagina 12-13.

Rozette Kats vertelt hier over haar leven als Joods meisje in en na de oorlog. Leerlingen beantwoorden vervolgens 2 vragen over de tekst en horen een kort video fragment van haar kleinzoon Manuel.

Waarom werd Rozette bij Bep en Henk gebracht?

1. Omdat ze niet kon praten
2. Om haar te redden van de oorlog
3. Omdat Bep en Henk graag een kind wilden
4. Omdat ze verdwaald was

Wat deden de ouders van Rozette?

1. Ze meldden zich bij de nazi's.
2. Ze kochten een nieuw huis.
3. Ze verhuisden naar een ander land.
4. Ze gingen onderduiken.

Wat is volgens Rozette belangrijk?

1. Denk na over je geweten
2. Luister naar elkaar
3. Doe iets goeds als je kunt
4. Volg altijd de groep

0

De video start bij 7:05 en duurt 2 minuten. 

Historicus Femke spreekt met Manuel. Hij is de kleinzoon van Rozette Kats. Ze hebben het over zijn overgrootouders en de Holocaust.

Klik op de hotspots en kom meer te weten 
over Margrite,

Nao en Selma & Deel de Duif.

Margrite Kalverboer

Noa en Selma

Op de pagina’s in de krant lezen de leerlingen twee bijzondere interviews

over het belang van vrijheid.

Illustraties: Aart-Jan Venema

Klik hiernaast om de video van het Jeugdjournaal te starten.

Oumaima, Noa, Selma en Boaz vertellen je meer over waarom ze Deel de Duif opgericht hebben.

De video van het Jeugdjournaal duurt 2:11 min. In de video wordt de context van de oorlog in Gaza en Israel toegelicht en zijn alle vier de jongeren aan het woord.

Illustraties: Aart-Jan Venema

Vrijheid betekent voor mij…

Leerlingen hebben gelezen over wat vrijheid betekend voor verschillende mensen in verschillende tijden en plekken in de wereld. Ook hebben ze inzicht gekregen in belangrijke onderdelen van het hebben van vrijheid. Nu is het de beurt aan de leerlingen. Wat verstaan ze onder vrijheid? En wat vinden ze belangrijk?

Tip Laat de leerlingen in groepjes werken aan een mindmap of woordweb over vrijheid. Verzamel alle papieren en hang ze op in de klas. Zo heb je elke dag een herinnering aan wat jullie als klas belangrijke onderdelen van vrijheid vinden om met elkaar te bewaken.

Wat ga je onthouden na het lezen van de Anne Frank Krant?

Wat vond je bijzonder of interessant?

Vul je antwoorden in op de volgende pagina.

Instructie:

Ten behoeve van het nagesprek kijken we terug op wat de leerlingen hebben onthouden, wat ze leuk vonden en hen is bijgebleven van de Anne Frank Krant.

De leerlingen beantwoorden twee vragen: Wat ze gaan onthouden en wat zij interessant vonden. Leerlingen kiezen vaak automatisch de vraag die zij zelf willen beantwoorden. Een van de twee beantwoorden is hier dus prima.

Extra uitleg:

Gebruiken de leerlingen geen eigen device? Selecteer dan het pennetje onderaan de slide.

• Schrijf de woorden die de leerlingen zeggen op.
• Laat leerlingen naar voren komen en de 'pen' doorgeven om de antwoorden op te schrijven op het digibord.