Anne Frank, het Achterhuis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• Basisschool
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Groep 7,8
• Leerjaar 1-3

Introductie

Het Achterhuis, de plek waar Anne Frank tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan twee jaar ondergedoken zat. Aan de hand van drie korte video’s, kijkvragen en interactieve vragen maken ze kennis met de plek en gaan ze in gesprek over Anne haar leven tijdens de onderduik. De les eindigt met een denkvraag, een reflectieopdracht en de mogelijkheid om klassikaal of individueel een kijkje te nemen in het digitale Achterhuis.

Instructies

Tip: Bekijk van tevoren de video’s uit de les en het digitale Achterhuis.

Kerndoelen 

po: 37, 51, 52, 53 

vo: 37, 40, 43

Anne Frank, het Achterhuis

Introductieslide

Bespreek hier eventueel met de leerlingen of ze het Anne Frank Huis al eens bezocht hebben.

Ontdek de plek waar Anne Frank tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan twee jaar onderdook: het Achterhuis 

Introductieslide

Neem samen met de leerlingen een kijkje in het leven van Anne Frank tijdens haar onderduikperiode in het Achterhuis. Ontdek hoe, met wie en waarom Anne daar leefde.

Aan het eind van de les (slide 23 en 24 ) is er de optie om de leerlingen individueel (of klassikaal) een kijkje te laten nemen in het digitale Achterhuis. Daar zie je de ruimtes zoals ze tijdens de onderduikperiode eruit zagen en vind je meer informatie.

Wat weet jij al over het Achterhuis?

Activeer de voorkennis van de leerlingen. Laat ze woorden invullen die bij hen opkomen als zij aan het Achterhuis denken.

Bespreek de ingevoerde antwoorden en laat leerlingen samenhang zoeken tussen de verschillende antwoorden. Sleep deze bij elkaar. Welke thema’s passen daarbij? Schrijf deze er eventueel boven. 

Tijdsduur 0:36 min

In deze video krijgen de leerlingen wat algemene informatie over het Achterhuis.

Op 6 juli 1942 duikt Anne Frank met haar familie onder op Prinsengracht 263. Waarom gebeurt dat denk je op deze dag?

1. Het lukt niet om te emigreren naar Amerika, Canada of Zwitserland.
2. De nazi’s steeds meer wetten en verordeningen invoeren die het leven van Joden moeilijker maakt.
3. De familie Frank steeds meer geluiden hoort over de slechte omstandigheden in de werkkampen.
4. Margot Frank een brief krijgt dat ze naar een werkkamp moet.

Antwoord: D

Otto Frank bereidde al langere tijd voor om te gaan onderduiken in het Achterhuis van zijn bedrijfspand vanwege de redenen die te lezen zijn a,b en c. De doorslag om op 6 juli onder te gaan duiken was de brief die Margot ontving in juli 1942. Op de volgende slide vind je een afbeelding van zo'n brief.

Sleep de afbeeldingen naar de juiste tekst.

Joodse kinderen mogen vanaf 1 september 1941 alleen nog les krijgen van joodse leraren in aparte joodse scholen.

In juli 1942 krijgen de eerste joden in Nederland een oproep voor een werkkamp. Margot ontvangt in juli 1942 ook een brief, hierdoor gaat de familie Frank eerder onderduiken.

Vanaf 15 september 1941 zijn openbare plaatsen (sportverenigingen, zwembaden, parken, dierentuinen) 'Verboden voor Joden'. Margot mag niet meer naar de roeiclub.

Op 6 juli 1942 duikt de familie Frank onder.

Vraag de leerlingen de afbeeldingen en omschrijving met elkaar te verbinden. De afbeeldingen kunnen ze uitvergroten door erop te klikken. Naderhand bespreek je zo samen de momenten die leidde tot het onderduiken en de onderduik periode van Anne Frank.

Tip: Start gezamenlijk met brief die Margot ontving door deze afbeelding op het digibord groot te tonen. Hierdoor koppel je het antwoord op de vorige vraag aan de opdracht op deze (en de volgende) slide.

Sleep de afbeeldingen naar de juiste tekst.

Op 3 juni 1945 keert 

Otto Frank als enige van de 

acht onderduikers terug naar Amsterdam.

De onderduikers worden op 

4 augustus 1944 ontdekt, 

gearresteerd en gevangen gezet.

Op 16 november 1942 trekt 

Fritz Pfeffer als laatste in in het Achterhuis.

In 1943 wordt de boekenkast geplaatst.

De familie Van Pels trekt op 13 juli 1942 in in het Achterhuis.

Vraag de leerlingen de afbeeldingen en omschrijving met elkaar te verbinden. De afbeeldingen kunnen ze uitvergroten door erop te klikken. Naderhand bespreek je zo samen de momenten die leidde tot het onderduiken en de onderduik periode van Anne Frank.

Tijdsduur 1:40 min

De leerlingen horen meer over de boekenkast en dat de onderduikers elke dag in angst leefden om ontdekt te worden.

Sleep de omschrijving naar de juiste kamer.

‘Boven aan de trap bereikt men een halfmatglazen deur, waarop eenmaal in zwarte letters ‘kantoor’ stond. Dit is het grote voorkantoor, zeer groot, zeer licht, zeer vol. Overdag werken daar Bep, Miep en mijnheer Kleiman. Via een kabinetje met brandkast, garderobe (kapstok) en grote voorraadkast komt men in het kleine, muffe, tamelijk donkere achterkamertje.’ 9 juli 1942

‘Rechts van de trap, een kamer zonder raam, met wastafel en afgesloten wc hokje.’ 9 juli 1942

‘Onze schuilplaats is nu pas een echte schuilplaats geworden. Mijnheer Kugler vond het namelijk beter om voor onze toegangsdeur een kast te plaatsen (omdat er veel huiszoekingen voor verstopte fietsen gehouden worden), maar dan natuurlijk een kast die draaibaar is en die dan als een deur opengaat. Mijnheer Voskuijl heeft het geval getimmerd.’ 21 augustus 1942

‘De begane grond is een groot magazijn, dat als pakhuis wordt gebruikt. Dit is weer onderverdeeld in verschillende hokjes, zoals maalkamer, waar kaneel, kruidnagelen en ook peper-surrogaat gemalen worden, en het is ook nog de voorraadkamer.’ 9 juli 1942

‘Zoals we allen wel veronderstelden, is Fritz een erg aardige man. Hij vond het natuurlijk goed om het kamertje met mij te delen. Ik ben eerlijk gezegd niet zo erg mee ingenomen dat vreemde mijn dingen in gebruik gaat nemen. ‘Als we maar iemand van onze kennissen kunnen redden is al het andere bijzaak,’ zei vader, en daar heeft hij volkomen gelijk in.’ 19 november 1942

‘Hoewel het zaterdag is, ben ik niet verveeld. Dat komt omdat ik met Peter op zolder zat. Met mijn ogen dicht heb ik zitten dromen. Het was heerlijk.’ 18 maart 1944

Anne Frank omschreef de kamers van het Achterhuis in haar dagboek. Laat de leerlingen de juiste omschrijving naar de juiste kamer slepen.

Tip: voor meer informatie over de ruimtes, zie bijlage.

Zoom in

Telkens krijg je een nieuw deel van een foto te zien.

• Wat zie je?
• Wat valt je op?

Instructies:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een foto te zien.

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

• Wat zie je nu nog meer?

• Geeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

• Wat is er veranderd ten opzichte van wat je eerst zag?

• Wat zie je nu nog meer?
• Wat is er veranderd ten opzichte van wat je eerst zag?
• Heeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

• Wat zie je nu nog meer?
• Wat is er veranderd ten opzichte van wat je eerst zag?
• Heeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

Anne verzamelde al voordat ze ging onderduiken plaatjes van filmsterren en ansichtkaarten.

Neem een kijkje in de kamer van Anne Frank

‘Ons kamertje was met die strakke muren tot nu toe erg kaal; dank zij vader die m'n hele prentbriefkaarten en filmster verzameling van tevoren al meegenomen had, heb ik met een lijmpot en kwast de hele muur bestreken en van de kamer één plaatje gemaakt. Daardoor ziet het er veel vrolijker uit.’ 

Anne Frank, 11 juli 1942

Tijdens het onderduiken verzamelt Anne nieuwe plaatjes, uit tijdschriften die ze van de helpers krijgt. 

Ze haalt plaatjes van de muur, voegt nieuwe toe of plakt ze over elkaar heen.

Vertel bij de foto:

De ruimtes in het Anne Frank Huis zijn nu leeg. Op deze foto’s zie je een reconstructie van Anne Frank haar kamer gemaakt in 1999.

Anne Frank's kamer was een van de plekken waar ze de meeste tijd doorbracht in het Achterhuis. Ze deelde deze kamer met Fritz Pfeffer.

Bekijk de hotspots op de slide en ga via de link haar kamer binnen. Hier kan je om je heen kijken en een aantal van de plaatjes die ze op haar muur plakte beter bekijken.

Tijdsduur 1:50 min

Leerlingen komen meer te weten over Anne Frank aan de hand van de plaatjes die ze op haar muur plakte in het Achterhuis.

Wat ben je te weten gekomen over Anne na het zien van haar kamer?

Bespreek de geven antwoorden van de leerlingen. Toelichting op het antwoord vind je in de video op de volgende slide.

Het Anne Frank Huis

Op 3 mei 1960 wordt de oude schuilplaats van Anne een museum.

Otto Frank wenst dat de kamers in het Achterhuis leeg blijven.

“Ik vraag vergiffenis als ik hier in dit huis niet meer tot u spreek. U zult begrijpen dat de gedachte aan alles dat hier gebeurd is, mij te machtig is. Ik kan alleen u allen danken voor de interesse, dat u door uw komst hier toont.”

Otto Frank, tijdens opening Anne Frank Huis, 3 mei 1960

Informatieve slide

Als je nu het Achterhuis bezoekt loop je door lege ruimtes. Er zijn wel nog enkele dingen te zien, zoals de plaatjes in Anne Frank haar kamer. 

In het digitale Achterhuis kun je de ruimte bekijken zoals ze eruit zagen tijdens de onderduikperiode van Anne Frank. In elke ruimte kan je 360 graden om je heen kijken en vind je meer informatie over de ruimte en hoe Anne daar leefde. 

(De link naar het digitale Achterhuis vind je op slide 24, optioneel kan je dit nog klassikaal bekijken of je zet de leerlingen zelfstandig aan de slag)

Waarom denk je dat Otto Frank de kamers in 

het Achterhuis leeg wilde laten?

Bespreek de geven antwoorden van de leerlingen.

Toelichting antwoord

Zie de uitspraken van Otto Frank op de volgende slide.

‘Nadat het Anne Frank Huis was gerestaureerd, vroegen ze mij of de kamers weer moesten worden gemeubileerd. Maar ik antwoordde: ‘Neen. Tijdens de oorlog is alles eruit gehaald
en ik wil het zo laten’.’ 

Otto Frank in het Vrije Volk, 24 mei 1962

“Ik vraag vergiffenis als ik hier in dit huis niet meer tot u spreek. U zult begrijpen dat de gedachte aan alles dat hier gebeurd is, mij te machtig is. Ik kan alleen u allen danken voor de interesse, dat u door uw komst hier toont.”

Otto Frank, tijdens opening Anne Frank Huis, 3 mei 1960

Toelichting op vraag van de vorige slide d.m.v quotes van Otto Frank.

Klik op de spinner en beantwoord de vraag.

Verwerking slide

Wat hebben de leerlingen van deze les geleerd? 

Draai aan de spinner door op ‘GO!’ te klikken. 

Je kan de spinner op verschillende manieren inzetten in de klas:

• Plenair: Klik op ‘GO!’ en wijs een (of meer) leerling(en) aan om de vraag te beantwoorden. 
  
• Plenair (interactief): vraag een leerling om op het digibord op ‘GO!’ te klikken en de vraag te beantwoorden.
  
• Plenair + groepjes: Klik op ‘GO!’ en vraag de leerlingen om eerst in hun groepje de vraag te bespreken. Vervolgens vraag je een paar groepjes om hun antwoord met de klas te delen.
  

Extra uitleg: Wanneer je een vraag gehad hebt, klik op ‘Nog een keer draaien zonder …’. Of kies bij de toepassingsvragen om deze erin te laten staan, zodat een andere leerling de vraag ook nog kan beantwoorden. Ga zo alle vragen af. 

‘Wat er is gebeurd, kunnen we niet meer veranderen. Het enige dat we kunnen doen is van het verleden leren en beseffen wat discriminatie en vervolging van onschuldige mensen betekenen. Mijn mening
is dat iedereen de plicht heeft vooroordelen te bestrijden.’

 

Otto Frank, 1970.

Afsluitende slide

Zometeen neem je een kijkje  in het (digitale) Achterhuis. 

• We starten in de ruimte met de boekenkast.
  
• Door op de deurtjes te klikken ga je naar een andere ruimte.
  
• In elke ruimte kan je:
  

      - 360 graden om je heen kijken.

      - meer informatie te vinden.

Stap binnen in het digitale Achterhuis

Optioneel/Extra onderdeel voor meer verdieping

Vertel: Hier zien we een doorsnede van Prinsengracht 263 dit is de plek waar Anne Frank ondergedoken zat. Het bedrijfspand van Otto Frank; Opekta.

Info: Verwijs de leerlingen naar het (online) Achterhuis. Daar zien ze hoe het eruit zag tijdens de onderduikperiode van Anne Frank.

Geef de leerlingen de volgede link om binnen te stappen in het digitale Achterhuis: https://www.annefrank.org/nl/anne-frank/het-achterhuis/overloop/

OF

Zet het vinkje onderaan deze slide aan zodat de leerlingen deze op hun device kunnen zien. Dan kunnen zij gebruik maken van de hyperlink op de slide.