#UseTheNews: Pluriformiteit
1 / 23
Lesduur is: 45 minIntroductie
Beeld & Geluid maakt in samenwerking met #UseTheNews de les Pluriformiteit over de rol van de journalistiek. Een les die stap voor stap uitlegt hoe de journalistiek werkt, hoe nieuws tot stand komt en waarom pluriformiteit zo belangrijk is voor verkrijgen van nieuws.
Instructies
Je kunt deze les slide voor slide gebruiken. Download de docentenhandleiding over pluriformiteit die handig is om te gebruiken tijdens het lesgeven. Deze informatie staat ook op de geeltjes aan de achterkant van de les.
Instructies
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze les gaat over de verschillende invalshoeken in de journalistiek. Deze invalshoeken samen zorgen voor mediapluriformiteit, wat belangrijk is voor een democratie.
Slide 2 - Tekstslide
Aan het einde van de les weten leerlingen dat:
- nieuws een product is dat gemaakt wordt door mensen.
- dat zij ook hun eigen nieuwsselectie maken.
- dat nieuwsbronnen verschillende invalshoeken gebruiken, waardoor pluriformiteit ontstaat.
- waarom pluriformiteit belangrijk is voor hun eigen meningsvorming en de democratie.
Wat is nieuws volgens jou?
Slide 3 - Woordweb
Nieuws is actuele informatie over wat er gebeurt in de wereld.
- Voor iedereen geldt dat zij andere onderwerpen interessant vinden --> daarmee vinden ze die onderwerpen waarschijnlijk ook belangrijker --> wat nieuws is, kan dus persoonlijk zijn
- Je kan daarom stellen dat een nieuwsbericht altijd impact heeft op (een deel van) de samenleving, maar dat wil niet zeggen dat dat bericht ook voor iedereen nieuws is. (mediawijs.be)
Slide 4 - Video
In deze video legt journalist IJsbrand Terpstra uit
- hoe journalisten te werk gaan.
- dat journalisten een nieuwsselectie maken, deze rol wordt de 'poortwachter' genoemd.
- introduceert hij de 4a's (actueel, afstand, amusement en afwijkend).
- vertelt hij dat nieuws een product is dat gemaakt wordt door journalisten.
Slide 5 - Tekstslide
IJsbrand heeft ons kennis laten maken met de 4 A's. We benoemen aan de hand van voorbeelden wat er met deze voorwaarden wordt bedoeld en waarvoor journalisten ze gebruiken.
Aan de hand van de 4 A's selecteren journalisten het nieuws:
- Letterlijke afstand (nieuws in Nederland vinden mensen interessanter dan nieuws in een land ver weg)
- Afstand tot het onderwerp (als je voetbal leuk vindt, vind je nieuws over voetbal interessanter)
Amusement: Berichten met een hoge amusementswaarde vinden we leuk om te lezen en draagt daarom ook bij aan de nieuwswaarde van een bericht.
Amusement: Berichten met een hoge amusementswaarde vinden we leuk om te lezen en draagt daarom ook bij aan de nieuwswaarde van een bericht.
Het is wel afhankelijk van het onderwerp van het bericht. We vinden
nieuws over celebrities interessanter dan de buurvrouw van de neef
van...
Afwijkend: Als iets bijzonder ofwel afwijkend is, zoals een hoge leeftijd bereiken, dan is het nieuwswaardig.
Actueel: Van wanneer dateert het bericht? Als het niet nieuw is, is het geen
nieuws. Dat betekent dat iets recent is gebeurd of op het punt staat te
gebeuren.
Hoe wordt de functie van journalisten genoemd waarbij zij voor ons het nieuws kiezen?
A
Toezichthouders van het nieuws.
B
Poortwachters van het nieuws.
C
Bewakers van het nieuws.
D
Keurmeesters van het nieuws.
Slide 6 - Quizvraag
Het goede antwoord is B; poortwachter.
"Journalisten worden de poortwachters van het nieuws genoemd. Sommige gebeurtenissen komen door de poorten, en andere gebeurtenissen halen het nieuws niet." (IJsbrand Terpstra)
Zowel jij, als de journalisten maken dus een nieuwsselectie. Dit wordt allemaal gedaan door mensen.
Slide 7 - Tekstslide
NB: als je op de afbeelding klikt wordt deze uitvergroot.
Voeg nieuwsfoto’s toe van nieuwsgebeurtenissen die jij belangrijk vond deze week.
Journalisten maken voor ons een nieuwsselectie en vervolgens maken wij onze eigen nieuwsselectie.
Dit is mijn (docent) nieuwsselectie van deze week:
- Herkennen jullie de onderwerpen die erbij horen? We lopen ze even langs.
- Is dit ook het nieuws dat jullie volgen?
Bronnen:
Tweede kamer: wikimedia commons
Voetbal: Jannik Skorna, Unsplash
Protest: Li-An Lim, Unsplash
Oorlogsgebied: Jordy Meow, Unsplash
Brand: Daniel Tausis, Unsplash
Waar haal jij jouw nieuws vandaan?
Slide 8 - Woordweb
Jullie zijn ook jullie eigen poortwachter - bepalen zelf welk nieuws je tot je neemt.
Want je volgt niet alles. Dus:
Want je volgt niet alles. Dus:
- Welk nieuws volgen jullie op dit moment? (ook persoonlijke interesses hebben nieuws)
- Hoe kom je aan het nieuws? (apps, socials, krant, tv, vrienden, familie. school/leraar....)
Doel: leerlingen komen erachter dat er verschillende plekken zijn om nieuws vandaan te halen
Slide 9 - Tekstslide
Uit dit fragment blijkt dat jongeren heel veel uren doorbrengen op hun mobiel en dus continu getriggerd worden in (bewegende) beelden. Dit maakt dat hun focus daar ook op ligt.
Slide 10 - Tekstslide
Verschil tussen nieuwsbronnen
Het nieuws is korter en sneller, veel beeld en soms heel prettig uitgelegd - zonder dat het kinderlijk wordt. Duidelijk aanspraak op peergroep.
Slide 11 - Tekstslide
Er bestaan veel verschillende nieuwskanalen in Nederland. Dat is fijn want daarom kunnen we zelf kiezen waar we welk nieuws tot ons nemen.
- Herkennen jullie de nieuwskanalen die bij de logo's horen? (er is geen goed of fout)
In deze slide staan bewust sociale-mediaplatformen, omdat veel mensen vaak geen duidelijk onderscheidt maken tussen het platform (drager) en de bron. In de volgende slide gaan we op dit verschil in.
De marker bijvoorbeeld is een nieuw platform van BNN-VARA dat op sociale media nieuws uiteen zet.
De marker bijvoorbeeld is een nieuw platform van BNN-VARA dat op sociale media nieuws uiteen zet.
Slide 12 - Tekstslide
Er zit en duidelijk verschil tussen de dragers van nieuwsbronnen en de nieuwsbronnen zelf.
Zo zijn de dragers:
- Kranten
- TV
- Radio
- Sociale Media platformen
Via deze dragers kunnen nieuwsbronnen (nieuwsorganisaties) hun nieuws, geselecteerd en gemaakt door journalisten, verspreiden.
Ze hebben bijvoorbeeld hun eigen krant waarin ze nieuwsartikelen plaatsen, zoals de volkskrant. Een eigen TV programma, zoals het RTL Nieuws, een app zoals NU.nl of een instagram account zoals NOS stories.
'Instagram' zelf is dus geen nieuwsbron, maar er kan wel nieuws op geplaatst worden door bronnen.
Net als de 'TV' zelf geen nieuwsbron is, maar er wel nieuwsprogramma's zijn.
De dragers bepalen ook de manier van berichtgeving. Een bericht op socials is vaak kort en krachtig terwijl een krant veel uitgebreider over een onderwerp kan schrijven en een televisieprogramma het ook nog mooi in beeld moet brengen. Zo zie je dat berichtgeving nooit hetzelfde is.
Slide 13 - Tekstslide
Al die verschillende nieuwsbronnen hebben een eigen doelgroep en een redactie met een bepaalde blik op de wereld. Vanuit die factoren bepalen zij de invalshoek waar vanuit zij een onderwerp belichten.
Het gaat er dus om WAT ze vertellen in hun nieuwsbericht.
Dit is afhankelijk van de centrale vraag, vorm en doelgroep van het bericht.
In de volgende slide wordt besproken waar je een invalshoek aan kan herkennen.
Slide 14 - Tekstslide
De invalshoek herken je bijvoorbeeld aan:
De centrale vraag van het bericht
Gaat het over de bescherming van het milieu of gaat het over de gevolgen voor de boeren?
De vorm van het bericht
Is het lekker snel als een tiktok-post of is het een onderwerp in het journaal?
Wie er wordt geïnterviewd
Laat je een kind of een volwassene erover vertellen of een voorstander of een tegenstander van een onderwerp?
Het soort vragen dat wordt gesteld
Zijn het open vragen of gesloten vragen?
Slide 15 - Tekstslide
Deze opdracht komt overeen met de opdracht van de krantenkoppen. Nu mogen leerlingen videofragmenten analyseren.
Op deze manier worden leerlingen zich er bewust van dat zowel bij geschreven stukken als bij video-items, een invalshoek wordt gekozen door de journalist/redactie.
Slide 16 - Tekstslide
Bespreek dat al deze invalshoeken zorgen voor pluriformiteit. Leg uit wat pluriformiteit in de nieuwsmedia is.
Al die verschillende invalshoeken zorgen voor pluriformiteit in de nieuwsmedia. Dit betekent dat er in de nieuwsmedia veel verschillende soorten informatie (invalshoeken), zodat mensen goed geïnformeerd kunnen worden vanuit verschillende perspectieven.
https://www.nieuwsindeklas.nl/leerdoel/mediawijsheid/bronnen-voor-informatievaardigheden/pluriformiteit
Slide 17 - Tekstslide
Bespreek dat hierdoor elke uiting van nieuws haar eigen ‘kleur’ heeft en er daarom vanuit verschillende invalshoeken over nieuwsgebeurtenissen wordt geschreven.
De invalshoek is dus afhankelijk van de centrale vraag, de vorm en doelgroep.
Bron: Fokke & Sukke
Waarom is het belangrijk dat er
pluriformiteit in nieuwsmedia is?
pluriformiteit in nieuwsmedia is?
Slide 18 - Woordweb
Bespreek met leerlingen waarom zij denken dat het belangrijk is dat er mediapluriformiteit is.
Optionele antwoorden:
- zorgt voor diversiteit
- is belangrijk dat je vanuit meerdere perspectieven een mening kan vormen
- persvrijheid (komen we later op terug)
- het zorgt ervoor dat mensen zelf kritisch kunnen nadenken
Mediapluriformiteit is belangrijk omdat het ons helpt om beter te begrijpen, kritisch te denken en ons een breder beeld te geven van wat er om ons heen gebeurt.
Slide 19 - Tekstslide
Mediapluriformiteit is niet overal vanzelfsprekend.
In sommige landen vindt censuur plaats. Censuur betekent dat een land bepaalde informatie controleert of verbiedt. (Wikikids.nl)
Op de slide zie je een aantal voorbeelden.
In deze landen is het lastiger voor mensen om een eigen mening te vormen. Vaak wordt namelijk alleen de mening van de regering geaccepteerd.
Slide 20 - Tekstslide
Hoe kan het nou dat al die verschillende nieuwsmedia kunnen bestaan?
Dat door de persvrijheid die in Nederland geldt:
Persvrijheid: journalisten mogen schrijven wat ze willen: De overheid mag zich in Nederland niet bemoeien met wat mensen zeggen of schrijven (persvrijheid). Iedereen mag zeggen en schrijven wat hij wil. Zolang het niet in strijd is met de wet. Belediging, smaad en aanzetten tot haat en discriminatie zijn bijvoorbeeld verboden. Of iets in strijd is met de wet beoordeelt een rechter achteraf. (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/media-en-publieke-omroep/persvrijheid-bewaken)
Als gevolg van persvrijheid kunnen journalisten zelf bepalen welk onderdeel van een nieuwsgebeurtenis zij aandacht geven:
Invalshoek/perspectief: Journalisten bepalen wat ze over een bepaald onderwerp vertellen.
Het selecteren en maken van nieuws wordt dus gedaan door mensen. Deze mensen zijn journalisten die ook persoonlijke interesses hebben.
Slide 21 - Tekstslide
Boodschap: Mediapluriformiteit zorgt er dus voor dat je een zo compleet mogelijk beeld krijgt van een nieuwsgebeurtenis en dat je goed en objectief jouw eigen mening over een onderwerp kan vormen.
Dit is belangrijk voor de democratie.
Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Ga met de leerlingen na wat ze deze les hebben geleerd.
In de volgende les gaan we het hebben over framing.