#UseTheNews: Framing
1 / 23
Lesduur is: 45 minIntroductie
Beeld & Geluid maakt in samenwerking met #UseTheNews de les Framing. Een stap voor stap uitleg hoe framing door al het nieuws is en hoe je het zelf kunt herkennen.
Instructies
Je kunt deze les slide voor slide gebruiken. Download het dossier (de lesbrief) over framing die handig zijn als handleiding tijdens het lesgeven. Deze informatie staat ook op de geeltjes aan de achterkant van de les.
Instructies
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
In deze les gaat het over framing in de journalistiek. Hierbij hebben we het over:
- Het verschil tussen framing en invalshoeken.
- Vier verschillende soorten framing.
- Waarom het belangrijk is om framing te herkennen en de invloed van framing op jouw meningsvorming.
Aan de hand van uitleg en opdrachten leren leerlingen diverse soorten framing te herkennen en kritisch na te denken over de invloed van framing op hun meningsvorming.
Slide 2 - Tekstslide
In de vorige les hebben we het gehad over invalshoeken in de journalistiek (pluriformiteit) → dus dat verschillende nieuwsmedia verschillende invalshoeken gebruiken. Deze diversiteit is belangrijk omdat het ons de mogelijkheid biedt om toegang te krijgen tot informatie vanuit verschillende perspectieven en bronnen. Op die manier krijgen we een zo goed mogelijk beeld van de werkelijkheid.
Slide 3 - Tekstslide
Hoe de informatie in verschillende nieuwsartikelen vervolgens wordt gepresenteerd daar heeft framing betrekking op. Dit kan leiden tot verschillende percepties van hetzelfde nieuwsverhaal, afhankelijk van hoe het wordt geframed.
Aan het einde van de les weten leerlingen:
- Wat framing in de journalistiek inhoudt.
- Hoe je framing in de journalistiek kan herkennen.
- Dat framing invloed heeft op meningsvorming.
- Hoe je kritisch kan nadenken over de impact van framing.
Slide 4 - Tekstslide
Bekijk de video van isdatechtzo.nl.
Video omschrijving isdatechtzo.nl:
Een frame is een kader dat je gebruikt als je een verhaal vertelt. De woorden en beelden die je kiest om iets te omschrijven, bepalen hoe je verhaal overkomt. Als je vertelt over je vakantie, omschrijf je dan alleen hoe geweldig je vakantie was, of ook de minder mooie momenten? En als een journalist verslag doet van een protest, vertelt hij of zij dan alleen wat de demonstranten vinden? Of ook hoe er in de rest van Nederland gedacht wordt over het protest?
Bron: https://www.isdatechtzo.nl/nieuws-media/framing/wat-is-framing/
Slide 5 - Tekstslide
Het verschil tussen een invalshoek en framing kan lastig te begrijpen zijn. Framing ligt dan ook in het verlengde van invalshoek. Leg aan de hand van deze slide uit wat het verschil is tussen deze twee begrippen.
- Bij de INVALSHOEK gaat het erom vanuit welk perspectief je een verhaal belicht. Je kijkt dus naar WAT je vertelt over een gebeurtenis. Wat is nieuws., wat is belangrijk voor het publiek, etc.
- Bij FRAMING gaat het erom HOE je dit verhaal vervolgens vertelt. Dus hoe wordt de boodschap gepresenteerd? Door framing wordt een bepaalde perceptie op het verhaal gecreëerd.
Framing is een manier om over de werkelijkheid te vertellen of deze te laten zien. Meerdere frames zijn dus waar. Daarom is het belangrijk om frames te herkennen.
Komen jullie framing tegen in de
media?
media?
Ja
Nee
Geen idee, ik herken het niet
Slide 6 - Poll
Leerlingen weten nu wat framing is. Komen ze dit zelf tegen in de media? Bespreek dit klassikaal of laat leerlingen dit met elkaar in groepjes bespreken.
Framing is geen nepnieuws:
Framing is een manier om over de werkelijkheid te vertellen of deze te laten zien. Nepnieuws wordt daarentegen bewust gemaakt om mensen te misleiden. Nepnieuwsmakers laten de werkelijkheid niet zien zoals deze is, maar verzinnen een eigen werkelijkheid en beweren dat dit de enige waarheid is.
https://www.isdatechtzo.nl/nieuws-media/framing/wat-is-framing/
Slide 7 - Tekstslide
Er bestaan verschillende soorten framing. De vier soorten waar het in deze les over gaat zijn:
- Framing door woordkeuze;
- Gelijkwaardige framing;
- Nadrukkelijke framing;
- Framing in beelden.
Door te leren dat deze verschillende soorten framing bestaan, leren leerlingen framing te herkennen. Aan de hand van uitleg, voorbeelden en opdrachten maken ze kennis met deze vier vormen van framing.
Slide 8 - Tekstslide
De afbeeldingen zijn te vergroten door erop te klikken.
Slide 9 - Tekstslide
Voor nieuwsmedia is het belangrijk dat ze goed nadenken over hun woordkeus. Vooral bij gepolariseerde en gevoelige onderwerpen kan dit lastig zijn. Het taalgebruik heeft namelijk direct invloed op de beeldvorming van het onderwerp.
Bijvoorbeeld bij het Israël-Palestina conflict. In dit fragment van Mediastorm vertellen journalisten over hun woordkeuze rondom Hamas.
Slide 10 - Tekstslide
Leerlingen weten nu wat framing door woordkeuze is en mogen nu zelf aan de slag met het spotten van framing door woordkeuze in krantenkoppen over de wolf.
Antwoorden:
De Telegraaf: Romantiek. bloedbaden
De Volkskrant: Té goed
Reformatorisch dagblad: Snackbar
De Standaard: Grimmig
De Telegraaf: Moordende
Dagblad van het Noorden: Hoort thuis
Slide 11 - Tekstslide
Framing zit niet altijd direct in woorden, twee vormen waarbij framing wat lastiger te spotten is zijn ‘gelijkwaardige framing’ en ‘nadrukkelijke framing’.
- Gelijkwaardige framing houdt in dat er verschillende weergaven zijn van gelijke scenario’s. Je kan kiezen om het scenario negatief of positief uit te drukken. Je kan bijvoorbeeld schrijven dat ‘60% is gezakt’ of dat ‘40% is geslaagd’. Beide scenario’s vertellen hetzelfde verhaal, maar geven een andere indruk.
- Met nadrukkelijke framing wordt een deel van het verhaal benadrukt en een ander deel genegeerd. Het verhaal is daardoor niet compleet. Je hebt bijvoorbeeld zowel een 8 als een 4 teruggekregen als cijfers op school, maar je vertelt alleen over de 8.
Het verschil tussen gelijkwaardige en nadrukkelijke framing is dus dat bij gelijkwaardige framing het verhaal nog wel compleet is, maar het positief of negatief wordt belicht en bij nadrukkelijke framing het verhaal incompleet is.
Afbeeldingen:
- Eén ster voor beter leven OF twee sterren voor slechter leven = gelijkwaardige framing
- Er wordt geprotesteerd zonder problemen MAAR er is één relschopper die uitgelicht wordt = nadrukkelijke framing
Slide 12 - Tekstslide
Leerlingen krijgen een TikTok video van De Marker te zien waaruit blijkt dat De Telegraaf eenzijdig bericht over een rapport over Syrische Nederlanders. Aan de hand van de TikTok, mogen leerlingen gelijkwaardige en nadrukkelijke framing uit het artikel van De Telegraaf halen.
In de volgende slide worden de antwoorden besproken.
Slide 13 - Tekstslide
Bespreek aan de hand van deze slide de antwoorden van het fragment van De Marker.
- Er wordt gezegd: 38% zit in bijstand. Zou ook kunnen zeggen: 62% zit niet in bijstand. (Daarbij wekt deze kop de indruk dat dit alleen over Syrische mannen gaat, maar het zijn alle Syriërs).
- Er wordt gezegd: en van hun vrouwen werkt twee derde niet. Kan ook zeggen: een derde werkt.
Nadrukkelijke:
- Het aantal Syriërs in de bijstand daalt flink en het aantal werkende neemt sterk toe, dat noemt de telegraaf niet.
- Er is ook een vooruitgang te zien bij het aantal werkende Syrische vrouwen.
- Het aantal is bijna net zo hoog als Nederlandse.
De kop van het artikel van de telegraaf is inmiddels veranderd: 38 procent Syriërs zit in de bijstand.
Slide 14 - Tekstslide
Framing zit niet alleen in taal maar ook in beelden. Aan de hand van foto’s (in combinatie met tekst) kan een onderwerp worden geframed.
Voorbeelden in de slide:
Volkskrant - Is Schiphol nog veilig?
https://nos.nl/artikel/2126480-moslim-daagt-volkskrant-vanwege-framing-op-voorpagina
Een moslim-man met baard wordt in verband te brengen met verhoogde terreurdreiging op Schiphol. De man op de foto vond zelf dat zijn portretrecht werd geschonden en dat de krant zich schuldig heeft gemaakt aan framing van berichtgeving over moslims.
Volkskrant/Telegraaf - Sinterklaasfeest
https://stukroodvlees.nl/visuele-framing-van-de-pietendiscussie/
"Deze twee voorpagina’s zijn een mooi voorbeeld van de kracht van beelden. Ze kunnen beschouwd worden als uitermate sterke framing devices, die een verschillende invalshoek geven van eenzelfde onderwerp of probleem. In dit geval legt de Telegraaf de nadruk op de ongeregeldheden gedurende de intocht die samenhangen met de Zwarte Pieten-discussie, terwijl de Volkskrant stilstaat bij het feit dat ook Witte Pieten grotendeels geaccepteerd worden gedurende de intocht." (Rens Vliegenthart, Stuk Rood Vlees)
Soldaat krijgt water
Je ziet in dit voorbeeld goed dat de uitsnede van het beeld invloed kan hebben op het verhaal dat het beeld vertelt.
Time - Newsweek
https://people.southwestern.edu/~bednarb/su_netWorks/projects/enyioha/O.J.Simpson.html
NFL-voetbalster O.J. Simpson stond terecht voor de moord op zijn vrouw. Hoewel Simpson onschuldig werd bevonden wegens gebrek aan bewijs, berichtten tijdschriften als Newsweek en Time over de zaak en plaatsten Simpsons politiefoto op hun covers. Beide tijdschriften gebruiken dezelfde foto van Simpson, maar hanteren twee verschillende benaderingen om de afbeelding weer te geven, wat vervolgens andere emoties oproept bij het bekijken van de omslagen. Op de voorkant van Newsweek is het beeld van Simpson in de oorspronkelijke staat te zien, zonder dramatische wijzigingen met betrekking tot de verlichting. Je kunt Simpsons gezicht gemakkelijk zien. Simpsons ernstige gezichtsuitdrukking doet hem onschuldig lijken.
Time Magazine hanteert een andere aanpak dan Newsweek in een poging Simpson als schuldig aan te wijzen. Aaron Gullickson, auteur van 'The Significance of Color Declines: A Re-Analysis of Skin Tone Differentials in Post-Civil Rights America' stelt: 'Sommige anekdotische bewijzen suggereren dat blanken bijzonder negatieve stereotypen hebben over zwarten met een donkere huidskleur, zoals de donkerder wordende van het gezicht van O.J. Simpson op de cover van Time Magazine" (Gullickson 159). Dit toont niet alleen racisme jegens Afro-Amerikanen met een donkere huidskleur aan, maar ook hoe hetzelfde racisme in tijdschriften wordt geportretteerd.
Slide 15 - Tekstslide
Bespreek wat voor beeld van de wolf wordt neergezet.
- Lief en schattig
- Ondeugende dief
- Moordende wolf
Slide 16 - Tekstslide
De journalisten gebruiken het woord een aantal keer, de politici niet. Maar doordat journalisten het blijven herhalen, wordt het uiteindelijk een echt woord.
Slide 17 - Tekstslide
Het gebruik van framing in berichtgeving kan bijdragen aan een algemeen frame. De keuze van woorden en beelden bepaalt namelijk hoe een verhaal overkomt (Isdatechtzo.nl). Als deze benadering van een onderwerp vaker terugkomt ontstaat een algemeen frame rondom dit onderwerp. Bijvoorbeeld het 'gelukszoekers-frame' bij vluchtelingen of het ‘woke-frame’ bij activisme.
Andere voorbeelden zijn:
- 'woke-frame'
- 'hero-frame'
- 'slachtoffer-frame'
- 'klimaatdrammers-frame'
- 'Woke-frame'
Slide 18 - Tekstslide
Om alle vormen van framing te analyseren, bekijken leerlingen een aantal fragmenten over asielzoekers. De fragmenten zijn afkomstig van ‘Eenvandaag’, ‘Powned’ en ‘Danny’s wereld’. Allemaal met een andere invalshoek, waardoor er op een andere manier geframed wordt. Of zien leerlingen juist weinig framing terug in een fragment en is het neutraal?
Antwoorden:
...
Slide 19 - Tekstslide
Na het kennismaken met verschillende soorten framing en dit leren herkennen aan de hand van diverse opdrachten, gaan de leerlingen met elkaar in gesprek aan de hand van twee stellingen (te zien op volgende slides):
- Wat voor invloed heeft framing op jouw meningsvorming?
- Waarom is het belangrijk om framing te herkennen?
Deze twee stellingen zorgen ervoor dat leerlingen kritisch nadenken over het concept ‘framing’.
Waarom is het belangrijk om framing te herkennen?
Slide 20 - Woordweb
Het is belangrijk om frames te herkennen, zodat je een frame niet verward met het volledige verhaal. Een frame is een blik op de werkelijkheid, waardoor meerdere frames waar kunnen zijn. Door frames te herkennen, kun je ze met elkaar vergelijken en goed je eigen mening vormen.
https://www.isdatechtzo.nl/nieuws-media/framing/wat-is-framing/
Wordt framing in de nieuwsmedia bewust toegepast?
Slide 21 - Woordweb
In sommige gevallen wordt framing in nieuwsmedia bewust toegepast. In bepaalde vormen zoals een column of spotprent wordt vaak duidelijk een mening gepresenteerd waarbij framing goed van pas kan komen.
In sommige gevallen is framing ook niet te voorkomen. Je moet nou eenmaal een onderwerp beschrijven met woorden, waarvan het soms erg lastig is om dit volledig neutraal te doen of het onderwerp helemaal niet in een bepaald kader te plaatsen.
In sommige gevallen wordt framing ook niet bewust toegepast. Een nieuwsbron kan de framing achteraf herstellen. Wat je ook zag bij het artikel van De Telegraaf wat in de video van De Marker werd besproken.
Daarnaast kan framing zowel positief als negatief zijn:
- 'kies voor een positieve levensstijl' ipv 'stop met ongezond eten'.
- (zwarte) piet is bijna geen issue meer --> voorbeeld Volkskrant slide 14
Slide 22 - Tekstslide
Het is belangrijk om frames te herkennen, zodat je een frame niet verward met het volledige verhaal. Een frame is een blik op de werkelijkheid, waardoor meerdere frames waar kunnen zijn. Door frames te herkennen, kun je ze met elkaar vergelijken en goed je eigen mening vormen.
In sommige gevallen wordt een frame vaak herhaald, waardoor ook alleen die kant verhaal wordt belicht in kranten, sociale media en op TV. Hierdoor kan de andere kant van het verhaal uit beeld verdwijnen en wordt er een versimpeling van de werkelijkheid laten zien.
Om frames te herkennen is het belangrijk om je bewust te zijn van de verschillende soorten framing. Welke woorden en beelden worden er gebruikt, worden er stukken van het verhaal weggelaten en wordt het positief of negatief benaderd.
Als je frames herkent, voorkom je dat je het grote plaatje uit het oog verliest en onthoud je dat er meerdere kanten aan een verhaal zitten.
https://www.isdatechtzo.nl/nieuws-media/framing/wat-is-framing/
Slide 23 - Tekstslide
Aan het einde van de les is het voor leerlingen duidelijk dat een frame slechts één kijk is op de werkelijkheid en dat meerdere frames daarom waar kunnen zijn. Door frames te herkennen kun je langs ze heen kijken, ze vergelijken en zo beter je eigen mening vormen.