Kwakoe - Bart Römer

• Nederlands
• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Kwakoe - Bart Römer

Instructies

In de bijlage vind je een docentenhandleiding. Deze lessen zijn gemaakt in het teken van het 150 jaar afschaffen van slavernij. Leerlingen in het vmbo maken kennis met een jeugdboek en tegelijkertijd leren ze over het slavernijverleden van Nederland.

Instructies

BG Kwakoe docentenhandleiding.docx

Kwakoe 

Bart Römer

   

met lesplan

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Ons Slavernijverleden is een thema waar we dit jaar - Herdenkingsjaar Slavernijverleden - niet omheen kunnen. In de Nederlandse literatuur zijn verschillende boeken geschreven die hier hun licht op laten schijnen.

Docent Nederlands Annelieke Megens koos een aantal boeken uit die én een mooie ingang tot het thema hebben én die aansluiting vinden bij de leerlingen - VMBO en onderbouw havo. Bij elke les vind je bij de instellingen een uitgebreide docentenhandleiding (lesplan). Het boek is ook als e-boek in de bibliotheek te vinden.

Hoe werkt deze les?

Je kunt deze les integraal geven, je kunt ook onderdelen eruit gebruiken. De thema's worden geïllustreerd met fragmenten uit de collectie van Beeld & Geluid Onderwijs. Weet je niet hoe dat werkt? Kijk dan de korte handzame tutorials.

Kwakoe

Bart Römer

 

Thomas is als baby in Suriname gekomen. Zijn moeder heeft de reis op het slavenschip niet overleefd. Hij krijgt zijn naam van de plantagehouder. Thomas groeit op met Jacobus, de zoon van de plantagehouder. 

Wanneer de jongens samen opgroeien blijkt er van gelijkheid geen sprake meer...

Wat kun je verwachten?

   Deze afbeelding is een suikerzoete afbeelding van het leven 

   op een plantage. Is dit het leven dat Thomas leidde?

   Bekijk hier de video

Wat zijn de verschillen tussen het filmpje en de afbeelding?

Afb.: wikimedia

bron: RTL Nieuws YouTube, 2023

Video gemaakt door RTL met daarin een korte beschrijving van de slavernij en de afschaffing van de slavernij. duur: 5 minuten

Thomas = Kwakoe

Geboren op:  Jongensnaam      Meisjesnaam

Zondag          Kwasi                   Kwasiba

Maandag       Kodyo (Kodjo)      Adyuba

Dinsdag         Kwamina              Abeniba

Woensdag     Kwaku (Kwakoe)  Akuba

Donderdag    Yaw                       Yaba

Vrijdag           Kofi                       Afiba

Zaterdag        Kwami                  Amba

Bekijk hier het fragment

Thomas vriendin wil dat hij zijn naam verandert. Waarom kiest ze voor Kwakoe?

Ze heet Kwasiba. Wat weet je nu van haar? 

Afb.: publicdomainpictures

bron: Vroeger & Zo, Teleac, 2006

Fragment (nagespeeld) waarin slaven verkocht worden en een van de slaven een nieuwe - Nederlandse - naam krijgt. Respectloos en onmenselijk

Het boek in het kort

Thomas is als kleine jongen in huis gekomen bij baas Colebrander. Daar wordt hij samen met zoon Jacobus opgevoed door Kokkie de huisslavin. Thomas groeit op en wordt de futuboy (huisslaaf) van baas Colebrander die grote plannen met hem heeft. Jacobus is zijn grootste vijand geworden nadat Thomas hem afgetroefd heeft. Baas Colebrander heeft grootse plannen met Thomas. Hij wil hem naar de stad sturen om naar school te gaan. 

Maar daar komt Kwasiba in zijn leven. Hij vindt haar prachtig. Jacobus ook...

Dan wordt de plantage ook nog bedreigd door de Marrons. 

Of is uiteindelijk Jacobus het grootste gevaar?

Afb.: wikimedia

C

Kinderliedje:

Surinaams kinderliedje:

Faya siton no bron mi so

aya siton no bron mi so

Again masra Jantjie e kiri sma pikin

Nederlandse vertaling:

Vuursteen brandt me niet zo

Alweer vermoordt meneer Jan een mensenkind

Waarom moesten de slaven hun verhalen vertellen via liedjes?

Waarom zijn de liedjes zo belangrijk?

Thomas wordt niet gebrandmerkt door baas Colebrander. Wat zegt dit over de relatie tussen Thomas en Colebrander?

Jacobus brandmerkt Thomas meteen wanneer hij zelf de baas is. Waarom zou hij dat doen?

Afb.: wikimedia

Bekijk hier het fragment

bron: DWDD, BNNVARA, 2019

Fragment uit DWDD over brandmerken en kinderliedjes. Heel indrukwekkend. 

De vraagtekens hebben met het fragment en het boek te maken en kun je als kijkvragen beschouwen

Marrons

De Marrons werden door Thomas en de andere slaaf gemaakten gevreesd. Het leger werd zelfs ingezet. In dit fragment wordt verteld over de rol van de Marrons.

Kijkvragen

• Wat was Frederiksdorp vroeger en wat is het nu?
• Wat betekent het woord Marrons letterlijk?
• Wat zegt dat over de behandeling van de slaaf gemaakten.
• Wat wilden de plantagehouders met het cordonpad?
• Welke problemen kwamen ze tegen bij de aanleg?
• Waarom is de man die afstamt van de Marrons zo trots op zijn familie?

Afb.: garystockbridge617

Fragment met daarin het duidelijke verhaal over de Marrons - de wreedheden op de plantages waardoor je ook beter begrijpt waarom tot slaaf gemaakten niet durfden te vluchten.

Kwasiba

Kwasiba was een huisslavin in de stad. Zij wordt verkocht aan baas Colebrander en komt op de suikerplantage in het oerwoud terecht. Kwasiba vindt het hier vreselijk.

Waarom zou ze liever slavin in de stad zijn?

Ze probeert een relatie te krijgen met Jacobus. 

Wat voor voordelen heeft zo'n relatie?

Kwasiba geeft Thomas zijn Afrikaanse naam Kwakoe. Tegelijkertijd probeert ze Jacobus te versieren. 

Wat vind je hiervan?

Afb.: wikimedia

Bekendwording van de gruwelijkheden 

De maker van deze tekening - en vele anderen - is een Schots Nederlandse militair. Zijn naam is John Stedman.

Tijdens zijn diensttijd maakt hij als eerste tekeningen van de gruwelijke manieren waarop slaven behandeld worden. Deze tekeningen waren een grote schok voor veel mensen. En voor de eerste keer werd er serieus gekeken of slavernij niet beter afschaft kon worden.

Bekijk hier het fragment over Stedman

Afb.: wikimedia

bron: Kaaskoppen en waterlanders, NRCV, 2008

Fragment over John Stedman - dit was een van de eerste signalen naar de buitenwereld waarop gereageerd werd op de gruwelijkheden.

Boni

Kwakoe en Kwasiba krijgen een zoon. Boni.

Kwakoe droomt ervan dat zijn zoon in vrijheid geboren wordt. Hij sluit zich dan ook aan bij de Marrons zodat zijn zoon in vrijheid kan opgroeien.

Boni is een beroemde vrijheidsstrijder. 

In dit fragment vertelt Cynthia McLeod een stukje uit het verhaal van Boni.

Afb.: wikimedia

bron: Summerschool, BNNVARA, 2022

Schrijfster Cynthia McLeod vertelt over de Boni.

Anton de Kom

De geschiedenis van Suriname was heel lang een witte geschiedenis. 

Een geschiedenis die verteld werd door de Fraters van Tilburg.

Anton de Kom besloot de geschiedenis opnieuw te vertellen maar nu door de ogen van de slaafgemaakten. 

Hij noemde zijn boek:

Wij slaven van Suriname

Zijn verhaal zorgde voor een andere kijk op de geschiedenis.

Zijn verhaal is de basis voor alle latere verhalen.

Luister hier naar wie Anton de Kom eigenlijk was

Bron: Klokhuis, NTR, 2022

Afb.: wikipedia

Fragment uit het Klokhuis met een rap over Anton de Kom.

Verwerkingsopdrachten

Keti Koti

                         Bekijk hier een NOS-Short over Keti Koti

                         Bekijk voor je antwoorden ook deze les over Keti Koti

                     

Je ziet een story over keti koti. Je krijgt uitleg, je ziet filmpjes en de story eindigt met een vraag. 

Ga in een groepje deze story bespreken en denk na over de volgende vraag:

Afb.: wikimedia

Moet Keti Koti een nationale feestdag worden?

NOS-short is kort

LU-les over Keti Koti is wat uitgebreider. Die kun je ook apart in een les behandelen.

Rap Typhoon

          

Rappen over slavernij

Een zoektocht naar verhalen uit Suriname.

Typhoon vertelt over de zoektocht naar zijn voorouders en hoe het hem inspireert voor zijn rap.

Waarom gaat Typhoon op zoek naar zijn verleden?

Zijn familie is op de plantage geboren. Hoe ervaart hij dit?

Dieren hebben nog meer rechten dan slaven. In Kwakoe worden slaven Kroesvee genoemd. Kun je deze naam uitleggen?

Wat hoopt Typhoon met deze rap te bereiken?

Denk je dat dit gaat lukken?

Afb.: wikimedia

Bekijk hier het fragment

bron: schooltv, NTR, 2013

Rapper Typhoon vertel over zijn eigen voorvaderen en hoe zijn eigen verleden hem inspireert.

Maak zelf een rap

Je hebt het fragment gezien waarin je ziet hoe Typhoon een rap maakt.

• Je gaat nu zelf een rap maken. 
• Je hebt geleerd dat de slaaf gemaakten hun geschiedenis vertelden door liedjes te maken en die zo aan elkaar door vertelden, zodat ze nooit hun geschiedenis zouden vergeten.

Maak een rap over een stukje van jouw geschiedenis. Wat vind je belangrijk om over jezelf te vertellen. Zet er een mooie beat onder. Ga je de rap aan de klas laten horen?

Afb.: pixabay

Bekijk hier het fragment

bron: Klokhuis, NTR, 2012 

Rapper Typhoon vertel over de verschillende vormen van rappen en doet voor hoe dat klinkt.

Schrijf drie dingen waar je graag meer over zou willen weten. Hoe ga je dat opzoeken?

We proberen bij Beeld & Geluid aan te sluiten bij het curriculum en bij de behoeftes van docenten. Om deze reden zijn we benieuwd naar jullie mening. Heb jij deze les gegeven en wil je ons helpen met feedback? 

Mail dan naar: [e-mail]

Beantwoord graag de volgende vragen:

 

1. Welk cijfer van 1-10 zou jij deze les geven? 

2. Ontbrak er wat aan de les? Zo ja wat? 

3. Welke onderwerpen zou jij graag belicht zien in een les van Beeld & Geluid? 

Voor de docent ... Wat vond jij van deze les?