Doe je iets of doe je niets?
1 / 13
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Leg uit wat ‘vrijheid van meningsuiting’ is.
Definitie: “De vrijheid van meningsuiting is de vrijheid van burgers hun overtuigingen te uiten, zonder controle vooraf door de staat. Het is een belangrijk grondrecht in elke democratie. De vrijheid van meningsuiting kent wel een aantal grenzen. Als een persoon of organisatie die grenzen overschrijdt, kan de rechter beslissen dat zijn vrijheid moet worden ingeperkt.”
Bron: Raad voor de rechtspraak.
Slide 5 - Tekstslide
Leg uit wat haatzaaien (of ‘aanzetten tot haat, discriminatie of geweld’) betekent, en welke (strafbare) uitingen er nog meer zijn die de vrijheid van meningsuiting beperken.
Er is dus vrijheid van meningsuiting, maar dat betekent niet dat je zomaar álles mag zeggen. Je mag bijvoorbeeld nooit iets beledigends of discriminerends zeggen. Dat is strafbaar. Ook haatzaaien, waar het tegenwoordig vaak over gaat, is strafbaar.
Definitie: haatzaaien is “aanzetten tot haat tegen of discriminatie van mensen of gewelddadig optreden tegen persoon of goed van mensen wegens hun ras, hun godsdienst of levensovertuiging, hun geslacht, hun hetero- of homoseksuele gerichtheid of hun lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap”.
Bron: Wetboek van Strafrecht.
Haatzaaien is strafbaar; je kunt er tot twee jaar gevangenisstraf voor krijgen.
Slide 6 - Tekstslide
Leg kort uit wat andere strafbare uitingen zijn die de vrijheid van meningsuiting beperken:
- Smaad (art. 261 Wetboek van Strafrecht): opzettelijk iemand beschadigen door hem of haar ergens van te beschuldigen in het openbaar.
- Laster (art. 262 Wetboek van Strafrecht): het plegen van smaad, terwijl je weet dat het niet waar is.
- Belediging (art. 266 Wetboek van Strafrecht): elke opzettelijke belediging, die geen smaad of laster is, in het openbaar.
Omdat niet direct duidelijk is waar bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting ophoudt en er sprake is van haatzaaien, zijn er rechtszaken nodig om hierover duidelijkheid te krijgen. De rechter spreekt zich dan uit
over de vraag of wat er gebeurde strafbaar was of niet. Een bekend voorbeeld hiervan is de rechtszaak
tegen Geert Wilders. Sommigen vinden dat bijvoorbeeld zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak onder
haatzaaien valt, terwijl anderen vinden dat dit onder de vrijheid van meningsuiting valt. De rechter moet, bij
vervolging, oordelen wat wel en wat niet mag.
Maar los van wat de wet zegt, of wat de rechter erover oordeelt, kunnen wij zelf ook een mening hebben over hoe mensen zich online gedragen. Of we het gepast vinden, of ‘net op het randje’, of onwenselijk, of echt over de grens. Sterker nog: we hebben een eigen verantwoordelijkheid.
Milou post een filmpje op een openbaar account, waarin ze mensen met een handicap belachelijk maakt.
Ze noemt ze “domme zombies die niets kunnen”, en zegt dat ze “beter opgeruimd kunnen worden”. Niemand heeft het bericht geliket en er staan (voorlopig) ook geen reacties onder.
Les 3
Doe je iets of doe je niets?
Slide 7 - Poll
Activiteit: de klas gaat zich een oordeel vormen over vier voorbeelden.
Bespreek de drie categorieën:
- Dit kan écht niet (bijvoorbeeld omdat het strafbaar is, zoals haatzaaien, smaad, laster, etc.).
- Dit is op het randje. Ik vind het wel kunnen, maar ik begrijp dat anderen gekwetst kunnen zijn.
- Dit is prima. Moet kunnen.
Dit is een digitale variant op de opdracht in het docentmateriaal. De leerlingen kunnen met hun devices het de stelling slepen naar één van de categorieën. Bespreek de stelling (en de antwoorden) met de klas.
Bespreek de oordelen, argumenten en discussies klassikaal.
Sta stil bij de ervaring dat het soms lastig is om tot overeenstemming te komen: kan iets nou wel of niet, en waarom? En dan heb je dat nu nog maar moeten overleggen met vier mensen ... Kun je nagaan hoe moeilijk dat is in een grote groep, of met alle mensen in het land!
Shanti ziet het bericht van Milou (uit situatie 1) en plaatst de eerste reactie. Het begint heel dramatisch, dat ze diep gekwetst is en erg moest huilen, omdat ze zelf een gehandicapt broertje heeft. Maar gaandeweg zie je haar steeds bozer worden, tot ze op het laatst verschrikkelijk gaat schelden op Milou, en schrijft dat ze “zelf opgeruimd moet worden”.
Les 3
Doe je iets of doe je niets?
Slide 8 - Poll
Activiteit: de klas gaat zich een oordeel vormen over vier voorbeelden.
Bespreek de drie categorieën:
- Dit kan écht niet (bijvoorbeeld omdat het strafbaar is, zoals haatzaaien, smaad, laster, etc.).
- Dit is op het randje. Ik vind het wel kunnen, maar ik begrijp dat anderen gekwetst kunnen zijn.
- Dit is prima. Moet kunnen.
Dit is een digitale variant op de opdracht in het docentmateriaal. De leerlingen kunnen met hun devices het de stelling slepen naar één van de categorieën. Bespreek de stelling (en de antwoorden) met de klas.
Bespreek de oordelen, argumenten en discussies klassikaal.
Sta stil bij de ervaring dat het soms lastig is om tot overeenstemming te komen: kan iets nou wel of niet, en waarom? En dan heb je dat nu nog maar moeten overleggen met vier mensen ... Kun je nagaan hoe moeilijk dat is in een grote groep, of met alle mensen in het land!: de klas gaat zich een oordeel vormen over vier voorbeelden.
Les 3
Doe je iets of doe je niets?
Een oude vriend van de basisschool heeft zijn profielfoto veranderd in een hakenkruis. Hij plaatst daar een aantal plaatjes die hij zelf heeft gemaakt, met teksten als “rot op” bij een foto van een meisje met een hoofddoek.
Slide 9 - Poll
Activiteit: de klas gaat zich een oordeel vormen over vier voorbeelden.
Bespreek de drie categorieën:
- Dit kan écht niet (bijvoorbeeld omdat het strafbaar is, zoals haatzaaien, smaad, laster, etc.).
- Dit is op het randje. Ik vind het wel kunnen, maar ik begrijp dat anderen gekwetst kunnen zijn.
- Dit is prima. Moet kunnen.
Dit is een digitale variant op de opdracht in het docentmateriaal. De leerlingen kunnen met hun devices het de stelling slepen naar één van de categorieën. Bespreek de stelling (en de antwoorden) met de klas.
Bespreek de oordelen, argumenten en discussies klassikaal.
Sta stil bij de ervaring dat het soms lastig is om tot overeenstemming te komen: kan iets nou wel of niet, en waarom? En dan heb je dat nu nog maar moeten overleggen met vier mensen ... Kun je nagaan hoe moeilijk dat is in een grote groep, of met alle mensen in het land!
Les 3
Doe je iets of doe je niets?
Sjoerd, die je kent van je sportclub, post op zijn account een foto waarin onze minister-president met een lang mes in zijn handen staat om een man met een baard in een oranje jurk te onthoofden. Het heeft te maken met iets wat de minister-president gezegd heeft in het nieuws.
Slide 10 - Poll
Activiteit: de klas gaat zich een oordeel vormen over vier voorbeelden.
Bespreek de drie categorieën:
- Dit kan écht niet (bijvoorbeeld omdat het strafbaar is, zoals haatzaaien, smaad, laster, etc.).
- Dit is op het randje. Ik vind het wel kunnen, maar ik begrijp dat anderen gekwetst kunnen zijn.
- Dit is prima. Moet kunnen.
Dit is een digitale variant op de opdracht in het docentmateriaal. De leerlingen kunnen met hun devices het de stelling slepen naar één van de categorieën. Bespreek de stelling (en de antwoorden) met de klas.
Bespreek de oordelen, argumenten en discussies klassikaal.
Sta stil bij de ervaring dat het soms lastig is om tot overeenstemming te komen: kan iets nou wel of niet, en waarom? En dan heb je dat nu nog maar moeten overleggen met vier mensen ... Kun je nagaan hoe moeilijk dat is in een grote groep, of met alle mensen in het land!
Slide 11 - Tekstslide
Sluit af met een motiverende aanmoediging: hoe jullie elkaar online behandelen, heeft invloed op de manier waarop jullie generatie de online cultuur bepaalt. Verander de wereld, begin bij jezelf ...
Slide 12 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Help ons de lessen verbeteren.
Geef uw feedback op De InternetHelden door een paar korte vragen te beantwoorden.