Les 2 Omgaan met nare beelden

• Mediawijsheid
• Burgerschapskunde
• +1
• Speciaal Onderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Praktijkonderwijs
• Basisschool
• Middelbare school
• vmbo

Instructies

Thema 5: Blijf er niet mee zitten

Praat erover!

Les 2: Omgaan met nare beelden

Inhoud van dit thema

Dit thema gaat over hulp zoeken als je online in de problemen komt of nare dingen ziet. Hulp vragen is niet zwak, maar juist moedig!

Op het internet maak je veel leuke dingen mee. Je ontspant er, deelt berichtjes met vrienden en kunt allerlei informatie opzoeken. Maar soms zie je iets wat minder leuk is. 

Bij wie kun je terecht als je online nare dingen meemaakt? Welke websites kun je bezoeken als je niet met iemand in het echt durft te praten? En wat doe je als je schokkende beelden tegenkomt?

Voor de docent

Tieners maken soms nare dingen mee online. Het is belangrijk dat ze goed weten bij wie ze terecht kunnen als het mis gaat, zowel persoonlijk als online.

Verder zien vrijwel alle leerlingen niet alleen leuke, maar ook gruwelijke beelden op sociale media. Denk aan oorlog, (dieren)mishandeling, marteling of vechtpartijen. De ervaring leert dat ze daar vaak niet over praten, maar dat ze dat wel fijn zouden vinden. Een veilige sfeer is daarom belangrijk; alleen dan durven ze deze ervaringen te delen. 

Het kan best heftig zijn om te horen dat leerlingen zulke nare dingen hebben gezien. Het is daarom de moeite waard om in de klas regelmatig terug te komen op de poster-geheugensteuntjes die horen bij de lessen in dit thema.

Lessen bij dit thema

Les 1: Hulp zoeken (online)

Les 2: Omgaan met nare beelden

Leerdoelen van dit thema

(Ook beschikbaar als poster)

Les 2

- Als ik online schokkende beelden zie, klik ik die weg en/of ga ik naar een volwassene.

- Als ik online schokkende beelden zie, deel ik die niet met anderen.

Introductie voor de leerlingen

Deze les gaat over de nare, schokkende beelden die tieners regelmatig te zien krijgen via sociale media. Welke effecten heeft het zien van deze beelden op jongeren? En in hoeverre weten ze hoe ze ermee om kunnen gaan? Bij wie kunnen ze terecht voor een luisterend oor, extra uitleg of ondersteuning?

Sociale media zijn natuurlijk heel leuk, maar soms komen er foto’s of filmpjes voorbij die je liever niet had willen zien.

Deel een voorbeeld uit het eigen leven, vertel bijvoorbeeld over een enge film waar je nog weken lang van wakker lag. Extra weetje:

volgens onderzoek geeft maar liefst 80% van de jongeren aan dat ze graag een waarschuwing zouden willen, voordat schokkende beelden getoond worden op sociale media.

Instructies

Thema 5 Les 2 Omgaan met nare beelden.pdf

Werkbladen

Thema 5 Les 2 Poster.pdf

Verstandig delen

Blijf er niet mee zitten

Thema 5

Les 2: Omgaan met nare beelden

Kijken

Denken

Doen

Sociale media zijn natuurlijk heel leuk, maar soms komen er foto’s of filmpjes

voorbij die je liever niet had willen zien. Deze les gaat over hoe je dat kunt voorkomen, en wat je kan doen als je schrikt van nare beelden. 

Link naar filmpje van Quinn en Aaron

https://youtu.be/prV7sFyzEHU

Heeft iemand weleens 

een video naar je    doorgestuurd waarvan

je erg geschrokken bent?

Klik op de afbeelding om de strip schermvullend te vergroten

• Wat voelde je na het zien   van die vreselijke beelden?

Zien jullie alleen nare  beelden op sociale media, of ook wel eens in films, 

series of games?

• Heb je het aan iemand   verteld?

Hoe ben je er daarna mee omgegaan?

jeugdjournaal.nl

Bekijk samen de website en video (3:25 minuten) van het Jeugdjournaal over 

heftige filmpjes:

https://jeugdjournaal.nl/artikel/2475193-heftig-filmpje-gezien-online-praat-erover-op-school 

Vinden jullie het een goed idee om met de klas te praten over nare filmpjes en schokkende beelden?

En praat je ook over dit soort onderwerpen met een volwassene thuis?

Vinden jullie het een goed idee om met de klas te praten over nare filmpjes en schokkende beelden?

Ga samen naar de website van Kijkwijzer.

Bezoek samen de website van Kijkwijzer via het digibord (of zet de site in een ander tabblad voor aanvang van de les klaar).

Bespreek

- Bekijken jullie wel eens de icoontjes (plaatjes) die bij een tv-programma,

film of serie staan?

- Weet je wat ze allemaal betekenen?

- Wat betekent het als er 16 of 18 bij staat? Wat kan er gebeuren als je

naar dingen kijkt waar je nog te jong voor bent? (Waar kun je last van

krijgen?)

- Vinden jullie het goed dat zulke waarschuwingen op films en series

staan? Zie je ze ook wel eens bij games?

- Zou dat op sociale media eigenlijk ook moeten?

Wat kan er gebeuren als je schokkende beelden ziet?

Als je hele nare beelden ziet, bijvoorbeeld van oorlog of dierenmishandeling, dan kun je daar nog lang last van hebben. Dat je bijvoorbeeld niet goed kunt slapen, omdat je de beelden nog voor je ziet. Misschien word je er wel bang of boos door.

Wat kun je doen als je schokkende beelden ziet?

Je kunt het niet helemaal voorkomen, want vaak heb je nou eenmaal al een stukje gezien voor je er achter komt dat het echt vreselijk is. Dit is wat je kunt doen:

Het filmpje meteen wegklikken, of snel doorscrollen. Als je dat niet doet, krijg je alleen maar meer van dat soort filmpjes te zien.

Het filmpje meteen wegklikken, of snel doorscrollen. Als je dat niet doet, krijg je alleen maar meer van dat soort filmpjes te zien.

Als vrienden iets delen wat je naar vindt, zeg dan dat je wilt dat ze daarmee stoppen.

Als je in een groep zit waar vaak nare beelden worden gedeeld, verlaat dan die appgroep of game-chat.

• Dit is niet makkelijk, heeft iemand dat al   eens gedaan?

Als je in een groep zit waar vaak nare beelden worden gedeeld, verlaat dan die appgroep of game-chat.

Als je nare dingen gezien hebt, praat er dan over.

Hoe hou je rekening met de ander bij het doorsturen van beelden?

Als je een filmpje of meme wilt doorsturen, stop even en stel jezelf de vraag: ‘Vindt degene aan wie ik dit flimpje nu stuur, dat eigenlijk wel leuk? Stel dat diegene er verdrietig of bang van wordt, zou ik dat zelf fijn vinden?’ Als het

antwoord daarop nee is, stuur het dan niet door.

Wat willen we juist wel en wat willen we juist niet online zien?

Sleep de pictogrammen naar wel of niet zien. Leg uit aan wat voor beelden je denkt.

Dit willen we NIET online zien

Dit willen we WEL online zien

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Heftige beelden van geweld
- Producties waarin mensen of dieren heel angstig zijn of lijden.
- Bloederige wonden of lijken.
- Alcohol, drugs, discriminatie of seks. 

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Zeer gewelddadige films en series

- Porno

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is.

Risico's

- Jonge kijkers begrijpen het niet

- Onrealistisch beeld van seks

Voelt ongemakkelijk

Kinderen kunnen ook ongemakkelijk van worden van het zien van seks. Uit onderzoek met kinderen tussen de 8 en 12 jaar bleek dat zij zich niet prettig voelen bij het zien van seks en intiem gedrag tussen volwassenen. Ze zijn er nog niet aan toe.

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Zowel teken- of animatiefilms als films met 'echte mensen' waarin geweld voorkomt. 

- Producties met beelden van fantasiefiguurtjes of dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien.

- Programma’s of films met figuurtjes, dieren of mensen die van vorm veranderen. 

- Beelden van (milde) verwondingen.

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Griezelige films en series

- Beelden van geweld tegen kinderen of dieren

- Producties waarin mensen of dieren het slachtoffer zijn van een ongeluk, ziekte, ramp of oorlog

- Beelden van lijken van mensen of dieren

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Beelden met ‘helden’ die gevaarlijk gedrag vertonen. 

- Heftige geweld en horrorfilms, vooral als jongeren hun eigen grenzen hierin nog niet goed kennen.

- Beelden over seks en (beginnende) relaties. 

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Welke beelden kunnen schadelijk zijn? 

- Beelden met mensen die veel invloed hebben en zich gevaarlijk, niet ‘normaal’ of asociaal gedragen.

- Beelden die zowel seks als het gebruik van alcohol of drugs laten zien en niet duidelijk maken dat die combinatie gevaarlijk kan zijn. Het risico is dat jongeren de combinatie als ‘normaal’ gedrag gaan zien en ook verwachten dat anderen dat ‘normaal’ vinden.

 

Angst

Enge beelden kunnen verschillende effecten hebben op verschillende kijkers. De één vindt het leuk om lekker te griezelen, de ander vindt dat vreselijk. 

Risico's

- Bang door je te verplaatsen in een ander

- Hoe échter, hoe enger

Griezelige beelden

Kinderen kunnen bang worden van beelden die typisch griezelig zijn of die afschuw opwekken. Denk aan monster, heksen en geesten, spookachtige geluiden, bloed en dode mensen.

Als kinderen (maar ook jongeren en volwassenen) zulke enge beelden zien, kunnen ze erg schrikken, bang en onrustig worden of nachtmerries krijgen.

Geweld

Kinderen die geweld zien, kunnen daar agressief of bang van worden. Of ze kunnen gemakkelijk over geweld gaan denken: het stompt ze af. Er spelen wel een aantal dingen mee, die bepalen hoe groot de kans op deze schadelijke gevolgen is. Bijvoorbeeld: hoe écht het geweld is, of er bloed te zien is, of dat het geweld beloond wordt.

Risico's

- Kans op agressief gedrag

- Het maakt minder gevoelig

Hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd.

Discriminatie

Elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde mensen als 'minder' omschrijft, valt onder discriminatie. Denk aan uitspraken op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid of geslacht of gender.

Risico's

- Kijkers gaan het als normaal zien

- Seksisme

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken.

Risico's

- Nadoen of overnemen

Geen leeftijdsadvies bij grof taalgebruik

Grof taalgebruik krijgt geen leeftijdsadvies. Het overnemen van (scheld)woorden uit media is moeilijk te verbinden aan leeftijden; iedereen doet het. Veel mensen denken verschillend over wat wel en niet kan qua taal. De waarschuwing voor grof taalgebruik kan  bij álle films en programma’s  en alle leeftijden voorkomen.

Gevaarlijke challenges of stunts

Beelden waarin harddrugs worden gebruikt, of (veel) alcohol, softdrugs of tabak. 

Risico's

- Het idee dat zulk gedrag geaccepteerd is

- Kijkers gaan gedrag nadoen

- Risicovol gedrag is aantrekkelijk voor jongeren en gaan dit als normaal zien

Roken, alcohol en drugs

Beelden waarin harddrugs worden gebruikt, of (veel) alcohol, softdrugs of tabak. 

Risico's

- Kijkers gaan het als normaal zien

- Combinatie seks en drugs wordt als normaal gezien

Voorbeeld doet volgen

Veel personages in films en series drinken alcohol. Als kinderen opkijken naar deze personages of zichzelf herkennen, kunnen ze dit zien als iets om zelf ook te gaan doen. Zeker als het lijkt alsof het (overmatige) gebruik alleen maar leuke kanten heeft.

Instructie

Laat om de beurt een leerling voor de klas keuzes maken wat hij/zij wil zien op social media.

Er is geen juist antwoord.

Voer het gesprek met de klas over de keuzes die gemaakt worden met de pictogrammen.

Wat hebben we geleerd deze les?

Deze les hebben we het met elkaar gehad over nare en schokkende beelden en hoe je daarmee kunt omgaan.

Thema 5: Blijf er niet mee zitten

Praat erover!

Als ik online schokkende beelden zie, 

deel ik die niet met anderen.

Als ik online schokkende beelden zie, 

klik ik die weg en/of ga ik naar een volwassene.

Bespreek

- Hoe voelt dit? 

- Denken jullie dat het lukt om zo beter met nare beelden om te gaan? 

- Ik zal jullie er af en toe naar vragen.

De InternetHelden Basis