4.3 Is het druk op de arbeidsmarkt?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4 MAVO

4.3 Is het druk op de arbeidsmarkt?

Herhaling lesdoelen 4.2

• Met welke regels beschermt de overheid de werknemers?
• Welke zekerheden heb je op het gebied van werk & inkomen?
• Wat is de invloed van vraag & aanbod op het loon?

Lesdoelen 4.3

• Wanneer is er werkgelegenheid?
• In welke sectoren kun je werken?
• Hoe zit de arbeidsmarkt in elkaar?

Waar denk je aan bij het woord 'arbeidsmarkt'?

Toename werkgelegenheid

Arbeidsmarkt

Mensen die bij de beroepsbevolking horen hebben een betaalde baan of zijn op zoek naar een betaalde baan.  Deze mensen bieden hun arbeid aan. De beroepsbevolking is dus het aanbod van arbeid.

Arbeidsmarkt is het totaal van vraag en aanbod naar arbeid. 

Als de vraag naar arbeid groot is en het aanbod klein: er is een krappe arbeidsmarkt en weinig werkloosheid. 

Als de vraag naar arbeid klein is en het aanbod groot: er is een ruime arbeidsmarkt en veel werkloosheid.  

Bedrijven & overheid zijn op zoek naar personeel. Zij vragen arbeid.

Productiesectoren

Primaire

Landbouw, mijnbouw en visserij.

Secundaire

Industrie & bouw

Tertiaire

Commerciële dienstverlening (bijv. kapper, marktkoopman, winkels en horeca) 

Winst als doelstelling

Quartaire

Niet-commerciële instellingen (bijv. leraar, politieman, arts en brandweer)

Hoeft geen winst te maken

Kapitaalintensief vs Arbeidsintensief

Kapitaalintensief

Arbeidsintensief

Kapitaalintensief bedrijf:

Een bedrijf waarin machines het grootste deel van de productie verzorgen.

Arbeidsintensief bedrijf:

Een bedrijf waarin mensen het grootste deel van de productie doen.

Mechanisatie versus automatisering

         Arbeid        -  Mechanisatie  -   Automatisering

Mechanisatie

spierkracht wordt vervangen door machines, machines helpen mensen bij hun werk.

Automatisering

Spierkracht en denkwerk worden vervangen door machines (bv robots). Robots nemen de plaats in van mensen. Mensen zijn daardoor niet meer nodig.

Beroepsbevolking

BEROEPSBEVOLKING = AANBOD VAN ARBEID

Beroepsbevolking zijn alle inwoners van Nederland van 15 tot 67(dit wordt steeds ouder) die werken of werk zoeken voor tenminste 12 uur in de week.

Veranderingen beroepsbevolking maart 2018

Werklozen

Beroepsbevolking

Beroepsbevolking:

Alle mensen tussen 15 en pensioen-leeftijd die werken of werkloos zijn

Werkzame    beroepsbevolking:

Het werkzame deel van de beroepsbevolking

UWV

•  Arbeidsbemiddeling
•  Regelen uitkering
•  Registratie (verborgen/ geregistreerde werkloosheid)
•  Doorsturen naar andere instanties
  

UWV

• helpt mensen een nieuwe baan vinden;
• beoordeelt of werklozen een uitkering kunnen krijgen.

Geregistreerde werkloosheid

Alle werklozen die ingeschreven staan bij het UWV.

Verborgen werkloosheid

Werklozen die niet ingeschreven staan bij het UWV.

Krappe arbeidsmarkt

Ruime arbeidsmarkt

vraag naar personeel is groter dan het aanbod

(bedrijven zoeken meer mensen dan dat er zijn)

vraag naar personeel is kleiner dan het aanbod  (bedrijven zoeken minder mensen dan die zich aanbieden)

Gevolgen van loonstijging

Formele productie

Betaalde baan → formele sector

Informele sector

Grijs werk: vrijwilligers werk of werk in huishouding → (ONBETAALD)

Zwart werk: niet geregistreerd, geen belasting + sociale premies, strafbaar → (BETAALD)

In welke sector werkt deze man? De primaire, secundaire, tertiaire of quartaire?

Welke van de vier productiesector zie je op de achtergrond?

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Welke van de vier productiesectoren zie je op de achtergrond?

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Welke van de vier productiesector zie je op de achtergrond?

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Timmerman is een beroep in de primaire sector.

1. juist
2. onjuist

Industrie is een onderdeel van de secundaire sector.

1. juist
2. onjuist

Welke beroepen kom je tegen in de tertiaire sector?

1. kapper
2. boer
3. taxichauffeur
4. leraar

Wat hoort niet thuis in de quartaire sector?

1. ziekenhuis
2. brandweer
3. school
4. bank

Welke productiesector is in een derdewereldland veel groter dan in een Westers land?

1. Primaire
2. Secundaire
3. Tertiaire
4. Quartaire

Als je bij een appelboer de appels gaat plukken, dan werk je in:

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. je vrije tijd

Mechanisatie en automatisering zijn voorbeelden van...

1. Arbeidsintensieve productie
2. Kapitaalintensieve productie

Leiden mechanisatie en automatisering tot een hogere of lagere arbeidsproductiviteit?

1. Hoger
2. lager

Wat is de tertiaire sector?

1. Industrie
2. Diensten
3. Landbouw
4. Commerciële dienstverlening

Wat is de secundaire sector?

1. Industrie
2. Diensten
3. Landbouw
4. Commerciële dienstverlening

Boeren werken in de

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector

Computers nemen het werk over van mensen

1. Mechanisatie
2. Automatisering

Wat is:
Machines die het zware werk van mensen makkelijker maken?

1. Mechanisatie
2. Automatisering
3. Industrie
4. BTW

Bij een overschot op de arbeidsmarkt is er meer ....

1. aanbod.
2. vraag.

Waar komt het aanbod van arbeid vandaan?

1. arbeiders
2. arbeidsverdeling
3. beroepsbevolking
4. arbeidsmarkt

Een teveel aan arbeiders kan leiden tot ontslag.

1. juist
2. onjuist

Geef een nadeel van zwart werken.

Een voorbeeld van de informele sector is...

1. leraar
2. vuilnisman
3. thuis vrijwillig helpen met stofzuigen
4. een potje voetbal kijken

Een voorbeeld van de formele sector is...

1. boodschappen door voor je oma
2. Stofzuigen bij jouw ouders
3. jouw kamer opruimen
4. bakker

Mechanisatie is wanneer computers machines besturen.

1. juist
2. onjuist

Begrip: het vervangen van mensen door machines

1. Intensivering
2. Mechanisatie
3. Specialisatie
4. Adressendichtheid

Waar staat UWV voor?

1. Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen
2. Uitvoeringsinstituut WerknemersVoorziening

Het UWV helpt bij het zoeken naar een baan en bij het aanvragen van een uitkering.

1. juist
2. onjuist

Wat heb je geleerd?

Welke beroepen horen tot de quartaire sector?

1. een verpleegster en een politieagent
2. verzekeringsagent en een winkelbediende
3. een boer en een goudzoeker
4. een slager en een stratenmaker

Mechanisatie en automatisering zijn voorbeelden van...

1. Arbeidsintensieve productie
2. Kapitaalintensieve productie

Wat is een juiste volledige omschrijving van het UWV Werkbedrijf?

1. Het UWV werkbedrijf adviseert bedrijven.
2. Het UWV Werkbedrijf verstrekt uitkeringen.
3. Het UWV Werkbedrijf helpt mensen bij het vinden van een baan. Als het niet lukt om een baan te vinden kan men een uitkering aanvragen .
4. Het UWV werkbedrijf neemt mensen in dienst die zelf geen werk kunnen vinden.

Op een krappe arbeidsmarkt is de werkloosheid ......a....... en hebben de lonen de neiging te ........b....... .

1. a = groot, b = stijgen
2. a = klein, b = stijgen
3. a = groot, b = dalen
4. a = klein, b = dalen

Wanneer de vraag naar arbeid groter is dan het het aanbod van arbeid, spreken economen van een........

1. krappe arbeidsmarkt
2. ongelijke arbeidsmarkt
3. ruime arbeidsmarkt

Primaire

Tertiaire

Secundaire

Quartaire

In welke sectoren kun je werken?

Welke zekerheden heb je op het gebied van werk & inkomen?

Hoe zit de arbeidsmarkt in elkaar?

https:

Extra uitleg

Extra oefening

1. Bekijk opdracht 12 t/m 15 op bladzijde 131 van 'Rekenen' en maak diegene die jij lastig vindt.

3. Bekijk opdracht 26 t/m 37 op bladzijde 128  van 'oefenopgaven' en maak diegene die jij lastig vindt.

Extra uitdaging

Examentraining

Daag jezelf uit en probeer opdracht 6 t/m 8 op bladzijde 134 te maken.