3.3 Duitsland onder Hitler

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de Duitsland leefden onder Hitler vóór de Tweede Wereldoorlog, en op welke manier Duitsland een nieuwe oorlog begon.

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting

Het Interbellum

 (1919-1939)

3. Duitsland onder Hitler

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de Duitsland leefden onder Hitler vóór de Tweede Wereldoorlog, en op welke manier Duitsland een nieuwe oorlog begon.

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

Hoewel Hitler nu kanselier is én leider van de grootste partij in de Rijksdag, 

heeft hij niet de meerderheid in het Duitse parlement. 

Hij zal dus altijd moeten samenwerken met andere partijen.

En dat vindt hij afschuwelijk: te lang praten om er samen uit te komen...

Rijksdagbrand

27 februari 1933

Een Nederlandse communist, Marinus van der Lubbe, wordt 

opgepakt, veroordeeld en geëxecuteerd. 

Aan zijn schuld wordt echter nu nog steeds ernstig getwijfeld...

Machtingswet

24 maart 1933

...de brand komt Hitler namelijk wel érg goed uit: 

hij kan de noodtoestand in Duitsland uitroepen.

Het Duitse parlement neemt een noodwet aan, de Machtigingswet,

die Hitler onbeperkte macht geeft: Duitsland is een dictatuur.

Machtingswet

De Grondwet kan door Hitler worden aangepast en opgeschort, 

zonder goedkeuring van het Duitse parlement.

Alle partijen, behalve de NSDAP, worden verboden.

Sommige burgerrechten worden opgeschort (o.a. briefgeheim)

Gelijkschakeling: iedereen moet zich houden aan de ideologie van de Nazi's

Nacht van de Lange Messen

juni 1934

Hitler kan door de Machtigingswet zijn tegenstanders uitschakelen.

Dit zijn in het begin vooral mensen binnen Hitlers eigen partij, waaronder de SA. 

Sommigen worden zonder proces vermoord door de SS, 

anderen komen in concentratiekampen.

Führer

1934

Als president Hindenburg in 1934 overlijdt, komt er geen nieuwe president:

Hitler is vanaf dat moment Führer, Leider, van Duitsland

Aan hem is onvoorwaardelijke trouw verschuldigd (Führerbeginsel)

Trouw aan de Führer

vanaf 1934

Hitlerjugend: jongens werden voorbereid op een leven als soldaat die zonder nadenken de bevelen van de Führer opvolgde.

Bund Deutscher Mädel: meisjes leerden er hoe zij een goede huisvrouw konden zijn en dat de ideale Duitse vrouw veel kinderen baarde.

Let op: 

nieuwe naam/nieuw begrip voor dit schooljaar! 

Dit betekent vrijwel zeker dat hierover een vraag komt in het eindexamen!

!

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 

Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.

Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel, 

en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen en nationalistische gevoelens.

Neurenberger Rassenwetten

1935

Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken,

met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.

Zo mogeen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger

Duitse troepen in het Rijnland

1936

In het Verdrag van Versailles stond dat er geen Duitse soldaten 

in het Rijnland mochten zijn (gedemilitariseerd).

Hitler houdt zich hier niet aan, maar Engeland en Frankrijk zijn 

terughoudend in hun reactie: zij zitten niet te wachten op een nieuwe oorlog

Der Anschluß

maart 1938

Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. Hij annexeert Oostenrijk en verklaart het als een deel van het Duitse Rijk (Ostmark)

Het stembiljet waarmee de Oostenrijkers mogen aangeven of ze bij Duitsland willen horen...

Conferentie van München

september 1938

Frankrijk en Engeland zijn geschrokken van de Anschluß. Hitler belooft dat er geen oorlog komt als hij Sudetenland, Tsjecho-Slowakije, ook nog krijgt. Dit gebied hoorde bij Oostenrijk-Hongarije vóór de Eerste Wereldoorlog. Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië komen, zonder Tsjecho-Slowakije, tot een akkoord.

Net als Oostenrijk, valt Sudetenland onder de Heim ins Reich-politiek, waarbij alle gebieden met Duitsers weer bij Duitsland moeten horen. Sudetenland was na de Eerste Wereldoorlog deel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije geworden.

Kristallnacht

9 november 1938

In Parijs vermoordt een jonge Jood, Herschel Grynszpan, een Nazi-diplomaat. 

Na een vlammende radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.

De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Hitler bezet Tsjecho-Slowakije

maart 1939

Hoewel Hitler in München had gezegd genoegen te nemen met Sudetenland, bezet hij geheel Tsjecho-Slowakije een half jaar later. 

Engeland en Frankrijk veroordelen de bezetting, maar doen niets.

Molotov-Ribbentrop Pact

augustus 1939

Hitler en Stalin zijn elkaars politieke vijanden, maar Hitler wil

er zeker van zijn dat de Sovjet-Unie geen oorlog tegen hem 

gaat beginnen, als Duitsland Polen aanvalt.

Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag.

Duitsland valt Polen aan

1 september 1939

"Vanaf 5:45 uur wordt teruggeschoten!"

Hitler geeft aan dat hij wel móet reageren op een Poolse aanval op een Duits radiostation. De Duitsers hebben deze aanval in scène gezet.

Begin Tweede Wereldoorlog

3 september 1939

Na de Duitse aanval op Polen, kunnen Engeland en Frankrijk 

maar één ding doen: 

Duitsland de oorlog verklaren...

Video

Histoclips: Duitsland onder Hitler

Begrippen uit deze les

• Rijksdag
  
• Rijksdagbrand
• Machtigingswet
• gelijkschakeling
• Führer
• Nacht van de Lange Messen
• Neurenberger rassenwetten
• Anschluß
• Kristallnacht

Personen uit deze les

• Adolf Hitler
• Marinus van der Lubbe
• Herschel Grynszpan
• Joseph Goebbels
• Joachim von Ribbentrop
• Vjatsjeslav Molotov
• Josef Stalin

Jaartallen uit deze les

• 1933: Rijksdagbrand en Machtigingswet
  
• 1934: Nacht van de Lange Messen
• 1935: Neurenberger Rassenwetten
• 1938: Der Anschluß
• 1938: Kristallnacht
• 1938: Conferentie van München
• 1939: Duitse inval van Polen en begin Tweede Wereldoorlog

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen