Nederlands Film Festival: Queer day: To bi or not to bi

• Mens & Maatschappij
• Filmeducatie
• +2
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Introductie

Deze les is ontwikkeld bij het korte filmprogramma Queer Day en zoomt in op de korte documentaire To Bi or not to Bi. De les kan ingezet worden als voorbereidings- of verwerkingsles bij het filmbezoek Queer Day. Jullie krijgen in deze les enkele korte fragmenten uit de film te zien, bij ieder fragment horen vragen of opdrachten om dieper op de inhoud en de totstandkoming van de film in te gaan. In de les staat het onderzoekend leren centraal: de leerlingen zullen grotendeels zelf aan het woord zijn. Klassikaal of in tweetallen onderzoeken zij de kernboodschap van de film middels kijkvragen of praktische opdrachten, en onderzoeken zij hoe ze zelf in de hedendaagse onderwerpen seksualiteit, vooroordelen en identiteit staan die deze film belicht. Omschrijving van de film: In ‘To Bi or not to Bi’ onderzoekt Bastiaan Rosman hoe hij zijn biseksualiteit het beste kan omarmen. Hoewel hij bij vrienden en familie al enkele jaren uit de kast is als biseksueel en momenteel een relatie heeft met een jongen, durft hij het nog niet van de daken te schreeuwen. Volgens hem heeft dit meerdere redenen. Zo wordt biseksualiteit nog niet altijd erkent in de maatschappij, zijn er weinig biseksuele rolmodellen en is hij van zichzelf ook onzeker over de mening van anderen. Het resultaat is een film die bewustwording wil creëren over de problemen waar biseksuelen tegenaan lopen. Biseksuelen moeten zich erin kunnen herkennen en monoseksuelen moeten ervan kunnen leren. Het is een openhartige, leerzame film dat een gesprek wil starten over seksualiteit en identiteit. Leerdoelen: - De leerling/student brengt de persoonlijke filmbeleving onder woorden en gaat hier met medeleerlingen over in gesprek. Om zo bewustwording over de onderlinge verschillen in beleving te creëren. - Reflecteert op persoonlijk, maatschappelijk, politiek en cultureel effect en legt verbanden tussen beeldvorming in film en de maatschappelijke/culturele positie van mensen op basis van groepskenmerken. - Herkent hoe verhaal, vormgeving en de boodschap van de film verbonden zijn aan tijd en plaats van ontstaan. - De leerlingen/studenten maken een koppeling vanuit de film naar het eigen leven en onderzoeken en beargumenteren hoe zij hier in staan.

Instructies

• Deze les is ontwikkeld als een klassikale les in het voortgezet onderwijs (vanaf klas 3).
• Het is een actieve les, leerlingen zullen veel zelf aan het woord zijn, zowel klassikaal als in tweetallen.
• De les richt zich op sociaal maatschappelijke onderwerpen, zoals: seksualiteit, vooroordelen en identiteit.
• De les kan ingezet worden als voorbereidings- of verwerkingsles bij het filmbezoek Queer Day.
• Tijdsduur LessonUp: basisles ongeveer 45 minuten.
• Bij de les hoort een verdiependeopdracht van ca. 30 minuten. Deze opdracht is extra en kan ingezet worden om dieper in te gaan op de boodschap van de film en deze te koppelen aan de leefwereld van de leerlingen.
• De slides bestaan uit beeld en filmfragmenten. Bij elke slide zijn notities beschikbaar voor de docent, met achtergrondinformatie en opdrachten om de leerlingen bewuster te laten kijken en om hen te laten reflecteren op dat wat zij zien en ervaren in de film.
• Wanneer je in de les notities aanklikt, zien de leerlingen deze ook verschijnen op het digibord. Het is daarom handig de instructies van tevoren voor jezelf uit te printen. Deze les kan uitgeprint worden door op de print knop rechtsboven op het scherm te drukken.

Vraag of opdracht

Extra informatie

Kijken

Verdiepende opdracht

Legenda

Op deze slide staan alle symbolen uitgelegd die je tijdens deze les gaat tegenkomen. 

Waar denk je dat de film over gaat? 

Wat voor soort film zou het zijn? 

Kan je uit de eerste minuut van de film al opmaken wat het doel is van de maker? Omschrijf dit doel. 

Stel na het kijken van het fragment de volgende vragen aan de leerlingen: 

- Vraag 1: Waar denk je dat de film over gaat. Vraag door, hoe komt het dat je dat denkt?

- Vraag 2: Wat voor type film zou het zijn? Is het een waargebeurd verhaal of bedacht? Is het een speelfilm of documentaire en waarom denk je dat?

- Vraag 3: Kan je uit de eerste minuut al het doel van de film halen: beschrijf dit doel eens?

Dit fragment bevat een videoboodschap van Bastiaan

Vooroordelen
Schrijf op welke vooroordelen er volgens jou kunnen zijn over dit onderwerp. 

Wissel je aantekeningen uit met degene die naast je zit.

Lees deze goed door. Bespreek vervolgens in tweetallen:
1. Welke verschillen zijn er in jullie beschrijving? 
2. Heb jij weleens een vooroordeel gehad over iets dat achteraf niet waar bleek? Ga hierover met elkaar in gesprek. 

In de videoboodschap vertelt Bastiaan dat een van de redenen om deze documentaire te maken was omdat er weinig te vinden was over biseksualiteit.

Wat betekent volgens jou het woord biseksualiteit? Probeer samen tot een beschrijving van dit begrip te komen. 

Het onderwerp biseksualiteit kan erg gevoelig liggen. Probeer als docent te monitoren en aan te sturen op gewenst gedrag zodat er een veilig klimaat wordt behouden binnen dit gesprek. 

Vraag 1: Probeer gezamenlijk tot een beschrijving van dit begrip te komen.

Opdracht 'vooroordelen':

• Laat iedere leerling voor zichzelf op schrijven welke vooroordelen zij denken dat er zijn over dit onderwerp. 
• Laat hen vervolgens hun aantekening uitwisselen met degene die naast hen zit. Lees deze aantekening goed door. 
• Bespreek vervolgens in tweetallen: 
  1. Kan je verschillen ontdekken in jullie beschrijving? Welke?
  2. Heb jij weleens een vooroordeel gehad over iets dat achteraf niet waar bleek? 
• Kom hier vervolgens klassikaal op terug: welke bevindingen zijn er? 

In het vorige fragment werd er gepraat over het maken van grapjes over iemands seksuele geaardheid.

De huisgenoot van Bastiaan geeft aan dat zij dit aanvankelijk wel grappig vond, maar Bastiaan geeft aan dat hij hier spijt van heeft en het zelf heel vervelend vond toen iemand dit bij hem deed. 

Stelling

Wat vind jij?
Als vrienden grapjes over je maken, is dat dan erger of juist minder erg dan als onbekenden dat doen?

Probeer als docent goed in te schatten of je deze opdracht klassikaal kan uitvoeren:

Opdracht: debatteren 
Jullie gaan debatteren over de stelling op deze slide. Een helft van de klas is voor de stelling en de andere helft is tegen de stelling. Begeleid dit debat en vraag leerlingen op te staan wanneer ze iets zeggen. Wanneer er weinig reacties komen uit de groep, wijs dan leerlingen aan. 

• Verdeel de klas in twee teams: de ene helft is voor (ja, vrienden mogen dat), de andere helft is tegen (nee, van vrienden is het juist pijnlijker). Wanneer je iets wil zeggen, sta je op.
• Als docent geef jij de beurt aan de sprekers, begeleid je het gesprek en zorg jij voor een nagesprek.  
• Vragen tijdens het nagesprek:
  - Wie is er nu voor of tegen?
  - Heeft het debat je aan het denken gezet/je mening veranderd?
  - Heb jij zelf wel eens grapjes over iets gemaakt waarvan je later ontdekte dat je ze niet leuk vond als je zelf het onderwerp van spot was?

Zij jij jezelf of mensen zoals jij terug in de media/sociale media? Waarom? 

Hoe zou jij het vinden als je jezelf nergens in zou kunnen herkennen (in films, boeken enzovoort)?

De volgende vragen gaan over identificatie en representatie én het belang hiervan. Leg eventueel het begrip 'representatie' uit voordat je de vragen stelt. 

Stel de vragen klassikaal en vraag waar nodig door op de antwoorden: 

- Vraag 1: Voel jij je wel gerepresenteerd binnen de media/sociale media? Herken jij jezelf in de mensen die je op tv of op social media ziet?
- Vraag 2: Hoe zou je het vinden als je nergens in de media gepresenteerd wordt? en waarom? 

Heb jij weleens iets gepost op social media, en daarna verwijderd omdat je een vervelende reactie kreeg? Wat deed dit met je? 

Stel deze vraag klassikaal, en laat enkele leerlingen aan het woord. 

Vraag: Heb jij weleens iets gepost op social media en dit verwijderd door een reactie die je hierop ontving? Wat deed dat met je? 

Dit kan van alles zijn: een reactie op iemands foto waar iemand boos over werd, een foto die je zelf plaatste waar iemand naar op reageerde, een nieuwsartikel wat je had gerepost, enzovoort.

Wat viel je tot nu toe op aan de manier hoe het verhaal wordt verteld? 

Past de vorm van de film het best bij een verhaal als dit? En zo ja: waarom?

Stel je voor:  jij bent de regisseur:
Zou jij dit verhaal op dezelfde manier vertellen?
Wat zou jij aanpassen/anders doen?

Brainstormen in tweetallen

Stel je voor: je maakt samen met een klasgenoot een documentaire over iemand: waar moet deze over gaan? Wie is de hoofdpersoon? En wat is het doel van jullie documentaire?

Maak een woordenweb waarin je alles waar jullie aan denken opschrijft.

Stel de eerste twee vragen klassikaal: 

Vraag 1: Wat is je tot nu toe opgevallen aan de manier hoe het verhaal verteld wordt?
Eventuele antwoorden: er komen meerdere mensen in beeld / Het gaat over Bastiaan, maar het verhaal is groter dan dat / Het verhaal wordt verteld vanuit meerdere perspectieven / Bastiaan gaat in gesprek met mensen en komt zo tot de kern van het verhaal.

Vraag 2: Past de vorm van de film, het beste bij een verhaal als dit? Waarom?
Stel daarna vraag 3. 

Vraag 3: Stel je voor: jij bent de regisseur. Zou jij dit verhaal dan op dezelfde manier vertellen? Wat zou jij anders doen?

Opdracht: Brainstormen
De leerlingen hebben nu kennisgemaakt met het verhaal van Bastiaan. Maar wat als zij zelf een documentaire mogen maken, waar zou deze dan over gaan?

1. Laat de leerlingen in tweetallen brainstormen d.m.v. het maken van een woordenweb: 
   Wie is de hoofdpersoon? Waar moet de documentaire overgaan en waarom? Wat is het doel van de documentaire?
2. Reflectie: bespreek de ideeën van de leerlingen. En vraag door: Waarom willen zij deze documentaire maken? Waarom is het belangrijk dat dit verhaal wordt gehoord of gezien?

Deze documentaire is onlangs geproduceerd.

• Zou een documentaire als deze ook 50 jaar geleden gemaakt kunnen zijn?

• Waarom denk je van wel/niet?

• Gebruik in je antwoord een historische, maatschappelijke óf culturele ontwikkeling.

Bespreek deze volgende vragen klassikaal en laat enkele leerlingen aan het woord. 

Verdiepende opdracht

Pitch je documentaire-idee
Bedenk in viertallen een idee voor een documentaire, en pitch dit in de klas. (Een pitch is een beknopt voorstel dat andere enthousiast moet maken).

1. Start met een brainstorm: gebruik de vragen en schrijf alle ideeën op. 
2. Kies 1 idee uit en schrijf een kort plan aan de hand van de vragen.
3. Bedenk een pakkende titel voor jullie documentaire. 
4. Bereid jullie pitch voor: de pitch dient ca. 2 minuten te duren.
   
5. Pitchen maar! 

Inspiratievragen

Inspiratievragen

• Over wat/wie moet de documentaire gaan? 
• Wat is het onderwerp van de documentaire?
• Wat is de boodschap van de documentaire?
  
• Wat is het doel van de documentaire: waarom moet dit verhaal gehoord of gezien worden en wat hoop je ermee te bereiken?
• Voor wie is de documentaire: wie wil je dat er naar gaat kijken?

Pitchen

Bereid de pitch voor:

• Wie gaat het vertellen?
• Hoe 'verkoop' je het idee?
• Waarom dient dit verhaal gehoord te worden? 
  
• Wat wil je bereiken met de documentaire?
• Voor wie is de documentaire? 

Verdiepende opdracht (ca. 30 minuten)
Dit is een extra opdracht van ca. 30 minuten. Deze kan je bijvoorbeeld behandelen na het filmbezoek of in een afzonderlijke les. 

Opdracht: Pitch je documentaire idee

• Verdeel de leerlingen in groepen van ca. 4 leerlingen. 
• Iedere groep gaat een concept bedenken voor een documentaire, en pitcht deze vervolgens in de klas.
• Voor de pitch gebruiken ze 1 van de ideeën die ze in de vorige opdracht bedacht hebben. 
  
• Door de inspiratie vragen diepen ze dit idee uit en bereiden ze de pitch voor. 
• Iedere groep geeft hun filmconcept ook een titel. 
• Is de tijd voorbij? Laat iedere groep het idee pitchen. 
  
  
• Tip: Voor nog meer verdieping kan je de leerlingen het idee ook echt laten uitwerken. Laat hen dan enkele shots filmen. 

Leer meer met NFF

Wil je op de hoogte gehouden worden over het educatieprogramma van het NFF, schrijf je dan in voor de nieuwsbrief via de qr-code. 

Wil je nog meer doen met filmeducatie in de klas?

Neem dan eens een kijkje in het lessenarchief van het NFF. Voor meer lesmateriaal voor in de klas.