Blozende Oortjes [Impact Toolkit] - Les 2

• Mentorles
• Maatschappijleer
• +2
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4-6
• Studiejaar 1,2

Introductie

Deze les gaat over de online-wereld van de jongeren, en hoort bij aflevering 2 van Blozende Oortjes. In deze les leren leerlingen meer over consent in een online context, online flirten, en omgangsregels online. Ze worden uitgedaagd om hier zelf over na te denken door middel van vragen en stellingen. In de aflevering bespreken de tieners van Blozende Oortjes verschillende onderwerpen rondom de online wereld. Door het kijken en luisteren naar leeftijdsgenoten die over deze onderwerpen praten, kunnen leerlingen zich herkennen en worden ze gestimuleerd om zelf over deze onderwerpen na te denken en te reflecteren. Na het kijken van de aflevering volgen de vragen en stellingen, die zowel in tweetallen, groepjes en klassikaal besproken worden. Deze les is ontwikkeld door Bureau Belle Barbé en tot stand gekomen dankzij het impactprogramma van Blozende Oortjes, mede mogelijk gemaakt door HALAL, BNNVARA, NPO-fonds, Stichting Amsterdam 750, het VSB fonds en Fonds21.

Instructies

Werkvorm: Stellingen en discussievragen naar aanleiding van de aflevering.

Benodigde materialen: A4 papier of schrift om antwoorden op te schrijven. Rode en groene briefjes.

Leerdoelen:

• Na deze les weten de leerlingen wat consent in een online context betekent.
• Na deze les hebben leerlingen nagedacht over hun eigen gedrag online en omgangsregels online.
• Na deze les weten leerlingen wat de schadelijke gevolgen kunnen zijn van het doorsturen van sexting berichten en naaktfoto’s.

Extra instructies

• Voor veel jongeren is online contact en sexting een manier om te flirten en hun seksualiteit te verkennen binnen een digitale context. Sexting, het uitwisselen van seksueel getinte berichten of beelden via digitale media, is een fenomeen dat onder jongeren steeds vaker voorkomt. Sexting, mits met wederzijdse instemming, kan een onderdeel zijn van een gezonde seksuele ontwikkeling. Statistieken tonen aan dat tussen de 12% en 21% van de jongeren betrokken is bij sexting. Hoewel de meeste interacties zonder problemen verlopen, wordt in ongeveer 2% van de gevallen de gedeelde inhoud ongewenst met derden gedeeld.

• Het is daarom van groot belang dat we als educatieve gemeenschap een open en eerlijke dialoog voeren over sexting, met nadruk op wederzijds respect, instemming en de verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen.

• Het is dan ook erg belangrijk dat in deze discussies ‘victim blaming’ wordt bestreden. Zie hiervoor ook de PDF‘tips voor veiligheid in de klas’.  Als het dan toch fout gaat, ligt de focus te vaak op degenen die afbeeldingen of berichten (in vertrouwen) delen, zonder de verantwoordelijkheid te benadrukken van degenen die deze privé-inhoud ongevraagd delen of verspreiden. Waardoor we vaak (onbewust) het slachtoffer meer de schuld geven dan de dader. Hetzelfde geldt voor het bespreken van de risico's. Als we vooral het 'niet doen,' benadrukken, zonder de focus te leggen op het 'doe het met wederzijdse instemming en respect,' wordt het ook makkelijker om slachtoffers van exposen als 'onverstandig' te beschouwen, in plaats van de daders als verantwoordelijk voor hun fouten.

Instructies

tips voor veiligheid in de klas

Blozende Oortjes [Impact Toolkit] - Les 1

Slide 1. Introductie: Spicy foto’s, video’s en berichtjes

• Voorbeeld: “Hallo iedereen! Vandaag gaan we een aflevering van blozende oortjes kijken over online flirten. Hierna gaan jullie met elkaar in gesprek over dit onderwerp. Heeft iemand al gehoord over dit programma?”

Slide 2. Veiligheid: “Afspraken voor deze les “

Aan het begin van de les is het goed om een aantal afspraken met de klas te maken ter bevordering van een veilig gesprek in de klas.

Zie hiervoor de ‘tips voor veiligheid in de klas’ (PDF).

De afspraken kunnen bijvoorbeeld zijn:

• We laten elkaar uitpraten
• We hebben respect voor elkaar
• Iedere mening mag er zijn, maar let op dat je niemand kwetst
• Alle vragen mogen (indien respectvol) worden gesteld. Je bent nooit verplicht om antwoord te geven. Dat geldt ook voor de docent.

Je kunt de klas ook zelf afspraken laten formuleren. Wanneer je de afspraken duidelijk hebt, hoef je in vervolglessen deze alleen nog aan het begin te herhalen.

Slide 3. Individuele vraag: Schrijf twee uitspraken uit de aflevering waar je je in herkende.

• Voorbeeld: “We gaan nu de aflevering kijken. Ik wil dat jullie tijdens het kijken twee opmerkingen uitkiezen waar je je in herkende. Schrijf deze op." 

Slide 4. Afspelen aflevering in de volgende slide!!! (15 min)

Slide 4. Afspelen aflevering (15 min)

Slide 6. Open vraag aan de klas of in groepjes: Hoe flirt je op social media? (5 min) 

• Ijsbreker voor de groep, leerlingen kunnen de verschillende manieren van contact op de verschillende apps op social media delen, hun eigen ervaringen etc.

• Als er weinig reactie komt dan kun je de vraag ook minder persoonlijk maken: kennen jullie manieren van flirten op sociale media? 

Slide 7. Klassikale stelling Eens/oneens: Sociale media maken het makkelijker om te flirten. (5 min) 

• Stelling aan de klas voorleggen. Klas kan antwoorden met groene of rode briefjes, handen in de lucht of op de tafel, of links of recht van de klas staan. Daarna bespreek je het klassikaal door beide kanten het woord te geven. Het is echter niet de bedoeling om met de stellingen een debat in de klas te ontketenen. We vragen naar de persoonlijke mening van de studenten en stimuleren vervolgens met verdiepingsvragen om dieper na te denken over deze onderwerpen

• Deze stelling biedt de ruimte om de verschillen en overeenkomsten tussen real life en online contact/relaties uit te lichten.

Verdiepingsvragen:

• Wat is er leuk aan online flirten?
• Zitten er ook nadelen aan online flirten?
• Maakt social media de drempel voor real life flirten en daten groter of juist kleiner?
• Heb je liever eerst online contact of eerst in het echt?

Slide 8. Opdracht in groepjes: welke omgangsregels zijn hetzelfde online als offline? En welke zijn verschillend? Hoe ga je online met elkaar om? Gelden hier andere regels dan offline? Schrijf er voor beiden twee op. (10 min)

• Doel van de stelling: gaat verder in op de online omgang rondom flirten en daten. Na de opdracht kan de aandacht geboden worden aan een respectvolle omgang online. Mensen kunnen zich sneller achter hun toetsenbord verschuilen waardoor ze het gevoel hebben makkelijker weg te komen met o.a. respectloos gedrag, bespreek hoe het negatieve gedrag misschien wel sneller voorkomt maar niet per se minder vervelend is voor de ontvanger.

• Voorbeeld: “Sociale media brengen natuurlijk een heleboel omgangsregels met zich mee. Regels die gebruikers onbewust wel een beetje kennen. Zo kan het sturen van een 'fire' emoji onder iemands story opeens aangeven dat je de ander interessant vindt. Deze regels veranderen regelmatig, vooral bij elke nieuwe app die verschijnt. Daarom gebruiken je ouders ook altijd de verkeerde smileys… Sommige regels op social media lijken erg op hoe je je in het echt zou gedragen. Bijvoorbeeld, als je met iemand blijft praten die niet terugpraat, is dat vreemd. Hetzelfde geldt voor het blijven sturen van berichtjes als er geen reactie komt. Maar, constant fire in iemands gezicht roepen betekent misschien niet meteen dat je iemand leuk vindt. Sommige regels gelden dus voor online en offline en sommige alleen voor online omgang. Ik wil nu dat jullie in je groepje gaan bedenken welke online omgangsregels rondom daten en relaties jullie kunnen bedenken. Bedenk twee regels op die je ook in het echt zou doen, en twee regels die speciaal zijn voor online.”

• Bespreek hierna klassikaal wat er in de groepjes is besproken.

Verdiepingsvragen die je klassikaal kunt behandelen:

• En hoe komt het dat het anders is online?
• Zijn er ook vervelende interacties die sneller online plaatsvinden?
• Denken jullie dat het nog uitmaakt dat online anoniemer aanvoelt?
• Zijn online omgangsregels net zo belangrijk als real life omgangsregels?

Slide 8. Klassikale stelling Eens/oneens: Als iemand naaktfoto’s van anderen doorstuurt spreek ik diegene daar op aan. (5 min) 

• Stelling aan de klas voorleggen. Klas kan antwoorden met groene of rode briefjes, handen in de lucht of op de tafel, of links of recht van de klas staan. Daarna bespreek je het klassikaal door beide kanten het woord te geven. Het is echter niet de bedoeling om met de stellingen een debat in de klas te ontketenen. We vragen naar de persoonlijke mening van de studenten en stimuleren vervolgens met verdiepingsvragen om dieper na te denken over deze onderwerpen

• Het doel van deze stelling is om het bystander effect en daderschap in doorsturen en exposen bespreken.

• Na het bespreken van deze stelling kan je als leraar ervoor kiezen om hier iets over te vertellen; dat het doorsturen een schending van de privacy is en grote gevolgen heeft van het slachtoffer. Je kan aangeven dat je begrijpt dat het misschien wel als de eigen schuld voelt omdat je misschien de gevaren kent, maar dat nooit betekent dat je er schuldig aan bent. Je weet ook dat auto’s gevaarlijk zijn, maar als je in de auto door iemand aangereden wordt, is dat ook niet jouw fout.

Verdiepingsvragen:

• Wat zijn de redenen dat mensen foto’s naar elkaar willen sturen?
• Hoezo is het bij sommige zo genormaliseerd om door te sturen (exposen)?
• Wat vind je ervan dat het illegaal is?
• Kan je het wel sturen naar mensen die je 100% vertrouwt, en hoe weet je dat? (focus hierbij dus echt op het vertrouwen en niet het wantrouwen)
• Welke negatieve gevolgen zijn er allemaal voor degene van wie de foto wordt doorgestuurd? Hoe kunnen we dat veranderen?
• Wat kan je doen om iemand te steunen die exposed is?

Laatste slide: reflecteren en bedanken.

• Reflecteer kort met de leerlingen wat er is besproken tijdens de les.
• Bedank de leerlingen voor hun aandacht en participatie

Deze les is ontwikkeld door Bureau Belle Barbé en tot stand gekomen dankzij het impactprogramma van Blozende Oortjes, mede mogelijk gemaakt door HALAL, BNNVARA, NPO-fonds, Stichting Amsterdam 750, het VSB fonds en Fonds21.