And the king said it was a fantastic machine ( NFF 2023)

• Film
• MBO
• Middelbare school
• Leerjaar 5,6
• Studiejaar 3,4

Introductie

Axel Danielson, Maximilien Van Aertryck, Zweden/Denemarken, 2023 In de documentaire "AND ...FANTASTIC MACHINE", duiken we in de wereld van beelden, camera's en onze obsessie met visuele media. De film onderzoekt de evolutie van beeldvorming vanaf de uitvinding van de allereerste camera tot aan de door beelden verzadigde wereld waarin we vandaag de dag leven. We ontdekken hoe de camera fungeert als een verlengstuk van onze ogen en visuele media onze samenleving beïnvloed.

Instructies

Leerdoelen en instructies voor deze Les:

Slide 1-17: Voorbereiding (20-40 minuten)

Tijdens deze dia's worden de leerlingen kort meegenomen in de wereld van filmgeschiedenis in voorbereiding op de filmvoorstelling.

Leerdoelen: 

1. De leerlingen weten dat ze de film "AND ...FANTASTIC MACHINE" gaan kijken. Ze weten wat voor soort film het is.
2. De leerlingen hebben globaal nagedacht over filmgeschiedenis.

Slide 18-24/25: Nabehandeling (20-30 minuten)

Na het bekijken van de film, bespreken de leerlingen de thema's en concepten die in de documentaire worden behandeld. Deze les heeft tot doel de leerlingen bewust te maken van het belang van visuele media in onze maatschappij en hen aan te zetten tot kritisch denken over beeldvorming. 

Leerdoelen:

1. De leerlingen worden aangemoedigd om stil te staan bij de impact van visuele media op hun dagelijks leven. 
2. De leerlingen denken na over verschillende vormen van verhaalstructuur in documentaires.
3. De leerlingen staan stil bij het belang van archiefbeelden.

Praktische informatie:

Per slide staan in de notities instructies voor het geven van de les en voor de opdrachten. Er staat extra informatie in voor de leerkracht om de leerlingen aan te vullen en structuur te geven. Het is belangrijk om in de gaten te houden dat veel open vragen niet goed/fout zijn. Let op dat dit goed gecommuniceerd word aan de leerlingen.

Let op: als je de les aan het geven bent en de notities aanklikt, kunnen de leerlingen die ook zien. Het is daarom handig als je de les eerst uitprint.

AND THE KING SAID IT WAS A FANTASTIC MACHINE

De film "And ... Fantastic Machine" is een Zweeds/Deense film uit 2023, geregisseerd door Axel Danielson and Maximilien Van Aertryck.

Jullie gaan deze film kijken tijdens het Noordelijk Film Festival 2023.

Vraag

Informatie

Opdracht

Kijk(vraag)

Extra

Dit zijn de icoontjes die worden gebruikt tijdens deze les.

Klik op een vraagteken om de vraag te zien. (Antwoorden staan in de notities.)

Bij het hoedje staat uitleg of extra informatie.

Het oogje geeft aan dat op de volgende slide een filmpje of foto's staan waar de leerlingen vragen over gaan beantwoorden.

Klik op het potlood om de uitleg voor een opdracht te zien.

Een sterretje is een extra opdracht, deze zijn optioneel.  

Weet je welke huisregels er gelden voor leerlingen die een film komen kijken?

Jullie gaan naar het Noordelijk Film Festival! Ben je al eens eerder op een filmfestival geweest? Wat gebeurt er op een filmfestival?

• Op een filmfestival spelen vaak bijzondere films. Films die nog niet uit zijn gaan in première, of films die normaal niet in de bioscoop te zien zijn. Er draaien ook vaak kortfilms en documentaires.
• Op een filmfestival komen we bij elkaar om samen films te kijken en erover te praten. Liefhebbers van film, maar ook de makers! Makers komen naar festivals om hun films te promoten, maar ook om erover te praten en ook uit te leggen hoe processen zijn verlopen tijdens het maken.
• Het Noordelijk Filmfestival is een speciaal filmfestival waar ze vooral nieuwe films uit Noord-Europa laten zien.

Dit zijn de regels voor alle gasten op het Noordelijk Film Festival:

1. Geniet en denk daarbij ook aan anderen.

2. Tijdens de vertoning zit je rustig op je plaats.

3. Geen telefoons.

4. Eten en drinken doe je buiten.

5. Tassen laat je op school. Je jas leg je onder je stoel.

Je hebt nu de trailer gezien. Waar denk je dat deze film over gaat?

Zweden/ Denemarken,

2023,

88 minuten

Waar verwijst de poster naar, denk je?

Het is een kunstzinnig statement, waarvoor de interpretatie een beetje los ligt. "Science, bitch" is een bekende quote uit de serie "Breaking Bad". Deze film gaat over de impact van beeldcultuur. Dat deze tekst op de poster staat, zou te maken kunnen hebben met de bekendheid van deze quote door een serie op TV. Daarnaast zou het ook te maken kunnen hebben met het feit dat mensen elkaar dingen proberen te bewijzen door het op film vast te leggen. Ze blijven daarbij niet altijd even beleefd.

"I love history, because history is like watching a movie."

                                                                                                Quentin Tarantino

In de komende slides gaan we in vogelvlucht langs een paar momenten, plekken en personages die belangrijk zijn geweest voor film zoals we het nu kennen.

Bedenk eens een paar voorbeelden van prille vormen van film?

Deze slide moedigt de leerlingen aan om de technische aspecten van de overgang van stilstaande beelden (foto's) naar bewegende beelden (film) te verkennen. In de vroege dagen van de filmindustrie maakten filmmakers gebruik van technologie en materialen die de basis legden voor moderne filmproductie. Hier zijn enkele technische stappen en materialen die kunnen worden besproken:

1. Glasplaten naar celluloid: In de vroege dagen van de film gebruikten filmmakers glasplaten om stilstaande beelden vast te leggen. Dit was omslachtig en onpraktisch, en de overgang naar celluloidfilm was een doorbraak. Celluloidfilm was licht van gewicht, flexibel en gemakkelijker te hanteren dan glasplaten.
2. Filmrolletjes en beweging: De overstap naar filmrolletjes maakte het mogelijk om continu beelden vast te leggen, waardoor beweging kon worden vastgelegd. Elke filmstrip bestond uit een reeks individuele beelden die snel werden afgespeeld, waardoor het leek alsof de afgebeelde scènes in beweging waren.
3. Frames per seconde (fps): Een standaard voor filmframes is 24 frames per seconde. Dit betekent dat er 24 individuele beelden in één seconde worden afgespeeld. De keuze van het fps-beïnvloedt de perceptie van beweging in films. Lagere fps (bijv. 16 fps) creëren een meer getrapte of staccato-achtige beweging, terwijl hogere fps (bijv. 48 fps) vloeiender lijken.
4. Celluloid en ontvlambaarheid: Celluloidfilm was echter zeer ontvlambaar vanwege het gebruik van nitraatcellulose. Dit leidde tot enkele van de beroemdste filmbranden in de geschiedenis, zoals de brand in de MGM-filmopslag uit 1967 waarbij historische films verloren gingen.
5. Filmcamera's en projectoren: Pioniers zoals Thomas Edison ontwikkelden filmcamera's zoals de kinetograaf om beelden vast te leggen, en projectoren zoals de kinetoscoop om films te vertonen. Deze uitvindingen legden de basis voor de filmindustrie.
6. Kleur in films: In de begindagen waren films zwart-wit, maar later werden verschillende kleurprocessen geïntroduceerd, waaronder het bekende Technicolor. Deze technologieën maakten kleurenfilms mogelijk.

Eadweard Muybridge (1830 - 1904)

• Nationaliteit: Brits/Amerikaans
• Beroep: Fotograaf, uitvinder, en pionier in de filmgeschiedenis
• Bijnaam: Muybridge stond bekend als de "Man who stopped time" (De man die de tijd stopte) vanwege zijn baanbrekende werk in het vastleggen van beweging.

Opmerkelijke bijdragen en feiten:

1. Betovering door beweging: Muybridge staat bekend om zijn experimenten met het vastleggen van beweging. Hij ontdekte hoe je bewegende beelden kon vastleggen en afspelen, wat van cruciaal belang was voor de ontwikkeling van de film.
2. De galopperende paarden: Zijn beroemdste experiment was het vastleggen van de beweging van een galopperend paard. Dit deed hij met behulp van een reeks camera's die werden geactiveerd door de beweging van het paard. Deze experimenten bewezen dat paarden, tijdens het galopperen, alle vier hun hoeven van de grond hieven, iets dat tot dan toe niet met het blote oog was waargenomen.
3. Zoöpraxiscope: Muybridge ontwikkelde de "zoöpraxiscope," een apparaat waarmee zijn bewegingsfoto's in beweging konden worden geprojecteerd, waardoor hij als een van de vroegste pioniers van de filmprojectie wordt beschouwd.
4. Impact op de filmindustrie: Zijn werk legde de basis voor de ontwikkeling van filmtechnieken en de creatie van bewegende beelden in de filmindustrie. Zijn experimenten en bijdragen waren van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van film als kunstvorm.
5. Het werk van Eadweard Muybridge legt een boeiende link naar iets dat we vandaag de dag veel tegenkomen: GIFs. Hoewel Muybridge technisch gezien niet de 'vader van de film' is, kunnen we hem wel beschouwen als de 'bed-overgrootvader van de GIF'. Zijn experimenten met beweging, zoals met de galopperende paarden, komen verrassend dicht in de buurt van wat we nu als korte, herhalende bewegende beelden ervaren in GIF-formaat op het internet. GIFs zijn in feite een moderne incarnatie van Muybridge's werk, waarbij beweging wordt vastgelegd en herhaald. Zijn werk was eerder gericht op het vastleggen en bestuderen van beweging door middel van fotografie. De echte doorbraak naar film, als een reeks opeenvolgende beelden die naadloos worden afgespeeld, zou later komen dankzij andere pioniers. Maar Muybridge's bijdragen blijven van onschatbare waarde, en zijn invloed op de visuele cultuur, zowel in zijn tijd als nu, is onmiskenbaar.

Deze aanvullende informatie laat zien hoe Muybridge's werk relevant is voor moderne digitale beeldcultuur en benadrukt tegelijkertijd de evolutie van filmtechnologie en wat we nu als film beschouwen. Het legt de nadruk op het feit dat de geschiedenis van de film een complexe en fascinerende reis is van technologische innovaties en visuele verkenning.

Georges Méliès (1861 - 1938)

Bekijk in de volgende slide "A trip to the moon". Let op: hoe is deze film gemaakt? Spreek het samen na.

• Nationaliteit: Frans
• Beroep: Filmmaker, illusionist, pionier in de filmgeschiedenis
• Bijnaam: Méliès wordt vaak herinnerd als de "Wizard of Cinema" (Tovenaar van de cinema) vanwege zijn magische en fantasievolle films.

Opmerkelijke bijdragen en feiten:

1. De tovenaar van filmische illusie: Georges Méliès bracht zijn passie voor magie en illusie over naar de vroege filmwereld, wat resulteerde in visueel verbluffende films vol met spektakel en fantasie.
2. Pionier in Speciale Effecten: Méliès wordt beschouwd als een pionier in speciale effecten in films. Hij ontwikkelde innovatieve technieken om optische illusies en magische trucs in zijn films te creëren. Zijn werk omvatte het gebruik van stop-motion, superimpositie, en meerdere belichting, waardoor hij buitengewone visuele effecten kon bereiken, zeker voor zijn tijd.
3. "Le Voyage dans la Lune" (A Trip to the Moon): Een van Méliès' meest iconische films is "Le Voyage dans la Lune" (1902), waarin een groep avonturiers naar de maan reist en in het oog van de maanlandingsfase terechtkomt. Deze film staat bekend om zijn baanbrekende visuele effecten en fantasievolle verhalen.
4. Handgekleurde Films: Méliès kleurde vaak zijn films met de hand in om een kleurrijker en levendiger visueel effect te bereiken, en dit was een tijdrovend proces dat zijn toewijding aan zijn kunst toont.
5. Invloed op Moderne Cinema: Georges Méliès' werk en visuele effecten legden de basis voor latere filmmakers en vormden de inspiratie voor moderne filmmakers en visuele effectenartiesten. Zijn erfenis is voelbaar in de hedendaagse filmindustrie, vooral in het genre van sciencefiction en fantasie.

Verbondenheid met hedendaagse beeldcultuur:

Méliès' werk, hoewel meer dan een eeuw oud, heeft een opmerkelijke verbondenheid met moderne digitale beeldcultuur. Zijn gebruik van speciale effecten en visuele trucs is een voorloper van de hedendaagse CGI (Computer-Generated Imagery) en visuele effecten in films. 

Veel van Méliès' films kunnen worden beschouwd als de vroege voorouders van wat we nu als blockbusterfilms beschouwen, met hun verbluffende visuele effecten en fantasievolle verhalen. Zijn werk heeft een blijvende invloed gehad op de filmindustrie en blijft een bron van inspiratie voor filmmakers en kunstenaars over de hele wereld. 

Tijdens de jaren 20 begint film uit te groeient tot een grote indrustrie, met als centrum: Los Angeles in de VS

Waarom denk je dat er "Hollywoodland" staat?

In Hollywood ontstond het studiosysteem. Wat wordt hieronder verstaan?

Wat bijzonder was aan Hollywood in de jaren 20 is de fancultuur. Hoe denk je dat het was om een filmster te zijn in deze tijd?

1. De oorspronkelijke installatie van "Hollywoodland" als een reclamebord was bedoeld om de verkoop van onroerend goed in het gebied te stimuleren. Het gebruik van "land" benadrukte de beschikbare grond voor huizenbouw en trok de aandacht van potentiële huizenkopers. In 1949 werd "land" uit het bord verwijderd om praktische redenen. Het onderhoud van de verwaarloosde structuur was kostbaar, en de focus verschoof naar het behoud van het beroemde "Hollywood"-teken zelf als een icoon van de filmindustrie.
2. Het studiosysteem verwijst naar de organisatie van de filmindustrie in het oude Hollywood, waarbij grote filmstudio's zoals Paramount, MGM, Warner Bros., en Universal Pictures de controle hadden over elk aspect van filmmaken. Ze bezaten productiestudio's, distributienetwerken en theaterketens. Acteurs, regisseurs en andere creatieve talenten waren vaak in dienst van deze studio's. Het systeem beperkte de onafhankelijkheid van filmmakers, maar zorgde ook voor gestandaardiseerde productieprocessen en de mogelijkheid om regelmatig films uit te brengen.
3. In de jaren '20 ervoeren filmsterren een ongekende mate van roem en adoratie. Ze werden beschouwd als moderne idolen en werden vereerd door hun fans. Filmsterren werden vaak gezien als symbolen van de tijdgeest, en hun levens werden op grote schaal gevolgd door roddelbladen en de media. Ze genoten van glamoureuze levensstijlen, maar waren ook onderhevig aan intense druk en hoge verwachtingen van hun studio's en het publiek. Het was een tijd van extreme bewondering en media-aandacht, vergelijkbaar met hedendaagse beroemdheden, maar met een unieke flair van de Roaring Twenties.

Film werd geleidelijk "opener" maar er waren periodes van sterke censuur. Achter het gele vlak zijn een lijstje regels afgebeeld die in deze foto overtreden worden. Probeer deze regels op een rijtje te zetten.

Toen de TV zijn intrede deed in de jaren 50, riep iedereen dat het klaar was met films in de bioscoop. Hebben ze gelijk gekregen? Leg uit.

Invloed van TV

De opkomst van de televisie in de jaren 50 deed inderdaad veel stof opwaaien en bracht de filmindustrie in een periode van verandering. De vrees dat televisie de ondergang van bioscoopfilms zou betekenen, werd vaak geuit. Maar heeft deze voorspelling standgehouden? Laten we dat eens bekijken.

In de jaren 50 en 60 vormde de televisie inderdaad een nieuwe concurrent voor de filmindustrie. Mensen konden nu vanuit hun eigen huis toegang krijgen tot films en andere vormen van entertainment. Bioscopen begonnen te experimenteren met bredere schermen en technologieën zoals 3D om hun publiek te behouden. Er was echter een zekere afname van bioscoopbezoekers in deze periode.

Maar na verloop van tijd begon de filmindustrie zich aan te passen. Het creëerde nieuwe ervaringen die niet thuis konden worden gereproduceerd, zoals grootschalige epische films, special effects en verbeterde geluidskwaliteit (denk aan Dolby Surround). Dit resulteerde in een heropleving van de interesse in bioscoopfilms.

Bovendien begonnen films zich te diversifiëren. Er ontstonden verschillende genres en onafhankelijke films die zich onderscheidden van het televisieaanbod. Bioscopen werden niet alleen plaatsen om films te kijken, maar ook bestemmingen voor sociale interactie en ervaringen.

Deze kijkvraag krijg jij mee naar de film:

Het verhaal over de geschiedenis en impact van film en beeldcultuur wordt in deze film op 2 verschillende manieren verteld. Op welke manier zet de film 2 verschillende lijnen neer?

1. Geniet en denk daarbij ook aan anderen.

2. Tijdens de vertoning zit je rustig op je plaats.

3. Geen telefoons.

4. Eten en drinken doe je buiten.

5. Tassen laat je op school. Je jas leg je onder je stoel.

De leerlingen hebben bij slide 2 zelf al over deze regels nagedacht.

Ga regel voor regel langs en leg de leerlingen uit dat deze regels helpen om de vertoning voor iedereen fijn te houden. 

Blijf de kinderen eraan herinneren dat ze te gast zijn en dat ze deze regels moeten onthouden. Dit geldt natuurlijk ook voor tijdens de vertoning!

Wees vooral zelf een goed voorbeeld. Alle begeleiders die meekomen naar de voorstelling hebben een grote verantwoordelijkheid!

Jullie gaan nu naar de 

film!

Heel veel plezier!

Je hebt de film nu gezien:

Het verhaal over de geschiedenis en impact van film en beeldcultuur wordt in deze film op 2 verschillende manieren verteld. Op welke manier zet de film 2 verschillende lijnen neer? Waarom is hiervoor gekozen denk je? Hoe zou jij het zelf hebben gedaan? Waarom?

De film hanteert inderdaad twee verschillende benaderingen om het verhaal van de geschiedenis en impact van film en beeldcultuur te vertellen. Deze twee benaderingen kunnen worden beschouwd als twee parallelle lijnen.

1. Chronologische vertelling van de filmgeschiedenis: De eerste "lijn" van de film volgt een chronologische benadering. Aanvankelijk word je meegenomen op een reis door de geschiedenis van film, beginnend met de vroege uitvinding van fotografie en bewegende beelden. Je ziet de evolutie van technologie en filmgenres door de jaren heen, met fragmenten en voorbeelden uit verschillende tijdperken. Dit deel van de film onderzoekt hoe film als medium zich heeft ontwikkeld, van stille films tot geluidscinema, kleur, special effects en de opkomst van digitale technologie. Het richt zich op de technische en historische aspecten van filmgeschiedenis en hoe deze de manier waarop we beelden waarnemen en begrijpen hebben beïnvloed.
2. De impact van beelden in de moderne tijd: De tweede "lijn" van de film verschuift van deze chronologische benadering naar langere fragmenten waarin de kijkers worden uitgedaagd om na te denken over de impact van beelden in de moderne tijd. Dit heeft minder te maken met het onderscheid tussen oud en nieuw en meer met de emotionele, psychologische en culturele effecten van beelden op ons als kijkers. Hier stelt de film vragen als: Hoe beïnvloeden beelden ons? Hoe kijken we naar beelden? Wat is de betekenis en waarde van deze beelden voor ons als individuen en als samenleving? Het focust op de rol van beelden in de hedendaagse beeldcultuur en hoe ze ons beïnvloeden, informeren en vormgeven.

Het contrast tussen deze twee "lijnen" in de film benadrukt de verschuiving van een puur historische benadering naar een meer filosofische en reflectieve benadering. De eerste "lijn" vertelt ons de 'wat' en 'wanneer' van filmgeschiedenis, terwijl de tweede "lijn" ons uitdaagt om na te denken over het 'waarom' en 'hoe' van onze relatie met beelden. Samen bieden ze een diepgaand inzicht in de complexiteit van film en beeldcultuur, zowel vanuit historisch als cultureel perspectief.

Dit is een andere versie van de filmposter. Waarom heeft de film deze titel gekregen? Wat vindt je van deze titel?

• Een belangrijk moment in de geschiedenis van bewegende beelden was de eerste keer dat koning Edward VII van het Verenigd Koninkrijk bewegende beelden zag van zijn eigen kroning. Hij schijnt opgewonden te hebben uitgeroepen: "What a fantastic machine!" Dit benadrukte de verbazing over de mogelijkheden van de camera en bewegende beelden.
• Interessant genoeg gaat het verhaal verder. Hoewel deze beelden als de eerste leken te gelden, was er in werkelijkheid een andere film in omloop. De geweldige Georges Méliès, een briljante filmmaker die baanbrekende speciale effecten creëerde voor zijn betoverende fantasiefilms, kreeg opdracht van een Amerikaanse producent om de kroning in 1902 te filmen. De Britse autoriteiten gaven hem echter geen toegang tot het echte evenement. Dus huurde hij Franse acteurs in en filmde zijn eigen versie van wat hij zich voorstelde dat de kroning zou zijn. Hierdoor kon zijn versie worden uitgebracht op de dag na de echte kroning.
• King Edward staat naar verluidt bekend om de uitspraak: "The fantastic machine even found a way to record parts of the ceremony that did not take place." Dit toont de kracht van beeldvastlegging en hoe het de werkelijkheid kan vervormen of zelfs creëren.

Dit verhaal kan de leerlingen helpen begrijpen hoe beelden de manier waarop we naar de wereld kijken, kunnen beïnvloeden en manipuleren. Het kan ook de aandacht vestigen op de rol van technologie in het vastleggen en vormgeven van ons begrip van de realiteit. Het kan een boeiend gesprek op gang brengen over de kracht van beeldvastlegging en hoe deze kracht door de geschiedenis heen evolueert.

Deze film is opgebouwd uit archiefmateriaal. Kies 1 van de scenes en leg uit waarom deze voor jou extra waarde toevoegt.

Hoeveel sterren geef je de film? Wat vond je goed en wat vond je minder?

De makers hebben meerdere jaren materiaal verzameld. Maar toen ze uiteindelijk Mikel Cee Karlsson als de editor bij het project betrokken hebben, zagen ze deze film ineens voor zich in de uiteindelijke vorm; een compilatie van archiefbeelden die toch aantrekkelijk is voor vertoning op het grote witte doek. Reflecteer op de stijl en rol van editing in deze film.

Op de volgende slide zie je een interview met de makers van de film.

Dit kan individueel of in groepjes met medestudenten.

Reflecteer na het kijken op het interview met de makers.

Wat vond je van de les?

Super

Leuk

Redelijk

Saai

Vervelend

BEDANKT ALLEMAAL EN TOT DE VOLGENDE KEER IN DE FILMZAAL!

Volgende [Bonus] slide met een videoclip gemaakt door de editor van deze film, Mikel Cee Karlsson. Probeer als [bonus]opdracht een kort filmpje te maken met je telefoon wat op dezelfde manier nabewerkt is.