Nederlands Film Festival: Buladó

• Geschiedenis
• Aardrijkskunde
• +3
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Deze filmles is speciaal voor leerlingen uit klas 1 en 2 van het voorgezet onderwijs, ter voorbereiding op de film ‘Buladó’ van het Nederlands Film Festival. In deze les maken de leerlingen kennis met alle manieren waarop films verhalen kunnen vertellen, en komen zij hiermee goed voorbereid naar het festival. In deze les leren de leerlingen middels het kijken van enkele korte fragmenten uit de film, en door het maken van de bijbehorende opdrachten en gespreksvormen, meer over de film en het centrale onderwerp: koloniaal verleden. Deze les dient als introductie op de film, voordat de leerlingen naar het festival gaan om de films te bekijken. Op deze manier duiken de leerlingen alvast dieper in het thema uit de film, en helpt dit hen om zich goed te verbinden met de inhoud.

Instructies

Deze les sluit aan bij het vak geschiedenis, tijdvak 7: slavernij en abolitionisme. 

De les bestaat uit enkele korte fragmenten uit de film, waarna er vragen worden gesteld of een opdracht wordt gegeven. De instructies voor deze opdrachten vind je in de docentennotities bij iedere slide. 

Opbouw van de les:

De les bestaat uit docenten notities, hierin staan alle vragen, opdrachten en aanvullende informatie, deze vind je in de gele notities bij de slides. Daarnaast vind je in de bijlage een PDF waarin de docentennotities gebundeld zijn. Je kan de PDF erbij houden wanneer je de les geeft. 

In de slides staan knoppen, achter deze knoppen staan vragen en extra informatie voor de leerlingen, deze kan je open klikken. 

BULADÓ

Lesinhoud

Met deze interactieve film bereiden jullie jezelf voor op het bekijken van de film Buladó tijdens het Nederlands Film Festival.

In Buladó, dreigt de eigenzinnige Kenza verstrikt te raken in de botsende levenswijzen van haar rationele vader en spirituele opa. Buladó toont ons de sporen van het slavernijverleden, en hoe deze vandaag de dag nog steeds zichtbaar en voelbaar zijn. 

Door fragmenten te bekijken uit de film en de bijbehorende opdrachten te maken, leren jullie meer over Buladó en over het onderwerp ‘koloniaal verleden’. 

Rondom dit onderwerp worden nog vaak bepaalde termen gebruikt die een beladen term hebben. Graag de volgende termen hanteren:

Tot Slaaf gemaakten ipv Slaven

Nederlands Caribisch Gebied ipv Antillen

Zwart/Wit ipv Donker/Blank

Het Tropenmuseum heeft een artikel gepubliceerd, waarin deze termen staan omschreven. Deze vind je hier. 

Vraag of opdracht

Extra informatie

Legenda

In de les staan knoppen die je open kunt klikken. Hierin staan vragen of extra informatie voor de leerlingen. Lees dit aan hen voor.

In de gele notities vind je uitgebreide uitleg over de werkvormen en extra docenteninformatie.

We gaan kijken naar een gedeelte van de trailer van Buladó. In de volgende slide worden hierover vragen gesteld.

Buladó

De film die jullie gaan kijken op het NFF heet Buladó. Het is een realistische film met wat magische elementen. Dit noemen ze binnen film/kunst ook wel het  'magisch-realisme'. Buladó behandelt een paar belangrijke onderwerpen waar we hier op ingaan.

Taal

Herken je de taal en herken je ook het (ei)land waar het zich afspeelt? Waarom denken jullie dat het zich daar afspeelt?

Herdenkingsjaar

Van 1 juli 2023 - 1 juli 2024 is een speciaal herdenkingsjaar voor Nederland. Weten jullie wat we herdenken op 1 juli?

Curaçao is onderdeel van het Nederlands Caribisch gebied. Vroeger waren dit de Nederlandse antillen. Deze eilanden zijn oude kolonies van Nederland. Vandaag de dag zie je nog altijd sporen van deze koloniale tijd. 

Papiamentu ontstond in de slavernij periode en wordt gezien als taal van verzet, omdat het onstond onder de tot slaaf gemaakten. Hiermee konden ze onderling communiceren. Het is een mix van Portugees, Spaans, Nederlands en nog veel meer. Als je goed luistert kan je veel woorden oppikken.

Herken je de taal en herken je ook het (ei)land waar het zich afspeelt? Waarom denken jullie dat het zich daar afspeelt?

Papiamentu en het speelt zich af op Curaçao. Het was een oude kolonie en speelde een grote rol in de slavernijperiode. 

Van 1 juli 2023 - 1 juli 2024 is een speciaal herdenkingsjaar voor Nederland. Weten jullie wat we herdenken op 1 juli?

Op 1 juli herdenken we de afschaffing van de slavernij. Dit gebeurde officieel in 1863, maar pas na 10 (!) jaar (in 1873)  waren de tot slaafgemaakten echt vrij. Deze dag heet Keti Koti, wat 'breek de kettingen' betekent. In het Papiamentu heet het 'Dia Di Abolishon' .

Technieken binnen film

Bij het maken van een film komt best veel kijken! Wat is er allemaal voor nodig denk je om een film te maken?

In film is het beeld natuurlijk het belangrijkst. Dit beeld is onder te verdelen in Camera waarbij we vooral kijken naar het kader en camera beweging.

Licht is ook bepalend. Is het een zonnige dag? Zijn we binnen? Is het donker? Licht is  heel bepalend voor de sfeer.

Ook Art Direction speelt een rol in film, alle voorwerpen in de film, en de kleding die de personages dragen bepalen ook de sfeer van de film. Bijvoorbeeld: een film die zich in de toekomst afspeelt, bevat vaak science fiction-achtige decorstukken óf futuristische kleding. 

Naast beeld is geluid misschien wel net zo belangrijk. Geluiden en filmmuziek dragen bij aan de sfeer van de film. 

Daarnaast maken geluiden ook handelingen duidelijker, bijvoorbeeld: de klap die je hoort wanneer er met een vuist op tafel wordt geslagen in een film óf het kraken van takken onder schoenen wanneer het personage door een bos loopt. 

Als laatste zijn de acteurs heel belangrijk. Hoe spelen ze met elkaar? Wat is hun houding en hoe gebruiken ze hun stem? Waar staan ze ten opzichte van elkaar?

Vraag: Bij het maken van een film komt best veel kijken! Wat is er allemaal voor nodig denk je om een film te maken?

Meerdere antwoorden zijn mogelijk, maar voor nu focussen we op het volgende:

• Camera
• Licht
• Art direction
• Geluid
• Spel

Met deze informatie gaan we naar het volgende fragment kijken.

We gaan kijken naar een scène uit Buladó. In de volgende slide worden hierover vragen gesteld. Kijk naar de scène met de eerder behandelde technieken in het achterhoofd.

In deze scène maken we voor het eerst kennis met Opa Weljo. We zien direct dat het niet botert tussen Weljo en zoon Ouira. Maak groepen, bekijk nogmaals het fragment en bespreek in je groep hoe er met onderstaande filmtechnieken duidelijk wordt gemaakt dat het niet goed zit tussen de twee.

1. Camera

2. Art Direction

3. Spel

4. Licht

Doen!

Bedenk in verschillende groepjes  hoe jullie zelf deze scène zouden vast leggen. Waar zou jij de camera zetten? Maak je gebruik van speciale kleuren? En hoe zet je geluid in: welke geluidseffecten of muziek is nodig?

Personages in film staan vaak symbool voor iets groters. Denk aan Ouira die staat voor een 'modern' Curaçao en Weljo het 'oude'. Waar denken jullie dat Kenza voor staat?

Vraag: In deze scène maken we voor het eerst kennis met Opa Weljo. We krijgen gelijk mee dat het niet botert tussen Weljo en zoon Ouira. Maak groepen, bekijk nogmaals het fragment en bespreek in je groep hoe er met onderstaande filmtechnieken duidelijk wordt gemaakt dat het niet goed zit tussen de twee.

Verschillende antwoorden zijn mogelijk;

Camera: Wijde lens wat de afstand tussen de twee versterkt. Camera staat ver van de personages. We mogen alleen close bij Kenza komen om haar beleving mee te krijgen.

Licht: De kleuren voelen kil aan. 

Art Direction: Er staat een lange tafel tussen de twee in. 

Spel: Ouira raakt zijn eten niet aan, hij is heel geïrriteerd. Weljo spreekt Papiamentu. Niemand maakt echt goed contact met Kenza. 

Weljo en Ouira staan lijnrecht tegenover elkaar en Kenza precies ertussen in.

Opdracht: zelf de scène schieten

Meerdere antwoorden mogelijk.

Vraag: Waar denken jullie dat Kenza voor staat? 

Zij is een nieuwe generatie die zowel lessen van oud en nieuw Curaçao in haar draagt. Een mix van opa en vader.

We gaan kijken naar een scène uit Buladó. In de volgende slide worden hierover vragen gesteld. Kijk goed welke voorwerpen je in deze scène allemaal ziet. 

• Welke voorwerpen zagen jullie in het fragment?
• Is er uit de voorwerpen op te maken wat de herkomst van deze voorwerpen is? Of uit welke cultuur deze komen? Waaraan zie je dat?

Weljo en zijn spullen zijn, net als Curaçao, een mix van verschillende culturen. De inheemse bewoners waren er als eerste en vanwege de transatlantische slavenhandel kwamen de zwarte bewoners op het eiland. Hierdoor ontstond een mix van culturen. Vandaag de dag zie je nog steeds culturen door elkaar lopen op Curaçao. 

Ook het verhaal uit Buladó is een mix uit verhalen. In de slavernij periode waren er veel zoutplantages. De tot slaafgemaakten een legende: Als je geen zout at en je van de hoogste berg op Curaçao sprong zou je op die manier terug vliegen naar Afrika. In Buladó komen elementen voor die op deze oude legende zijn gebaseerd. 

Vraag: Welke voorwerpen zagen jullie in het fragment? Is er uit de voorwerpen op te maken wat de herkomst van deze voorwerpen is? Of uit welke cultuur deze komen? Waaraan zie je dat?

1. Weljo zit in een tent

2. We zien maskers

3. Schedel

4. Ketting

5. Tapijt

6. Kam

7. Weljo's kleding

We gaan kijken naar een scène uit Buladó. In de volgende slide worden hierover wat vragen gesteld.

Kenza en Weljo breken in om in het museum te komen. Weljo vindt dat hij niet voor zijn eigen cultuur hoort te betalen. Wat vinden jullie? Van wie zijn de objecten in een museum? 

In dit en het vorige fragment wordt er nadruk gelegd op bepaalde belangrijke voorwerpen. 

• Hoe heeft de regisseur dit gedaan? Hoe zou jij dit doen? 
• Doen: Maak in groepjes storyboards en teken hoe jij zelf een belangrijk voorwerp in de scène zet. Probeer te denken aan het kader/cameravoering/art direction.

Tijdens de koloniale tijd is er ook veel kunst meegenomen uit de oude kolonies, dit heet roofkunst. Veel musea staan nog altijd vol met roofkunst maar gelukkig proberen steeds meer musea dit recht te trekken. Een goed voorbeeld is het Tropenmuseum dat stukken teruggeeft aan de oorspronkelijke eigenaren.

Wat is een storyboard?

Een storyboard is een visuele opzet van een beeldenreeks, opgedeeld in afzonderlijke frames of kaders. Elk kader bevat visuele aanwijzingen, regieaanwijzingen, dialogen of andere relevante details. Een storyboard lijkt vaak wat op een stripverhaal, met schetsen van scènes en personages op elk kader. Een storyboard wordt gebruikt in films om het verhaal te plannen. Door het maken van een storyboard weten filmmakers wat ze nodig hebben voor een bepaalde scène en wat er allemaal gebeurt in een scène. 

Vraag: Kenza en Weljo breken in om in het museum te komen. Weljo vindt dat hij niet voor zijn eigen cultuur hoort te betalen. Wat vinden jullie? Van wie zijn de objecten in een museum? 

Meerdere antwoorden mogelijk, maar het hangt er natuurlijk van af hoe de voorwerpen daar zijn gekomen. In dit geval zijn er oude inheemse voorwerpen in het museum gekomen en kan je je afvragen hoe die daar zijn gekomen.

Opdracht: storyboards

Maak in tweetallen een storyboard en teken hoe jullie zelf een voor jullie belangrijk voorwerp in de scène zet. Probeer te denken aan de besproken begrippen: cameravoering / art direction / geluid / licht. 

Benodigdheden:

• A4-papier
• Potloden

Stappenplan voor het maken van een Storyboard:

Stap 1: Gebruik potlood en papier en verdeel het papier in 4 vakjes.

Stap 2: Deze vier vakjes worden de scènes waarin je je voorwerp in beeld gaat brengen.

Stap 3: Bepaal de belangrijkste momenten die je wilt tonen en maak tekeningen van elke scène op het papier. 

Stap 4: Plaats de tekeningen in de juiste volgorde om het verhaal te vertellen.

Voeg eventueel tekst of notities toe om het voorwerp en het doel van de scène te omschrijven. 

Denk aan de manier waarop je je voorwerp in beeld wil brengen, vanaf welke kant film je het voorwerp? Wil je het voorwerp van ver weg filmen? Zo ja, waarom? Of wil je juist een Close-up van het voorwerp?

Afsluiting: Laat de leerlingen het resultaat van hun storyboard aan elkaar presenteren. Vraag de leerlingen om hun keuzes te onderbouwen op het gebied van de cameravoering / art direction / geluid / licht. 

Leer meer met het NFF

Door het bekijken van de fragmenten en het uitvoeren van de opdrachten, hebben jullie alvast kennisgemaakt met de films die jullie op het Nederlands Film Festival gaan bekijken.  

Wil je nog meer doen met filmeducatie in de klas?

Neem dan eens een kijkje in het lesmateriaal van het NFF, voor meer filmlessen in de klas. 

Of schrijf je in voor de onderwijsnieuwsbrief, om op de hoogte gehouden te worden over ons educatieprogramma en voor tips en tricks voor filmeducatie in je klas!

Veel plezier op het Nederlands Film Festival!