2.2. Een vreselijke oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog verliep en waarom er in de Eerste Wereldoorlog zoveel doden vielen.

Instructies

Dit is de tweede les in een reeks over de Eerste Wereldoorlog. De eerste les is hier te bekijken.

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

2. Een vreselijke oorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog verliep en waarom er in de Eerste Wereldoorlog zoveel doden vielen.

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland

Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan

eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Loopgravenoorlog

Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars 

van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België

Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen

dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 

gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 

maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Luchtschepen

Om het slagveld beter te kunnen observeren,

gebruikte men luchtschepen om de ligging

van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.

Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) 

ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Vliegtuigen

Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,

zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten

en bombardementen.

Vlammenwerpers

Net als gifgas moet de vlammenwerper

voor paniek bij de vijand zorgen.

Brandende benzine wordt, soms over afstanden

van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?

Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 

gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 

Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Duikboten

Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in  de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.

De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen

Gevolgen

• De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

• Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

• ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Trench Foot

Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken 

in de vocht en modder moeten staan, 

gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.

Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Begrippen uit deze les

• Von Schlieffenplan
• ein frischer fröhlicher Krieg
• loopgraven
• Shellshock
• Onbeperkte Duikbotenoorlog
• gifgas
• Trench Foot

Jaartallen uit deze les

• 1915/1917: Onbeperkte Duikbotenoorlog van Duitsland

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen