Geschiedenisleraar.nl
Dé link tussen verleden en heden

2.2. Een vreselijke oorlog

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting


De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
2. Een vreselijke oorlog
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 3-6

In deze les zitten 32 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog verliep en waarom er in de Eerste Wereldoorlog zoveel doden vielen.

Instructies

Dit is de tweede les in een reeks over de Eerste Wereldoorlog. De eerste les is hier te bekijken.

Onderdelen in deze les

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting


De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
2. Een vreselijke oorlog

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog verliep en waarom er in de Eerste Wereldoorlog zoveel doden vielen.

Slide 3 - Tekstslide


Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om
te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 
met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:
ein frischer fröhlicher Krieg

Slide 4 - Tekstslide

Bondgenootschappen
(tot 1917)

  • Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië

  • Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

  • Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Slide 5 - Tekstslide


Von Schlieffenplan




Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan
eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Slide 6 - Tekstslide


Loopgravenoorlog




Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars 
van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Slide 7 - Tekstslide

Loopgraven (1)
  • De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

  • Loopgraven zorgen voor meer beschutting

  • In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Slide 8 - Tekstslide

Loopgraven (2)
  • De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

  • Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

  • Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers


Slide 9 - Tekstslide

Loopgraven (3)
  • Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer

  • Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Slide 10 - Tekstslide

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen
In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.
Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.
Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.
Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.
Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 
Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.
Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.
Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.
Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.
Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.
360˚ video van een loopgraaf
Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!
Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.
Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Slide 11 - Tekstslide

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 
hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Slide 12 - Tekstslide

Nieuwe wapens
  • Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

  • Naast generaals bepalen ook steeds meer wetenschap en techniek het verloop van de oorlog.

  • De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Slide 13 - Tekstslide


Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen
dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 
gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 
maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Slide 14 - Tekstslide


Luchtschepen

Om het slagveld beter te kunnen observeren,
gebruikte men luchtschepen om de ligging
van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.

Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) 
ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)


Slide 15 - Tekstslide


Vliegtuigen


Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,
zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten
en bombardementen.

Slide 16 - Tekstslide


Vlammenwerpers


Net als gifgas moet de vlammenwerper
voor paniek bij de vijand zorgen.

Brandende benzine wordt, soms over afstanden
van honderden meters, over het slagveld gespoten

Slide 17 - Tekstslide


Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?
Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 
gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 
Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Slide 18 - Tekstslide


Duikboten


Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in  de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.

De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen

Slide 19 - Tekstslide

Gevolgen
  • De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

  • Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

  • ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

Slide 20 - Tekstslide

Video
Shellshock

Slide 21 - Tekstslide

0

Slide 22 - Video

Vóór en ná:
om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...
...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Slide 23 - Tekstslide


Trench Foot


Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken 
in de vocht en modder moeten staan, 
gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.

Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Slide 24 - Tekstslide

Video
In Europa
1916 | Gruwelijke gezichten van WOI

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video

Video
In Europa
1915 | De Eerste Wereldoorlog in België

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Begrippen uit deze les

  • Von Schlieffenplan
  • ein frischer fröhlicher Krieg
  • loopgraven
  • Shellshock
  • Onbeperkte Duikbotenoorlog
  • gifgas
  • Trench Foot

Slide 29 - Tekstslide

Jaartallen uit deze les

  • 1915/1917: Onbeperkte Duikbotenoorlog van Duitsland

Slide 30 - Tekstslide

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Slide 31 - Open vraag

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Slide 32 - Open vraag