Koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland, deel 1

• Geschiedenis
• toets
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Burgers en stoommachines

De opkomst van de machines

Koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

Deel 1

Gebruik de bron

Welk woord moet op de vraagtekens staan?

In beide perioden is sprake van eenzelfde ontwikkeling. Beschrijf deze ontwikkeling en geef er een verklaring voor.

Doe het zo:

De ontwikkeling in beide perioden is [geef een ontwikkeling]

Een verklaring hiervoor is [geef een verklaring]

Gebruik de bron

Een stelling: 

De VOC stuurde een strafexpeditie naar de Banda-eilanden omdat het monopolie van de VOC werd bedreigd.

Is deze stelling goed of fout? Leg je antwoord uit

Gebruik de bron

Minister-president Balkenende bedoelde met zijn uitspraak over de VOC-mentaliteit dat Nederland best trots mag zijn als het economisch goed gaat: je moet durven ondernemen. 

Toch hadden sommige Kamerleden grote moeite met deze vergelijking. Leg dit uit.

Gebruik de bron

Vul de zin aan:

De VOC probeerde zo veel mogelijk monopolies te verkrijgen door ... (vul een manier in) en door ... (vul nog een manier in).

In de bron zie je het oudste nog bewaarde aandeel van de VOC.

Waarom gaf de VOC aandelen uit?

Gebruik de bron

Stelling: 

Uit de bron blijkt dat het cultuurstelsel geen groot succes was voor Nederland.

Toon met gegevens uit de bron aan of deze stelling wel of niet klopt.

Gebruik de bron

Waarom had Van den Bosch er, volgens de bron, geen

problemen mee om het cultuurstelsel in te voeren? Gebruik in je antwoord een onderdeel uit de bron. 

Doe het zo:

Onderdeel 1 ...

Onderdeel 2 ...

Gebruik de bron

Lees de bron die gaat over economische veranderingen in Indonesië

Leg met twee voorbeelden uit dat deze tekst alléén betrekking kan hebben op de tijd van het Cultuurstelsel.

Doe het zo:

Voorbeeld 1 ...

Voorbeeld 2 ...

Gebruik de bron

Wat is de naam van het bedrijf dat koning Willem I oprichtte?

Gebruik de bron

Wie is de persoon die je in de bron ziet?

Gebruik de bron

Multatuli schreef het boek Max Havelaar. Hoe kwam hij aan zijn informatie?

Leg uit waarom de VOC en de sultans graag

handelsverdragen met elkaar sloten.

Doe het zo:

De VOC sloot graag handelsverdragen met sultans, omdat ... (uitleg).

De sultans sloten graag handelsverdragen met de VOC, omdat ...(uitleg).

Hoewel het feitelijk juist is, is het tóch lastig om te spreken van positieve gevolgen van het cultuurstelsel voor de inheemse boeren. Leg dit uit met een voorbeeld.

Welke tekst hoort bij welk begrip? 

Let op!: ieder begrip mag maar één keer worden gebruikt. 

Let op! Er blijft één begrip over.

Er werden handelsnederzettingen op gunstig gelegen plaatsen gesticht. Die bestonden uit een fort, een haven, wat pakhuizen en woningen. Van hieruit werd handel gedreven met de inlandse bevolking.

Begin 1621 verscheen de VOC met twaalf schepen voor het grootste eiland van de Banda-eilanden. De bemanning opende het vuur en kreeg de belangrijkste vestiging van het eiland in handen. Duizenden Bandanezen vluchtten naar de bergen. Hun dorpen werden verwoest. De inwoners werden onthoofd.

De koning van het eiland gaf aan de Compagnie de verzekering dat alle peper en wilde kaneel die in zijn rijk groeiden aan de Compagnie geleverd zouden worden. Verder zou alle peper geladen worden op schepen van de Compagnie, zonder dat andere landen er iets van zouden krijgen.

factorij

monopolie

strafexpeditie

cultuurstelsel

Bekijk goed de route die specerijen vóór 1498 aflegden van Azië naar Europa. Zet de volgende stappen in de goede volgorde.

Gebruik de bron

Italiaanse handelaren brachten de specerijen naar Venetië, Genua en Florence.

Arabische handelaren brachten de specerijen naar Egypte en Turkije.

In India werden peper en kaneel aan de ladingspecerijen toegevoegd.

Boeren op Java en de Molukken verkochten de specerijen aan Chinese handelaren.

Chinese en daarna Indiaase handelaren brachten de specerijen via Malakka naar India.

Hieronder staan enkele namen en begrippen die te maken hebben met de geschiedenis van Indonesië. Welke zijn kenmerkend voor de tijd dat de VOC actief was in Indonesië? 

Sleep alleen deze namen/begrippen naar het VOC-logo.

contractarbeiders

hongitochten

J.P. Coen

cultuurprocenten

plantloon

Wat veranderde er voor de Javaanse bevolking tijdens het Cultuurstelsel?

Kies telkens uit de twee mogelijkheden en sleep ze naar de juiste plek in de zin.

 Er kwam                landbouwgrond beschikbaar.

 De koopkracht nam         .

 De werkdruk werd                .

meer

minder

af

lager

hoger

toe

Hieronder staan vijf zinnen die te maken hebben met het einde van de VOC. Geef van elke zin aan of het  een oorzaak of een gevolg is van het einde van de VOC. Sleep de zinnen naar de juiste plek.

Oorzaken

Gevolgen

De VOC had grote concurrentie vanEngeland.

De VOC hield op te bestaan.

Door de vierde Nederlands-Engelse oorlog had de VOC geen inkomsten meer.

De VOC voerde een slecht financieel beleid.

De bezittingen van de VOC kwamen in handen van de Nederlandse staat.

Noem drie onderdelen uit de bron waaraan je kunt a zien dat de schilder de gebeurtenis heeft geschilderd met de blik van een Nederlander. Sleep de oogjes naar de plek in het schilderij.

Let op!: niet alle oogjes hoeven gebruikt 

te worden

Sleep het begrip naar de juiste omschrijving.

plantloon

66 dagen gratis werken

overheidsbedrijf tijdens het cultuurstelsel

extra inkomsten voor regenten en ambtenaren

bedenker cultuurstelsel

Van den Bosch

cultuur-procenten

NHM

boeren

herendiensten

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

De VOC kreeg van de Staten-Generaal in 1602 het monopolie op de vaart en de handel met gebieden ten oosten van Kaap de Goede Hoop.

Wat wordt daarmee bedoeld?

1. Al het geld dat met de handel in Azië werd verdiend, moest aan de Staten-Generaal worden gegeven.
2. Alle mensen die in Aziatische landen woonden, waren voortaan Nederlander.
3. Alleen de VOC mocht handel drijven ten oosten van Kaap de Goede Hoop.
4. Alles ten oosten van Kaap de Goede Hoop was voortaan Nederlands koloniaal gebied.

Welke conclusie kun je trekken na het zien van deze 

afbeelding?

Gebruik de bron

1. VOC voerde niet alleen handel maar ook oorlog!
2. VOC maakte kanonnen
3. VOC hield van mode
4. VOC had weinig wapens

Wat is juist?

1. oostzeehandel: graan en hout VOC: specerijen en luxeproducten
2. oostzeehandel: specerijen en graan VOC: specerijen en luxeproducten
3. oostzeehandel: graan en luxeproducten VOC: hout en luxeproducten
4. oostzeehandel: graan en hout VOC: hout en luxeproducten

De VOC mocht oorlog voeren

1. Waar
2. Niet waar

Welke zin over de VOC is juist? 

1. De VOC was een initiatief van Amsterdamse handelaren
2. De Staten Generaal investeerde in de VOC
3. Iedereen kon aandelen kopen in de VOC, dus iedereen kon eigenaar zijn.
4. De VOC was een bedrijf dat eigendom was van de Staten Generaal.

VOC staat voor?

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

1. Alleen de VOC mocht handelen in Zuid-Amerika.

2. Alleen de VOC mocht handelen in Azië.

1. Beide zinnen zijn goed
2. Beide zinnen zijn fout
3. Zin 1 = fout, Zin 2 = goed
4. Zin 1 = goed, Zin 2 = fout

Op welk eiland werd het cultuurstelsel ingevoerd?

1. Sumatra
2. Java
3. Bali
4. Molukken

De liberalen waren dus een voorstander van het cultuurstelsel

1. Goed
2. Fout

20% van de productie moesten de Javaanse boeren tijdens het cultuurstelsel gratis aan de Nederlanders geven.

1. Juist
2. Onjuist

Welke producten werden in het cultuurstelsel verbouwd?

1. koffie, thee en indigo
2. specerijen, tabak en indigo
3. koffie, thee en specerijen
4. tabak, koffie en zout

Wat was de naam van het loon dat de Javanen ontvingen voor hun werk in het Cultuurstelsel? 

1. Boomloon
2. Struikloon
3. Plantloon
4. Grasloon

Tijdens het Cultuurstelsel kregen de Javaanse vorsten geld van het Nederlandse bestuur. 

Dit geld noemen we:

1. batig slot
2. plantloon
3. cultuurprocenten
4. pacht

Hoe werkt het cultuurstelsel?

1. Je mag je eigen stukje grond houden
2. Je moet 1/5 deel verplicht verbouwen voor de Nederlanders
3. Je moet specerijen verbouwen voor de Nederlanders
4. Je moet een handelsmonopolie opbouwen

Hoe groot was het percentage dat de boeren van hun land moesten gebruiken voor het cultuurstelsel?

1. 20%
2. 30%
3. 40%
4. 50%

Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden? 

1. Omdat de boeren minder geld gingen verdienen.
2. Omdat de boeren steeds minder zin kregen om te werken.
3. Omdat de boeren veel producten voor de export moesten leveren

Wat was de belangrijkste kritiek op het cultuurstelsel? 

1. Het is niet winstgevend
2. Niet de juiste cultuurproducten
3. De Javaanse vorsten hebben te veel macht
4. Systeem zorgt voor vorm van dwangarbeid en slavernij

Welke onderzoeksvraag kan worden beantwoord met behulp van deze bron?

Gebruik de bron

1. Op welke manier beïnvloedde de VOC de prijs van kruidnagels?
2. Op welke manier kwamen de producten van Ambon naar Nederland?
3. Op welke manier werd Indonesië door de VOC veroverd?

Wat was een gebruikelijke route van VOC-schepen naar Indonesië?

Gebruik de bron

1. route 1
2. route 2
3. route 3
4. route 4

Welke onderzoeksvraag kan worden beantwoord met behulp van deze bron?

Gebruik de bron

1. Op welke manier beïnvloedde de VOC de prijs van kruidnagels?
2. Op welke manier kwamen de producten van Ambon naar Nederland?
3. Op welke manier werd Indonesië door de VOC veroverd?

Waarom waren er vanaf 1830 veel meer ambtenaren in Indonesië werkzaam dan vóór die tijd?

1. Omdat bij de uitvoering van het Cultuurstelsel meer ambtenaren nodig waren.
2. Omdat de handel in specerijen werd overgenomen door de ambtenaren.
3. Omdat meer ambtenaren nodig waren om les te geven op de dorpsscholen.
4. Omdat veel ambtenaren werden ingezet bij het werk op de plantages.

Tijdens het Cultuurstelsel (1830-1870) moesten de Javaanse boeren producten aan Nederland leveren.

Welke producten waren dat?

1. aardappels en vlees
2. brood en groente
3. koffie en suiker
4. specerijen en koffie

Goed of fout?

Het cultuurstelsel werd in heel Nederlands-Indië

ingevoerd.

1. goed
2. fout

Goed of fout?

Het cultuurstelsel draaide om de levering van

exportproducten aan de Nederlanders

1. goed
2. fout

Goed of fout?

De boeren waren erg blij met de cultuurprocenten.

1. goed
2. fout