Duitsland onder Hitler

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de Duitsland leefden onder Hitler vóór de Tweede Wereldoorlog, en op welke manier Duitsland een nieuwe oorlog begon.

Het Interbellum

Duitsland onder Hitler

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de Duitsland leefden onder Hitler vóór de Tweede Wereldoorlog, en op welke manier Duitsland een nieuwe oorlog begon.

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Hoewel Hitler nu kanselier is én leider van de grootste partij in de Rijksdag, heeft hij niet de meerderheid in het Duitse parlement. 
• Hij zal dus altijd moeten samenwerken met andere partijen.
• En dat vindt hij afschuwelijk: te lang praten om er samen uit te komen...

Rijksdagbrand

27 februari 1933

• Een Nederlandse communist, Marinus van der Lubbe, wordt opgepakt, veroordeeld en geëxecuteerd. 

• Aan zijn schuld wordt echter nu nog steeds ernstig getwijfeld...
  

Machtingswet

24 maart 1933

• ...de brand komt Hitler namelijk wel érg goed uit: hij kan de noodtoestand in Duitsland uitroepen.
• Het Duitse parlement neemt een noodwet aan, de Machtigingswet,
• Die geeft Hitler onbeperkte macht: Duitsland is een dictatuur.

Machtingswet

• De Grondwet kan door Hitler worden aangepast en opgeschort, zonder goedkeuring van het Duitse parlement.
• Alle partijen, behalve de NSDAP, worden verboden.
• Sommige burgerrechten worden opgeschort (o.a. briefgeheim)

• Gelijkschakeling: iedereen moet zich houden aan de ideologie van de Nazi's

Nacht van de Lange Messen

juni 1934

• Hitler kan door de Machtigingswet zijn tegenstanders uitschakelen.
• Dit zijn in het begin mensen binnen Hitlers eigen partij, waaronder de SA. 
• Sommigen worden zonder proces vermoord door de SS, anderen komen in concentratiekampen.

Führer

1934

• Als president Hindenburg in 1934 overlijdt, komt er geen nieuwe president:
• Hitler is vanaf dat moment Führer, Leider, van Duitsland

• Aan hem is onvoorwaardelijke trouw verschuldigd (Führerbeginsel)
  

Trouw aan de Führer

vanaf 1934

• Hitlerjugend: jongens werden voorbereid op een leven als soldaat die zonder nadenken de bevelen van de Führer opvolgde.
• Bund Deutscher Mädel: meisjes leerden er hoe zij een goede huisvrouw konden zijn en dat de ideale Duitse vrouw veel kinderen baarde.
  

Triumph des Willens

1935

• Hitler maakt graag gebruik van moderne technieken, zoals film.
  
• De belangrijkste Nazi-propagandafilm is Triumph de Willens, van Leni Riefenstahl, waarin Hitler zich laat neerzetten als de leider die Duitsland weer groot zal maken.

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

• Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 
• Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.
• Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel,  en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen én nationalistische gevoelens.

Neurenberger Rassenwetten

1935

• Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.

• Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger
  

Duitse troepen in het Rijnland

1936

• In het Verdrag van Versailles stond dat er geen Duitse soldaten in het Rijnland mochten zijn (gedemilitariseerd).
• Hitler houdt zich hier niet aan, maar Engeland en Frankrijk zijn terughoudend in hun reactie: zij zitten niet te wachten op een nieuwe oorlog 

Der Anschluß

maart 1938

• Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). 
• Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. 
• Hij annexeert Oostenrijk en maak het een deel van het Duitse Rijk (Ostmark).
  

Het stembiljet waarmee de Oostenrijkers mogen aangeven of ze bij Duitsland willen horen...

Conferentie van München

september 1938

• Frankrijk en Engeland zijn geschrokken van de Anschluß, maar willen geen oorlog (Appeasement) 
• Hitler belooft dat er geen oorlog komt als hij Sudetenland, Tsjecho-Slowakije, krijgt. 
• Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië komen tot een akkoord.
  

Net als Oostenrijk, valt Sudetenland onder de Heim ins Reich-politiek, waarbij alle gebieden met Duitsers weer bij Duitsland moeten horen. Sudetenland was na de Eerste Wereldoorlog deel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije geworden.

Kristallnacht

9 november 1938

• In Parijs vermoordt een jonge Jood, Herschel Grynszpan, een Nazi. 
  
• Na een vlammende radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.
  
• De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.
  

Hitler bezet Tsjecho-Slowakije

maart 1939

Hoewel Hitler in München had gezegd genoegen te nemen met Sudetenland, bezet hij geheel Tsjecho-Slowakije een half jaar later. 

Engeland en Frankrijk veroordelen de bezetting, maar doen niets.

Molotov-Ribbentrop Pact

augustus 1939

• Hitler en Stalin zijn elkaars politieke vijanden, maar Hitler wil er zeker van zijn dat de Sovjet-Unie geen oorlog tegen hem gaat beginnen, als Duitsland Polen aanvalt.
• Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag.
  

Duitsland valt Polen aan

1 september 1939

"Vanaf 5:45 uur wordt teruggeschoten!"

• Hitler geeft aan dat hij wel móet reageren op een Poolse aanval op een Duits radiostation. 
• De Duitsers hebben deze aanval in scène gezet.
  

Begin Tweede Wereldoorlog

3 september 1939

• Na de Duitse aanval op Polen, kunnen Engeland en Frankrijk maar één ding doen: 
• Duitsland de oorlog verklaren...

Video

Histoclips: Duitsland onder Hitler

Begrippen uit deze les

• Rijksdag
  
• Rijksdagbrand
• Machtigingswet
• gelijkschakeling
• Führer
• Nacht van de Lange Messen
• Neurenberger rassenwetten
• Anschluß
• Appeasement
• Kristallnacht

Personen uit deze les

• Adolf Hitler
• Marinus van der Lubbe
• Herschel Grynszpan
• Joseph Goebbels
• Joachim von Ribbentrop
• Vjatsjeslav Molotov
• Josef Stalin

Jaartallen uit deze les

• 1933: Rijksdagbrand en Machtigingswet
  
• 1934: Nacht van de Lange Messen
• 1935: Neurenberger Rassenwetten
• 1938: Der Anschluß
• 1938: Kristallnacht
• 1938: Conferentie van München
• 1939: Duitse inval van Polen en begin Tweede Wereldoorlog

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen